Zeynep AKSAN, Nisa YENİKALAYCI, Dilek ÇELİKLER

İlkokul Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Farkındalıklarının Belirlenmesi

Bu araştırma ile ilkokul öğrencilerin çevreye yönelik farkındalıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, tarama modeli kullanılmış olup örneklemini, Türkiye’nin kuzeyinde bir devlet ilkokulunun 4. sınıfta öğrenim görmekte olan toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Yıldız Yılmaz ve Mentiş Taş (2017) tarafından geliştirilen “İlkokul Çevre Farkındalık Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek, 35 madde ve 4 boyuttan oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler, yüzde (%) ve frekans (f) olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, ilkokul öğrencilerinin İlkokul Çevre Farkındalık Ölçeğinden aldıkları puanlar göz önüne alındığında çevreye yönelik farkındalıklarının yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca, araştırma sonuçları ilkokul öğrencilerinin eksik ve yanlış bilgiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmada, öğrencilerin elektriğin tükenebilir bir enerji kaynağı olduğunu belirtmesi ilginç bir sonuçtur. Ayrıca, öğrencilerin erozyonla mücadele, ağaçlandırma ve doğal varlıkları koruma ile ilgili çalışmaları yapan TEMA gibi sivil toplum kuruluşlarına üye olma konusunda karar vermemelerinin nedeninin bu kuruluşlar hakkında bilgi sahibi olmadıkları şeklinde düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

ilkokul öğrencisi, çevre, farkındalık

The Determination on the Elementary School Students’ Awareness Related to the Environment

It has been aimed with this study that the elementary school students’ awareness related to the environment is determined. The survey model has been used in the research, and the sampling consists of 60 students in total that they receive their education at the forth grade at a state elementary school on Turkey’s north part. “Elementay School Awareness Scale” which was developed by Yıldız Yılmaz and Mentiş Taş (2017) has been used as the data collection tool in the research. The scale consists of 35 items and 4 aspects. The data which was obtained in the research was analyzed as the percentage (%) and frequency (f). As a result of the research, it can be said that the elementary school students had the high awareness on the environment when it is considered that they had the points in the Elementary Environment Awareness Scale related to the Elementary School Students. Furthermore, the research results reveal that the elementary school students have some deficient and incorrect knowledge. In the research, it is interesting to note that the students state that electricity is an consumable energy source. In addition, it is thought that the reason why students do not decide on membership of civil society organizations such as TEMA, which carries out studies related to erosion, forestation and conservation of natural assets, is not aware of these institutions.

Keywords:

Elementary school student, environment, awareness,

PDF

___

Bademci, V. (2011). Türk eğitim ve biliminde bilimsel devrim: Testler ya da ölçme araçları güvenilir ve geçerli değildir. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 116-132.
Barraza, L. & Walford, R.A. (2002). Environmental Education: A comparison between English and Mexican School Children. Environmental Education Research, 8, 171-186.
Bixler, R., Carlisle D. L., Hammitt, W. E. & Floyd, M. F. (1994). Observed fears and discomforts among urban students on field trips to wildland areas. The Journal of Environmental Education, 26 (1), 24-33.
Bozkurt, M. & Sever E. (2015). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin doğa sevgisi, temizlik, sağlıklı olma tutumlarının incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 3, 107-116.
Carrier, S. J. (2009). Environmental education in the schoolyard: learning styles and gender. The Journal of Environmental Education, 40(3), 2-12.
Christenson, M. A. (2004). Teaching multiple perspectives on environmental issues in elementary classroom: a story of teacher inquiry. Reports & Research, 35(4), 3-16.
Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (Research methods design and analysis). Ahmet Alpay (Çeviri Ed.). Ankara: Anı.
Cevher Kalburan, F. N. (2009). Çocuklar için çevresel tutum ölçeği ile yeni ekolojik paradigma ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması ve çevre eğitim programının etkisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anabilim Dalı, Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
Çimen, O., & Yılmaz, M. (2014). Dönüşümsel öğrenme kuramına dayalı çevre eğitiminin biyoloji öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarına etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 339-359.
Davis, J. (1998). Young children, environmental education, and the future. Early Childhood Education Journal, 26(2), 117-123.
Desjean-Perrota, B., Moseley, C. & Cantu, L.E. (2008). Preservice teachers’ perceptions of the environment: does ethnicity or dominant residential experience matter?. Reports & Research, 39(2), 21-31.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (1994). Çevre Eğitimi, İnsan Gücü ve Katılım Planlaması, VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu, Ankara, 33-38.
Eagles, F. J. & Demare, R. (1999). Factors influencing children's environmental attitudes. Journal of Environmental Education, 30(4), 33-37.
Engels, C. A. & Jacobson, S. K. (2007). Evaluating long-term effects of the golden lion tamarian environmental education program in Brazil. Reports & Research, 38(3), 3-14.
Erten, S. (2000). Empirische Untersuchungen zu Bedingungen der Umwelterziehung–ein interkulturellervergleich auf der Grundlage der Theorie des geplanten Verhaltens. Tectum Verlag. Marburg.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
Ertürk, R. (2017). İlkokul öğrencilerinin çevre sorunları ve çevre eğitimine yönelik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 12-24.
Evans, G. W., Brauchle, G., Haq, A., Stecker, R., Wong, K. & Shapiro, E. (2007). Young children’s environmental attitudes and behaviors. Environment and Behavior. 39(5), 635-659.
Güngördü, E. (2002). Türkiye’de nüfus hareketleri ve şehirleşme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(2), 409-414.
Henegar, E. (2005). Environmental education: A look at its purpose, methods, and effectiveness. ENS Capstone Project. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=A27F2C49B9191DA6CC0E439060338F25?doi=10.1.1.576.318&rep=rep1&type=pdf
Heywood, V. H. (1995). Global Biodiversity Assessment. Cambridge University Press, Cambridge.
Khawaja, A. (2003). Measuring the environmental attitudes of children in grade 4: A study in clark county, MS Thesis, University of Nevada, Las Vegas.
Köşker, N. (2013). İlkokul öğrencileri ve sınıf öğretmeni adaylarının doğaya ilişkin algıları ve sorumluluklarına yönelik düşünceleri. Turkish Studies, 8(3), 341-355.
Kurt Gökçeli, F. (2015). Çevre eğitim programının 48-66 aylık çocukların çevresel farkındalıklarına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
Laing, M. (2004). An examination of children's environmental attitudes as a function of participation in environmental education programs. The 19. International The Coastal Society Conference. Newport: Rhode Island.
Laza, V., Lotrean, L., Pintea, A. & Zeic, A. (2009). Knowledge, attitudes and environment oriented behaviours for 7-8 year old children. Applied Medical Informatics, 24(1-2), 59-66.
Legault, L. (1999). The impact of an environmental education program on children’s and parent’s knowledge, attitudes, motivation and behaviors. Doctoral dissertation, University of Ottawa, Ontario, Canada.
Milli Eğitim Bakanlığı MEB (2013). Okul Öncesi Eğitimi Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
Milton, B., Cleveland, E., & Bennett-Gates, D. (1995). Changing perceptions of nature, self and others: A report on a park/school program. Journal of Environmental Education, 26(3), 32-42.
Ocak, İ. & Özpınar, D. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki düşünceleri ve bunlara etki eden faktörler (Afyonkarahisar ili örneği). Afyon KocatepeÜniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13, 1-15.
Oweini, A. & Houri, A. (2006). Factors Affecting environmental knowledge and attitudes among Lebanese College Students. Applied Environmental Education and Communication, 5, 95-105.
Özcan, E. (2016). İlkokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı, Denizli.
Özsoy, S. & Ahi, B. (2014). İlkokul öğrencilerinin geleceğe yönelik çevre algılarının çizdikleri resimler aracılığı ile belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1557-1582.
Palmberg, I. E. & Kuru, J. (2000). Outdoor activities as a basis for environmental responsibility. The Journal of Environmental Education, 31(4), 32-36.Palmer, J. A., Suggate, J., Bajd, B. & Tsaliki, E. (1998). Significant influences on the development of adults' environmental awareness in the UK, Slovenia and Greece. Environmental Education Research, 4(4).
Short, P. (2010). Responsible environmental action: Its role and status in environmental education and environmental quality. The Journal of Environmental Education, 41 (1), 7–21.
Stapp, W. (1978). An instructional model for environmental education. Prospects, 8(4), 495-507.
Strife, S. J. (2012). Children's environmental concerns: epressing ecophobia. The Journal of Environmental Education, 43(1), 37-54. http://dx.doi.org/10.1080 /00958964.2011.602131
Strong, C. (1998). The impact of environmental education on children’s knowledge and awareness of environmental concerns. Marketing Intelligence & Planning, 16(6), 349-355.
Tilbury, D. (1994) The international development of environmental education: A basis for a teacher education model?, Environmental Education and Information, 13,1-20.
United Nations (UN) (2012). The future we want. New York: United Nations Press.
Uyanık, G. (2017). İlkokul Öğrencilerinin Çevre Kirliliğine İlişkin Görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1574-1600.
Vrasidas, C., Zembylas, M., Evagorou, M, Avraamidou, L., & Aravi, C. (2007). ICT as a tool for environmental education, peace, and reconciliation. Educational Media International, 44(2), 129-140.
Weilbacher, M. (1993). The renaissance of the naturalist. The Journal of Environmental Education, 25, 4-7.
Wilson, R. A. (1996). Starting early: Environmental education during the early childhood years. Clearinghouse for Science Mathematics and Environmental Education. Columbus OH.
Yaşaroğlu, C. (2012). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Yaşaroğlu, C., & Akdağ M. (2013). İlköğretim Birinci Kademe (İlkokul) Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 50-65.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, O., Bedur, S. & Uysal, R. (2016). Çocukların çevreye ilişkin görüşleri: Salda Gölü örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-2(25), 59-72.
Yıldız Yılmaz, N., & Mentiş Taş, A. (2017). İlkokul çevre farkındalık ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1355-1371.
Yoleri, S. (2012). Çocuk ve Çevre: Okul öncesi çocuklar arasında çevre bilinci oluşturma. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 34, 100-111.