TÜRKİYE’DE ANAYASA REFERANDUMLARI VE BASIN: 1961, 1982 ANAYASALARI İLE 2010 ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ REFERANDUMLARININ TÜRKİYE BASININDAKİ SUNUMUNUN KARŞILAŞTIRMALI ÇÖZÜMLEMESİ[1] ÖZET Bu çalışmada, 1961 ve 1982 Anayasaları referandumları ile 2010 Anayasa Değişiklik Paketi referandumunun Türkiye basınındaki sunumları Cumhuriyet, Hürriyet ve Tercüman/Bugün gazeteleri özelinde karşılaştırmalı olarak çözümlenmiştir. Sözü edilen gazetelerin referandumlara (1961, 1982 ve 2010) ilişkin tutumları irdelenirken referandum dönemlerinin ekonomi politik ve toplumsal arkaplanları göz önünde tutulmuştur. Bu bağlamda, referandum dönemlerinin ekonomi politik ve toplumsal arkaplanının irdelenmesi, 1961 ve 1982 anayasalarının ve 2010 Anayasa Değişiklik Paketi’nin içerik özelliklerinin değerlendirilmesi ve örnek olarak seçilmiş gazeteler özelinde Türkiye basınının referandumlara yönelik yaklaşımının ortaya konulması çalışmanın genel çerçevesini oluşturmuştur. Dolayısıyla, Cumhuriyet, Hürriyet ve Tercüman/Bugün gazeteleri özelinde Türkiye basınının sözü edilen referandumlara ilişkin tutumunun çözümlenmesi çalışmanın problemini oluşturmuştur. Çalışmada, nitel çözümleme yönteminden yararlanılmış ve sözü edilen gazetelerde yayımlanmış referandumlara ilişkin manşet ve sürmanşet haberleri ile seçilmiş köşe yazılarının metinsel çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, tarihsel süreçte Türkiye’nin ekonomik, siyasal ve toplumsal yapısındaki dönüşümlere göre farklılık gösteren referandum dönemlerindeki ekonomik, siyasal ve toplumsal koşullar ile sözü edilen gazetelerin referandumlara yönelik tutumları arasında organik bir ilişki olduğu saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Referandumlar (1961, 1982 ve 2010), basın, sosyal refah devleti, neo-liberal politikalar, küresel kapitalizm.CONSTIUTION REFERENDUMS AND PRESS IN TURKEY: COMPERATIVE ANALYSIS OF 1961, 1982 CONSTITUTIONS AND 2010 CONSTITUTIONAL AMENDMENT PACKAGE REFERENDUMS AS PRESENTED IN TURKISH PRESSABSTRACT In this study, 1961 and 1982 Constitution Referendums and Constitutional Amendment Package Referendums are comparatively analyzed via the examples of Cumhuriyet, Hürriyet and Tercüman/Bugün newspapers. While examining these newspapers’ approaches to the referendums of 1961, 1982 and 2010, the social background and political economy of their time were taken into consideration. In this context, analyzing the political economy and social background of referendum times, evaluating the content of 1961 and 1982 constitutions and 2010 constitutional amendment package and revealing the approaches of Turkish press to these referendums specific to the selected newspapers, form this study’s framework. Therefore, the problem of this study is to comparatively analyzing the approaches of Turkish press to aforementioned referendums specific to the selected newspapers i.e. Cumhuriyet, Hürriyet and Tercüman/Bugün. To analyze this problematized issue, qualitative method is used. In this study, text analysis of the selected column writings and both headline and subhead news about referendums in the aforementioned newspapers were done. As a result, an organic relation between aforementioned newspapers’ approaches to referendums and Turkey’s economic, political and social conditions, which differs according to Turkey’s transforming economic, political and social structures during referendum times in historical process, was explored. KEYWORDS: Referendums (1961, 1982 and 2010), press, social welfare state, neo-liberal policies, global capitalism.