HEMŞİRELER İÇİN BASINÇ YARALANMASI YÖNETİMİ ÖZ YETERLİLİK ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK ÇALIŞMASI

Bu araştırmanın amacı, Hemşireler için Basınç Yaralanması Yönetimi Öz Yeterlilik Ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğini yapmaktır. Bu metodolojik tipteki çalışmaya, 149 hemşire katıldı. Araştırma verilerin toplanmasında “Hemşire Bilgi Formu” ve “Hemşireler için Basınç Yaralanması Yönetimi Öz Yeterlilik Ölçeği (BYY-ÖYÖ)” kullanıldı. Ölçek toplam 10 maddeden oluşmaktadır. Her bir madde 1 (hiç yetkin değil)’den 5 (tamamıyla yetkin)’e kadar puanlandırılıp geçerlik analizi sonucunda, Hemşireler için Basınç Yaralanması Yönetimi Öz Yeterlilik Ölçeğinin dört alt boyuttan oluştuğu belirlendi. Ölçeğin hiçbir maddesi çıkarılmamış olup çalışmanın kapsam geçerlik indeksi 0.83-1.00 arasında bulundu. Ölçeğin yapı geçerliliği için korelasyon analizi yapılıp ve yapılan analiz sonucunda; 10 maddelik ölçeğin toplam varyansı en çok %74.41’ini açıkladığı bulundu. Ölçeğin güvenirliliği için maddelerin toplam puan korelasyon değerlerinin 0.404 ile 0.661 arasında olup Cronbach Alpha değerinin 0.838 olduğu saptandı. Ölçeğin, hemşireler için basınç yaralanması yönetimi öz yeterlilik düzeyini ölçmek için kullanılabileceği sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler:

Basınç yarası, Hemşire, Öz yeterlilik, Yönetim

The Validity and Reliability of Turkish Version of the Pressure Ulcer Management Self‐Efficacy Scale for Nurses

This study aims to perform the validity and reliability of the Turkish version of the Pressure Ulcer Management Self-Efficacy Scale for Nurses. A total of 149 nurses participated in this methodological study. "Nurse Information Form" and "Pressure Ulcer Management Self-Efficacy Scale for Nurses" were used to collect the data. The scale consists of 10 items in total. Each item was scored from 1 (not competent at all) to 5 (completely competent) and in consequence of the validity analysis, it was determined that the Pressure Ulcer Management Self-Efficacy Scale for Nurses consisted of four sub-dimensions. None of the items of the scale were removed, and the content validity index of the study was found to be between 0.83-1.00. Correlation analysis was made for the construct validity of the scale and as a result of the analysis; it was found that the 10-item scale explained 74.41% of the total variance at most. For the reliability of the scale, the total score correlation values of the items were between 0.404 and 0.661 and the Cronbach Alpha value was found to be 0.838. It was concluded that the scale could be used to measure pressure ulcer management self-efficacy levels for nurses.

Keywords:

Pressure ulcer, Nurse, Self-efficacy, Management,

PDF

___

Aydın, A. K., Karadağ, A., Gül, Ş., Avşar, P. ve Baykara, Z. G. (2019). Nurses’ knowledge and practices related to pressure injury: A cross-sectional study. Journal of Wound, Ostomy, and Continence Nursing: Official Publication of The Wound, Ostomy and Continence Nurses Society, 46(2), 117–123. https://doi.org/10.1097/WON.0000000000000517
Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: Bir kavram analizi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(19), 63-80. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies
Avrupa Basınç Ülseri Danışma Paneli (EPUAP-European Pressure Ulcer Advisory Panel) ve Ulusal Basınç Ülseri Danışma Paneli (NPUAP- National Pressure Ulcer Advisory Panel). Basınç Ülserlerinin Önlenmesi Hızlı Başvuru Kılavuzu. (2016). Online Web site: 6 Ocak 2022 tarihinde https://www.epuap.org/wp-content/uploads/2016/10/qrg_prevention_in_turkish. pdf adresinden erişildi.
Bandura, A. (1997). Self-Efficacy (The Exercise of Control) (ss.36-38). New York: W. H. Freeman and Company.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52(1), 1-26. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.1
Büyüköztürk, Ş. (2018). Veri Analizi El Kitabı (ss. 133-193). Ankara: Pegem Akademi.
Caruso, R., Pittella, F., Zaghini, F., Fida, R. ve Sili, A. (2016). Development and validation of the Nursing Profession Self-Efficacy Scale. International Nursing Review, 63(3), 455–464. https://doi.org/10.1111/inr.12291
Çapık, C., Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Intercultural scale adaptation stages, language and culture adaptation: Updated guideline. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(3), 199–210. https://doi.org/10.26650/FNJN397481
Çelik, S., Dirimeşe, E., Taşdemir, N., Aşik, Ş., Demircan, S., Eyican, S. ve Güven, B. (2017). Pressure sore prevention and treatment knowledge of nurses. Medical Journal of Bakirkoy, 13(3), 133–139. https://doi.org/10.5350/BTDMJB201713305
Çümen, K. Açıklayıcı faktör analizi (EFA, Exploratory Factor Analysis). (2019). Online Web site: 6 Ocak 2022 tarihinde https://docplayer.biz.tr/12345924-1-1-1-aciklayici-faktor-analizi-efa-exploratory-factor-analysis.html. pdf adresinden erişildi.
Çetiner, M., Akkaya Arı, S., Eşkut, N., Ocak, Ö., Canbaz Kabay, S. ve Özışık Karaman, H. I. (2021). Evaluation of clinical features and the factors related to nutrition in home care patients with pressure ulcer. Family Practice and Palliative Care, 6 (1), 7-12. https://doi.org/10.22391/fppc.776139
Dellafiore, F., Arrigoni, C., Ghizzardi, G., Baroni, I., Conte, G., Turrini, F., …Caruso, R. (2019). Development and validation of the pressure ulcer management self-efficacy scale for nurses. Journal of Clinical Nursing, 28(17–18), 3177–3188. https://doi.org/10.1111/jocn.14875
Doğu, Ö. (2015). Yoğun bakım hemşirelerinin bası yarası, bakımı ve bakım ürünleri kullanımına ilişkin bilgi ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Journal of Human Rhythm, 1(3), 95-100. https://dergipark.org.tr/tr/pub/johr/issue/10027/123739
Esin, M. N. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. S. Erdoğan, N. Nahcivan ve M. N. Esin (Ed.), Hemşirelikte araştırma: Süreç, uygulama ve kritik. içinde (s.193-232). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Fulbrook, P., Lawrence, P. ve Miles, S. (2019). Australian nurses’ knowledge of pressure injury prevention and management: A cross-sectional survey. Journal of Wound, Ostomy, and Continence Nursing : Official Publication of The Wound, Ostomy and Continence Nurses Society, 46(2), 106–112. https://doi.org/10.1097/WON.0000000000000508
Karaca Sivrikaya, S. ve Sarıkaya, S. (2020). Yoğun bakım hastalarında bası ülseri, önleme ve hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(2), 139-149. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ybhd/issue/56840/754422
Karagöz, Y. (2010). İlişki katsayıları ile öğrenci başarısını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 425-446. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6146/82522
Karakoç, F. Y. ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39–49. https://doi.org/10.25282/ted.228738
Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-47. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
Kıraner, E., Terzi, B., Uzun Ekinci, A. ve Tunalı, B. (2016). Yoğun bakım ünitemizdeki basınç yarası insidansı ve risk faktörlerinin belirlenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 20(2), 78–83. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ybhd/issue/27366/307249
Kopuz, E. ve Karaca, A. (2019). Risk prevention for pressure ulcers. Clinical and Experimental Health Sciences. https://doi.org/10.33808/clinexphealthsci.563897
Lawrence, P., Fulbrook, P. ve Miles, S. (2015). A survey of australian nurses’ knowledge of pressure ınjury/pressure ulcer management. Journal of Wound, Ostomy, and Continence Nursing: Official Publication of The Wound, Ostomy and Continence Nurses Society, 42(5), 450–460. https://doi.org/10.1097/WON.0000000000000141
National Pressure Injury Advisory Panel. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers/Injuries: Clinical Practice Guideline. (2019). Online Web site: 6 Ocak 2022 tarihinde http://www.internationalguideline.com/static/pdfs/NPUAP-EPUAP-PPPIA-CPG-2017.pdf. adresinden erişildi.
Sarı, Ç. ve Altay, N. (2016). Yenidoğanlarda basınç ülseri gelişimini önlemeye yönelik hemşirelik girişimleri. Journal of Contemporary Medicine, 6, 138–147. https://doi.org/10.16899/ctd.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (ss.16-58). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Watkins, M. W. (2018). Exploratory Factor Analysis: A Guide to Best Practice. Journal of Black Psychology, 44(3), 219–246. https://doi.org/10.1177/0095798418771807
Yong, A. G. ve Pearce, S. C. (2013). A Beginner’s guide to factor analysis: Focusing on exploratory factor analysis. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 9(2), 79-94. http://dx.doi.org/10.20982/tqmp.09.2.p079
Yurdugül, H. Faktör analizinde KMO ve Bartlett testi neyi ölçer? (2022). Online Web site: 6 Ocak 2022 tarihinde https://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/Kuresellik. pdf adresinden erişildi.