Teori ya da Realite: Hâkim Terapi Kuram ve Uygulamaları Karşısında Konumlanış ve Arayışlar

Bu çalışmada bazı psikoterapistlerin Türkiye’de psikoloji biliminin ve terapi hizmetlerininmevcut durumunu nasıl değerlendirdikleri, terapi uygulamalarındaki kuramsal ve yöntemseltercihlerinin neler olduğu, hâkim kuram yöntemler karşısında alternatif arayışlarının olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun yanında terapistlerin sıklıkla karşılaştıkları aile problemlerini ve ailedekideğişim ve dönüşümü nasıl değerlendirdikleri de incelenmiştir. Bu amaçla İstanbul’da görevyapan 10 terapi uzmanı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerin sonunda, katılımcıların özellikle bazı noktalarda kendilerine gelen aile meselelerini ve toplumsal olarak ailedekideğişimi değerlendirirken geleneksel/kültürel referanslarla hareket ettikleri görülmüştür. Bunamukabil, katılımcıların büyük çoğunluğunun bu meselelere ve karşılaştıkları diğer problemlereçözüm üretirken hâkim/Batılı kuram ve yöntemleri benimsedikleri görülmüştür. Terapi sürecindeortaya çıkan eksikliklerin ise eklektik bir yöntem tercih edilerek ve/veya terapistlerin kişisel gayretve becerileri ile giderilebileceği düşüncesinde yoğunlaşmışlardır. Bu eksikliklerin giderilmesi içinalternatif yaklaşımlar geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan az sayıdaki katılımcı ise (2 kişi) muhtelifnedenlerden dolayı bunu hayata geçiremediklerini belirtmişlerdir. Buradan hareketle psikoterapide hem kuramsal hem de uygulamalı olarak Batılı bilgiye bağlılığın, insanı ve toplumu bu bilgianlayışı ve insan tasavvuru üzerinden anlamlandırma durumunun devam ettiği söylenebilir.

Theory or Reality: Positioning and Searching in the Face of Dominant Theory and Practices of Therapy

In this study, it is investigated how certain psychotherapists evaluate the current state of psychology as a science and psychotehrapy services in Turkey, what the theoritical and methodological preferences on theraphy practices are, and whether these experts these experts search for alternatives against dominant theories and methods. It is also investigated how therapists evaluate the change and transformation in family, and the family problems they face. For this purpose, in-depth interviews were conducted with 10 therapists practising in Istanbul. It is determined that participants behave with traditional/cultural references while they evaluate the transformation in family and especially family problems. On the contrary, it is concluded that the majority of participants adopt dominant/Western theories and methods. They emphasize that the various deficiencies emerging in the process of theraphy can be eliminated by choosing an eclectic method and/or individiual efforts and skills of the therapist. A small number of participants emphasising the need for alternative approaches stated that they could not apply them because of various reasons Thus it can be said that in psychotherapy, the state of both theoretical and practical dependence on Western knowledge, and the interpretation of individiuals and society via this understanding, and conception, is ongoing.

PDF

___

Arkonaç, S. A. (1999, Eylül). Türkiye’deki terapist söyleminde insan, kültür ve terapi. Uluslararası Liyezon Psikiyatrisi Kongresi’nde sunulan bildiri, İstanbul.
Arkonaç, S. A. (2004). Doğunun ve batının yerelliği: Bireylik bilgisine dair. İstanbul: Alfa Yayınları.
Arnett, J. J. (2006). G. Stanley Hall’s adolescence: Brilliance and Nonsense, History of Psychology, 9 (3), 186-197.
Batur, S. (2003). Türkiye’de psikoloji tarihi yazımı üzerine. Toplum ve Bilim, 98, 255-264.
Demos, J., & Demos, V. (1969). Adoloscence in historical perspective. Journal of Marriage and Family, 31 (4), 632-638.
Fişek,G. (1996). Psikoterapide Bağlamsal Duyarlılık ve Batı Kökenli Psikoterapilerin Uygulanması. http:// www.bupampsi.boun.edu.tr/?q=node/63 adresinde 12 Nisan 2012 tarihinde edinilmiştir.
Jahoda, G., & Krewer, B. (1997). History of cross-cultural and cultural psychology. J. W. Berry, Y. H. Poortiga, J. Pandey (Eds.), Handook of cross-cultural psychology (2nd ed., vol. 1, pp. 1-42). Boston: Allynand Bacon.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Kim, U., Yang, K. S., & Hwang, K. K. (2006). Contributions to ındigenous and cultural psychology: Understanding people in context. In U. Kim, K. S. Yangand, & K. K. Hwang (Eds.), Indigenous and cultural psychology: Understanding people in context (pp. 3-27). New York: Springer.
Kim, U., & Park, Y. S. (2006). The scientific foundation of ındigenous and cultural psychology: The tran- ındigenous and cultural psychology: The tran and cultural psychology: The transactional approach. In U. Kim, K. S. Yangand, & K. K. Hwang (Eds.), Indigenous and cultural psychology: Understanding people in context (pp. 27-49). N.Y: Springer.
Kulaksızoğlu, A. (2009). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kuş, E. (2007). Sosyal bilim metodolojisinde paradigma dönüşümü ve psikolojide nitel araştırma. Türk Psikoloji Yazıları, 10 (20), 19-41.
Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Lesko, N. (2001). Act your age!: A cultural construction of adolescence. New York: Routledge. Lüküslü, D. (2009). Türkiye’de gençlik miti: 1980 sonrası Türk gençliği. İstanbul: İletişim Yayınları.
Misra, G., & Gergen, K. J. (1993). On the place of culture in psychological science. International Journal of Psychology, 28 (2), 225-243.
Moshman, D. (2009). A world without adolescence (Book Review). Journal of Applied Developmental Psychology, 30 (3), 378-380.
Parman, T. (2008). Ergenlik ya da merhaba hüzün. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Ratner, C. (2003). Theoretical and methodological problems in cross-cultural psychology. Journal of the Theory of Social Behavior, 33, 67-94.
Ratner, C. (2011). Cultural psychology. http://www.sonic.net/~cr2/springer%20chap.pdf adresinden 20.03.2012 tarihinde edinilmiştir.
Robinson, L. (2001). A conceptual framework for social work practice with black children and adolescents in the United Kingdom: Some first steps. Journal of Social Work, 1, 165-185.
Sayar, K. (2011). Terapi: Kültürel bir eleştiri. İstanbul: Timaş Yayınları.
Schelegel, A. (2000). The global spread of adolescence culture. In L. J. Crockett, R. K. Silbereisen (Eds.), Negotiating adolescence in times of social change (pp. 71-89). Cambridge: Cambridege Universty Press.
Sümer, N. (2005). Anne-baba tutum ve davranışlarının çocuğun duygusal gelişimi üzerindeki etkileri. http:// www.metu.edu.tr/~nsumer/indexdosyalar/bap 2005tr.pdf adresinden 15 Aralık 2011 tarihinde edinilmiştir.
Steinberg, L., & Lerner, R. M. (2004). The scientific study of adolescence: A brief history. The Journal of Early Adolescence, 24 (45), 45-54.
Şendil G. ve Kaya Balkan, İ. (2005). Anne baba olmak. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Tuna, K. (2011). Batılı bilginin eleştirisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.