Hatice DEMİRAĞ, Sevilay HİNTİSTAN, Birgül TUNCAY, Aynur CİN

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN DİYABET RİSKLERİNİN BELİRLENMESİ

Giriş: Diyabetin topluma ve toplumda yaşayan bireylere yükünü azaltmak için erken dönemde tanınması ve doğru şekilde tedavi edilmesi gerekir. Bu çalışma, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal Metot: Tanımlayıcı olarak planlanan bu çalışma, bir devlet üniversitesinde Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda öğrenim görmekte olan 169 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri Finlandiya Diyabet Risk Anketi (FINDRISK) ile toplandı. Verilerin analizi, SPSS 18.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, ki-kare, Pearson Chi-Square, Fisher’s Exact test testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmede p<0,05 önemlilik düzeyi kabul edilmiştir. Çalışma etik kurallara uygun olarak yürütülmüştür. Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalamasının 19,94±0,08 ve %50.9’u kız öğrenci olduğu, %85.8’inin yurtta kaldığı belirlendi. Öğrencilerin ağırlık ortalaması 63,53±0,72 kg, boy ortalamaları 169,98±0,53 cm, beden kitle indeksi ortalamaları 21,90±0,19 kğ/m2idi. Öğrencilerin BKI, bel çevresi, egzersiz yapma durumu, antihipertansif ilaç kullanma durumu, kan şekeri yüksekliği öyküsü, ailede diyabetli olma durumları ile 10 yıllık tip-2 DM risk skoru istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin FINDRISK puan ortalamaları 4,26±0,23 olup, % 83,4 ‘i düşük risk, % 16,6’sı hafif ve orta risk taşımaktadır. Sonuç ve Öneriler: Tip 2 diyabet riskinin belirlenmesinde, girişimsel olmayan FINDRISK tarama ölçeği kullanılabilir. Öğrencilere okul ortamında sağlıklı yiyecek temin etme ve fiziksel aktivite yapabilme olanaklarının sağlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Öğrenci, Diyabetes mellitus, FINDRISK, Risk faktörleri

Health Servıces Determınatıon Of Dıabetes Rısks Of Vocatıonal Hıgh School Students

Introduction: Diabetes must be recognized and treated correctly in the early stage to reduce the burden in society. This study was conducted to evaluate the risk of diabetes among Health Service Vocational School students.Material Method: This descriptive study was conducted with 169 students studying at the Health Services Vocational School at a state university. The data were collected with the Finnish Diabetes Risk Questionnaire (FINDRISK). The analysis of the data was assessed using descriptive statistics, chi-square, Pearson Chi-Square, and Fisher's Exact test in the SPSS 18.0 package program. A significance level of 0,05 was considered. The study was conducted in accordance with ethical rules.Findings: It was determined that 19.94 ± 0.08 and 50.9% of the average age of the students participating in the study were female students and 85.8% were staying in the dormitory. The weight average of the students was 63,53 ± 0,72 kg, the height average was 169,98 ± 0,53 cm and the body mass index averages were 21,90 ± 0,19 kg / m2. The students's BMI, waist circumference, exercise status, antihypertensive drug use, hypertension history, family history of diabetes mellitus with 10-year type 2 DM risk score were statistically significant (p<0,05). The average FINDRISK score of the students was 4.26 ± 0.23, 83.4% had low risk and 16.6% had mild and moderate risk. Conclusions and Recommendations: Non-interventional FINDRISK screening scale can be used to identify type 2 diabetes risk. It may be advisable to provide students with the possibility of providing healthy food and physical activity in the school environment.

Keywords:

Student, Diabetes mellitus, FINDRISK, Risk factors,

PDF

___

American Diabetes Association (ADA). Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes 2018; Jan; 41(1): pp. 13-S27. https://doi.org/10.2337/dc18-S002. (Erişim Tarihi: 09.07.2018).
Elder DA, Hornung LN, Herbers PM. Rapid deterioration of insulin secretion in obese adolescents preceding the onset of type 2 diabetes. J Pediatr 2015; 166:672.
Demirağ HE. Tip-2 diabetes mellituslu hastaların birinci derece yakınlarında diyabet risk değerlendirmesi. Yüksek Lisans tezi, Aydın, 2016.
Grontved A, Hu FB. Television viewing and risk of type 2 diabetes, cardiovascular disease, and all-cause mortality: a meta-analysis. JAMA 2011; 305:2448.
Hahler B. An overview of dermatological conditions commonly associated with the obese patient. Ostomy Wound Manage 2006; 52:34-40. http://www.o-wm.com/content/an-overview-dermatological-conditions-commonly-associated-with-obese-patient. (Erişim Tarihi: 12.07.2018).
International Diabetes Federation (IDF). Diyabet atlası, 2018. http://www.diabetesatlas.org/key-messages.html. (Erişim Tarihi: 07.07.2018)
Lindstörm J, Tuomilehto J. The Diabetes Risk Score: A practical tool to predict type 2 diabetes risk. Diabetes Care, 2003; 26:725–731.
Memiş S, Gökçe S, Gündoğmuş EE, Coşkunırmak D. Ailesinde tip-2 diyabet olan Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Diyabet, Obezite Ve Hipertansiyon Dergisi 2014; 6(2), p. 27-34.
Olgun N, Eti Aslan F, Coşansu G, Çelik S. Diabetes mellitus. “Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım” içinde. (ed) Karadakovan A, Aslan FE. Adana, Nobel Tıp Kitabevi, 2010: 829-864.
Sağlık Bakanlığı. Türkiye Diyabet önleme ve Kontrol Programı 2011-2014 Eylem Planı. Ankara, 2011: p. 1-152.
Tarı-Selçuk K. Bigadiç’te 45-74 Yaş Bireylerde Tip 2 Diyabet Riskinin Belirlenmesi. Doktora tezi, İzmir, 2013.
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu. 10. Baskı, Mayıs 2018, Bayt Matbaası, Ankara, ISBN: 978-605-4011-32-2. (Erişim Tarihi: 11.07.2018).
Ulusal Diyabet Kongresi (UDK). Diabetes mellitus tanı, sınıflama ve izlem ilkeleri. In:Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2017: p. 18-37.
World Health Organization (WHO). 10 facts on diabetes, 2016. http://www.who.int/features/factfiles/diabetes/en/. (Erişim Tarihi: 08.07.2018).
Yurtsever S. Diyabet riski düşük ve yüksek olan hemşirelerde insülin direnci varlığının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi,İstanbul, İstanbul, 2012.
Meigs JB, Cupples LA, Wilson PW. Parental transmission of type 2 diabetes: the Framingham Offspring Study. Diabetes 2000; 49: 2201.
Scott RA, Langenberg C. InterAct Consortium. The link between family history and risk of type 2 diabetes is not explained by anthropometric, lifestyle or genetic risk factors: the EPIC-InterAct study. Diabetologia 2013; 56:60.