Leyla Nur ODUNCU*

12810

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ PİLOT KARAR USULÜ

Pilot karar usulü, sistematik sorunlardan kaynaklı tekrar eden başvuruları karşılayabilmek amacıyla geliştirilmiş bir yöntemdir. Başlangıçta Bakanlar Komitesi Kararları ile sisteme dahil edilmiştir. Daha sonra 2011 yılında yapılan İç Tüzük değişikliği ile mevzuatta yerini almıştır. Pilot kararın uygulamasında, sistematik sorunun çözümünde alınması gereken tedbirler tespit edilir. AİHM pilot kararının hüküm fıkrasındaki tedbirlerin belirli bir süre içinde yerine getirilmesini emredebilir. Gerekli tedbirlerin alınmasına veya alınmamasına göre sürecin devamı farklılık arz edecektir. Son zamanlarda pilot karar sürecinin bir parçası haline getirilen kayıttan düşürme kararı, oldukça dikkat çekmektedir. Bu ve bunun gibi sürecin tarihi gelişimi, dayanakları, diğer yöntemlerden ayıran özellikleri, verilen pilot karar örnekleri yer yer tartışma ya da alkışlara konu olmuştur. Pilot karar yönteminin ele alınması amacıyla işbu çalışma gerçekleştirilmiş, pilot karar usulüyle alınan karar örneklerine yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Pilot karar usulü, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, AİHM, İç Tüzük madde 61, kayıttan düşürme kararı

PDF

___

  • Altıparmak, Kerem: “Kopya Davalar ve Pilot Kararlar: Bir Kararda Bin Adaletsizlik?”, 50. Yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Başarı mı, Hayal Kırıklığı mı?, Ankara Barosu Yayınları, 2009, s. 60-107. (http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1940-2010/Kitaplar/pdf/a/aihm50.pdf, Erişim: 07.12.2020)
  • Avrupa İnsan hakları Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü: “Court adjourns 2,354 prisoners’ voting rights cases”, ECHR 091(2013), 26.03.2013 tarihli basın özeti.
  • Avrupa İnsan hakları Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü: “European Court closes pilot judgment procedure in Polish “rentcontrol” cases, following introduction of compensation scheme”, No. 284, 31.03.2011 tarihli basın özeti.
  • Avrupa İnsan hakları Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü: “New rule introduced concerning handling of systemic and structural human rights violations in Europe”, AİHM basın duyurusu, no: 256, 24.03.2011. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: “Opinion of the Court on the Wise Persons’ Report”, (as adopted by the Plenary Court on 2 April 2007),
  • (https://www.echr.coe.int/Documents/2007_Wise_Person_Opinion_ENG.pdf, Erişim: 18.03.2020) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: “Pilot Kararlar”, Tematik Bilgi Notu.
  • (https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Pilot_judgments_TUR.pdf , Erişim: 03.08.2020) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Annual Report 2017 of the European Court of Human Rights, Council of Europe, 2018. (https://www.echr.coe.int/Documents/Annual_report_2017_ENG.pdf , Erişim: 28.03.2020)
  • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Overview, 1959-2017, Mart 2018. (https://www.echr.coe.int/Documents/Overview_19592017_ENG.pdf , Erişim: 05.05.2020)
  • Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi: “CM/Res(2004)3: Resolution of the Committee of Ministers on judgments revealing an underlying systemic problem”, 12.05.2004. (https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016805dd190, Erişim: 08.03.2020)
  • Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi: “Interim Resolution CM/ResDH(2018)106 Execution of the judgments of the European Court of Human Rights Gazsó group v. Hungary”, 15.03.2018.
  • (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22tabview%22:[%22document%22],%22itemid%22:[%22001-181968%22]}, Erişim: 03.05.2020)
  • Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi: “Recommendation Rec(2004)6 of the Committee of Ministers to member states on the improvement of domestic remedies”, 12.05.2004. (http://wwwold.justice.sk/a/dwn/l8/VMCS_odp_2004_06.pdf, Erişim: 08.03.2020)
  • Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi: “Rules adopted by the Committee of Ministers for the application of Article 46, paragraph 2, of the European Convention on Human Rights”, 10/5/2006, The execution of judgments of the European Court of Human Rights, Human rights files, No. 19, 2. Baskı, Avrupa Konseyi Yayınlar, 2008. (https://www.echr.coe.int/LibraryDocs/DG2/HRFILES/DG2-EN-HRFILES-19(2008).pdf , Erişim: 08.03.2020)
  • Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi: “Rules adopted by the Committee of Ministers for the application of Article 46, paragraph 2, of the European Convention on Human Rights”, 10/1/2001, The execution of judgments of the European Court of Human Rights, Human rights files, No. 19, 1. Baskı, Avrupa Konseyi Yayınlar, 2002. (https://www.echr.coe.int/LibraryDocs/DG2/HRFILES/DG2-EN-HRFILES-19(2002).pdf, Erişim: 08.03.2020)
  • Council of Europe Committee of Ministers: Supervision of The Execution of Judgments and Decisions of the European Court of Human Rights, 6th Annual Report of the Committee of Ministers, 2012. (https://rm.coe.int/1680592ac8 , Erişim: 10/12/2020)
  • Council of Europe Committee of Ministers: Supervision of The Execution of Judgments and Decisions of the European Court of Human Rights 2019, 13th Annual Report of the Committee of Ministers. (https://rm.coe.int/annual-report-2019/16809ec315 , Erişim: 10/12/2020)
  • Council of Europe Treaty Series - No. 194 , “Explanatory Report to Protocol No. 14 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, amending the control system of the Convention, Strasbourg”, 13.05.2004, (https://rm.coe.int/16800d380f , Erişim: 11.12.2020)
  • Çalı, Başak/Bruch, Nicola: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanmasının İzlenmesi, Sivil Toplum Kuruluşları İçin Bir El Kitabı, Mayıs 2011. (https://ecthrproject.files.wordpress.com/2012/01/ngo_tr.pdf, Erişim: 01.05.2020)
  • Haider, Dominik: The Pilot-Judgement Procedure of the European Court of Human Rights, Martinus Nijhoff Publishers, Lieden Bostan, 2013, (https://books.google.com.tr/books?id=06DtwNWdOxMC&pg=PA332&lpg=PA332&dq=CDDH(2003)006&source=bl&ots=Giht_HPktG&sig=ScUjMpBiby15tEap5kWrZE9pwSA&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjaybOpoLXbAhWNCOwKHR9gC3MQ6AEIMzAC#v=onepage&q=CDDH(2003)006&f=false , Erişim: 08.03.2020)
  • Interim Activity Report of 26 November 2003 (CDDH (2003) 026 Addendum I Final), p. 20, 21, aktaran WILDHABER, Luzius: “Consequences for the ECtHR of Protocol No. 14 and the Resolution on Judgments Revealing an Underlying Systemic Problem; Practical Steps of Implementation and Challenges”,
  • Reforming the European Convention on Human Rights, a work in Progress, Avrupa Konseyi Yayınları, Nisan 2009, s. 59-65. (https://www.echr.coe.int/librarydocs/dg2/isbn/coe-2009-en-9789287166043.pdf , Erişim: 13.05.2020)
  • Özmen, A. Münci: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) bireysel başvuru, AİHM kararına karşı başvuru yolları ve AİHM kararlarının icrası ile ilgili pratik bilgiler”, 29.11.2017. (http://d.barobirlik.org.tr/2017/20171206_aihm.pdf, Erişim: 18.03.2020)
  • Position Paper on Proposals for Reform of the European Convention on Human Rights and Other Measures as Set Out in the Report of the Steering Committee for Human Rights of 4 April 2003 (CDDH(2003)006 Final)
  • Salihpaşaoğlu, Yaşar: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yargılamada Kullandığı Yöntem, İlke ve Usuller, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
  • The European Court of Human Rights: “Pilot Judgements”, Factsheet. May 2020 (https://www.echr.coe.int/documents/fs_pilot_judgments_eng.pdf , Erişim: 10.11.2020)
  • Abdurrahman Demiroğlu ve diğerleri/Türkiye, BN. 56125/10, KT. 04/06/2013
  • Ališić ve diğerleri/Bosna Hersek, Hirvatistan, Eski Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Sırbistan ve
  • Slovenya (Büyük Daire), BN. 60642/08, KT. 16/07/2014
  • Ananyev ve diğerleri/Rusya, BN. 42525/07…, KT. 10/01/2012
  • Anastasov ve diğerleri/Slovenya, BN. 65020/13, KT. 18/10/2016
  • Aydın İçyer/Türkiye, BN. 18888/02, KT. 12/01/ 2006
  • Balakchiev ve diğerleri/Bulgaristan, BN. 65187/10, KT. 18/6/2013
  • Balan/Moldova Cumhuriyeti, BN. 44746/08, KT. 10/02/2012
  • Behçet Taş/Türkiye, BN. 48888/09, KT. 10/03/2015
  • Broniowski/Polanya (Büyük Daire), BN. 31443/96, KT. 28/09/2005
  • Broniowski/Polonya (Büyük Daire), BN. 31443/96, KT. 22/06/2004
  • Burdov/Rusya (No. 2), BN. 33509/04, KT. 15/01/2009
  • Burmych ve diğerleri/Ukrayna (Büyük Daire), BN. 46852/13…, KT. 12/10/2017
  • Dimitrov ve Hamanov/Bulgaristan, BN. 48059/06 ve 2708/09, KT. 10/05/2011
  • Doğan ve diğerleri/Türkiye, BN. 8803-8811/02, 8813/02 ve 8815-8819/02, KT. 29/6/2004
  • Domján/Macaristan, BN. 5433/17, KT. 14/11/2017
  • E.G./Polonya ve diğer 175 başvurucu, BN. 50425/99, KT. 23/09/2008
  • Fakhretdinov ve diğerleri/Rusya, BN. 26716/09…, KT. 24/09/2010
  • Finger/Bulgaristan, BN. 37346/05, KT. 10/05/2011
  • Garcia Cancio/Almanya, BN. 19488/09, KT. 29/05/2012
  • Gazsó/Macaristan, BN. 48322/12, KT. 16/07/2015
  • Gerasimov ve diğerleri/Rusya, BN. 29920/05…, 01/07/2011
  • Glykantzi/Yunanistan, BN. 40150/09, KT. 30/10/2012
  • Greens ve M.T./Birleşik Krallik, BN. 60041/08, 60054/08, KT. 23/11/2010
  • Hodžić/Slovenya, BN. 41698/06, KT. 04/04/2017
  • Hutten-Czapska/Polonya (Büyük Daire), BN. 35014/97, KT. 19/06/2006
  • Ilyushkin ve diğerleri/Rusya, BN. 5734/08…, KT. 17/04/2012
  • Josip Zadrić/Bosna Hersek, BN. 18804/04, KT. 16/11/2010
  • Kalinkin ve diğerleri/Rusya, BN. 16967/10…, KT. 17/04/2012
  • Kurić ve diğerleri/Slovenya (Büyük Daire), BN. 26828/06, KT. 12/03/2014
  • Kurić ve diğerleri/Slovenya (Büyük Daire), BN. 26828/06, KT. 26/06/2012
  • M.C. ve diğerleri/İtalya, BN. 5376/11, KT. 03/09/2013
  • Manushaqe Puto ve diğerleri/Arnavutluk, BN. 604/07…, KT. 31/07/2012
  • Maria Atanasiu ve diğerleri/Romanya, BN. 30767/05, 33800/06, KT. 12/10/2010
  • Michelioudakis/Yunanistan, BN. 54447/10, KT. 03/04/2012
  • Muratović/Sırbistan, BN. 41698/06, KT. 21/03/2017
  • Müdür Turgut ve diğerleri/Türkiye, BN. 4860/09, KT. 26/03/2013
  • Nagovitsyn ve Nalgiyev/Rusya, BN. 27451/09, 60650/09, KT. 23/09/2010
  • Neshkov ve diğerleri/Bulgaristan, BN. 36925/10…, KT. 27/01/2015
  • Olaru ve diğerleri/Moldova, BN. 476/07…, KT. 28/07/2009
  • Preda ve diğerleri/Romanya, BN. 9584/02 …, KT. 29/04/2014
  • Rexhepi ve diğerleri/İtalya, BN. 47180/10…, KT. 16/05/2014
  • Rumpf/Almanya, BN. 46344/06, KT. 02/09/2010
  • Rutkowski ve diğerleri/Polonya, BN. 72287/10, KT. 07/07/2015
  • Shtolts ve diğerleri/Rusya, BN. 77056/14…, KT. 30/01/2018
  • Stella ve diğerleri/İtalya, BN. 49169/09…, KT. 16/05/2014
  • Sukachov/Ukrayna, BN. 14057/17, KT. 30/01/2020
  • Suljagic/Bosna Hersek, BN. 27912/02, KT. 03/11/2009
  • Taron/Almanya, BN. 53126/07, KT. 29/05/2012
  • Techniki Olympiaki A.E./Yunanistan, BN. 40547/10, KT. 01/10/2013
  • Torreggiani ve diğerleri/İtalya, BN. 43517/09…, KT. 08/01/2013
  • Ümmühan Kaplan/Türkiye, BN. 24240/07, KT. 20/03/2012
  • Ünal Tekeli/Türkiye, BN. 29865/96, KT. 16/11/2004
  • Valcheva ve Abrashev/Bulgaristan, BN. 6194/11, 34887/11, KT. 18/6/2013
  • Vallianatos ve diğerleri/Yunanistan (Büyük Daire), BN. 29381/09, 32684/09, KT. 07/11/2013
  • Varga ve diğerleri/Macaristan, BN. 14097/12…, KT. 10/03/2015
  • Vassilios Athanasiou ve diğerleri/Yunanistan, BN. 50973/08…, KT. 21/12/2010
  • Verein Gegen Tierfabriken Schweiz (Vgt)/İsviçre (No. 2) (Büyük Daire), BN. 32772/02, KT. 30/06/2009
  • Xynos/Yunanistan,BN. 30226/09, KT. 09/10/2014
  • Yuriy Nikolayevich Ivanov/Ukrayna, BN. 40450/04, KT. 15/10/2009
  • Załuska, Rogalska ve diğerleri/Polonya, BN. 53491/10…, KT. 20/06/2017
İnsan Hakları Yıllığı-Cover
  • ISSN: 1016-7617
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 1979
  • Yayıncı: Canan Karaoğlu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

TRANSHÜMANİZM KARŞISINDA HUKUK DEVLETİ İDEALİ

Halim Alperen ÇITAK

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ PİLOT KARAR USULÜ

Leyla Nur ODUNCU*

“TÜM İNSANLAR ÖZGÜRDÜR”, YOKSULLAR HARİÇ: İNGİLİZ LEVELLER HAREKETİNİN ÖZGÜRLÜK, DOĞAL HAK VE SİYASAL TEMSİL KAVRAYIŞLARI ÜZERİNE

Barış Meriç DEMİR

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ NEDENİYLE YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLERİN KORUNMASINA YÖNELİK İLK KARARLAR VE AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA GERİ GÖNDERMEME İLKESİ

Özgem Tuğçe GÜMÜŞ BOYACI