Mehmet KÜÇÜK, İbrahim ÜNAL, Merve TAŞCAN

6. Sınıf “Ses ve Özellikleri” Ünitesine Yönelik Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri

Bu çalışmanın amacı 6. sınıf “Ses ve Özellikleri” ünitesinin öğretimi ile ilgili fen bilgisi öğretmenlerinin görüşlerini almaktır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülen araştırmanın katılımcılarını 39 fen bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden kriter örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri kişisel bilgilerin sorgulandığı ve görüşme sorularının yer aldığı iki bölümden oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Öğretmen görüşmelerinden elde edilen veriler iki ayrı araştırmacı tarafından bütünsel bir şekilde ele alınarak içerik analizine tabi tutulmuş, ana ve alt temalar belirlenmiştir. Kodlayıcılar arasındaki uyum yüzdesi %85,365 olarak hesaplanmıştır. İçerik analizi sonucunda ses konusu ile ilgili “kazanımların yeterliliği”, “ders kitabının yeterliliği”, “öğrencilerin en çok problem yaşadığı konu/kavramlar”, “ünite işlenirken kullanılan yöntem/teknikler”, “ünite işlenirken kullanılan materyaller”, “etkinlikler” ve “kullanılan değerlendirme çeşitleri” olmak üzere toplamda 7 ana tema ortaya çıkmıştır. Görüşmelerde kazanımların ve konu içeriğinin fazla sadeleştirildiği, öğretmenlerin öğretim sürecinde geleneksel yaklaşımları tercih ettikleri ve kaynakları etkili kullanmakta problem yaşadıkları, öğrencilerin anlaşılması kolay olarak ifade edilse de ses konularının hemen hepsinde anlama problemi yaşadıkları ve öğretmenlerin ses konularındaki alan ve alan eğitimi bilgilerinin yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmen ve öğrencilerin ses konusu ile ilgili olarak karşılaştıkları problemler çeşitli açılardan ele alınarak var olan durum ortaya konulmaya çalışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

ses ve özellikleri, fen bilgisi öğretmenleri, ortaokul öğrencileri

PDF

___

Atasoy, Ş., Tekbıyık, A. ve Gülay, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin ses kavramını anlamaları üzerine kavram karikatürlerinin etkisi. Journal of Turkish Science Education, 10(1), 176-196. doi: 10.17240/aibuefd.2019.19.49440-486576
Creswell, J. W., Hanson, W. E., Clark Plano, V. L., & Morales, A. (2007). Qualitative research designs: Selection and implementation. The Counseling Psychologist, 35(2), 236-264. doi:10.1177/0011000006287390
Demirci, N. ve Efe, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 23-56.
Diakidoy, I. A. N., & Kendeou, P. (2001). Facilitating conceptual change in astronomy: A comparison of the effectiveness of two instructional approaches. Learning and Instruction, 11(1), 1-20. doi: 10.1016/S0959-4752(00)00011-6
Dinçer, T. ve Özcan, O. (2016). Examining the mental models related to sound of pre-service physics teachers in different contexts. H. Çalışkan, I. Önder, E. Masal ve Ş. Beşoluk (Editörler), ERPA International Congresses on Education-2015: Cilt 26. SHS Web of Conferences (01118) içinde. Athens, Greece. doi: 10.1051/shsconf/20162601118
Duit, R. (2009). Students’ and teachers’ conceptions and science education (Bibliography-STCSE). Erişim adresi: https://archiv.ipn.uni-kiel.de/stcse/.
Eshach, H. (2014). Development of a student-centered instrument to assess middle school students’ conceptual understanding of sound. Physical Review Special Topics-Physics Education Research, 10(1), 010102. doi: 10.1103/PhysRevSTPER.10.010102
Eshach, H., Lin, T. C., & Tsai, C. C. (2018). Misconception of sound and conceptual change: A cross-sectional study on students’ materialistic thinking of sound. Journal of Research in Science Teaching, 55, 664-684. doi: 10.1002/tea.21435
Eshach, H., & Schwartz J. L. (2006). Sound stuff? Naive materialism in middle‐school students’ conceptions of sound. International Journal of Science Education, 28 (7), 733-764. doi: 10.1080/09500690500277938
Gökdere, M. ve Keleş, E. (2004). Öğretmen ve öğrencilerin fen bilgisi ders kitaplarını kullanma düzeyleri üzerine müfredat değişikliğinin etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 161, 181-191.
Houle, M. E., & Barnett, G. M. (2008). Students’ conceptions of sound waves resulting from the enactment of a new technology-enhanced inquiry-based curriculum on urban bird communication. Journal of Science Education and Technology, 17(3), 242-251. doi: 10.1007/s10956-008-9094-6
Hrepic, Z. (2004). Development of real-time assessment of students’ mental models of sound propagation (Doktora tezi). Split, University of Split.
Hrepic, Z. (2002). Identifying students’mental models of sound propagation (Yüksek lisans tezi). Manhattan, Kansas State University.
Hrepic, Z., Zollman, D. A., & Rebello, N. S. (2010). Identifying students’ mental models of sound propagation: The role of conceptual blending in understanding conceptual change. Physical Review Special Topics-Physics Education Research, 6(2), 020114. doi: 10.1103/PhysRevSTPER.6.020114
Karamustafaoğlu, S., Bacanak A., Değirmenci S. ve Karamustafaoğlu O. (2010) Ses kavramına yönelik bir çoklu zeka etkinliği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 125-139.
Keleş, E. (2001). Fizik ders kitaplarını değerlendirme ölçeği (Yüksek lisans tezi). Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Kurnaz, M. A. ve Değirmenci, A. (2011). Temel astronomi kavramlarına ilişkin öğrenci algılamalarının sınıf seviyelerine göre karşılaştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 91-112.
Küçüközer, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ses konusundaki kavram yanılgılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 313-321.
Linder, C. J. (1993). University physics students’ conceptualizations of factors affecting the speed of sound propagation. International Journal of Science Education, 15(6), 655-662. doi: 10.1080/0950069930150603
Linder, C. J., & Erickson, G. L. (1989). A study of tertiary physics students’ conceptualizations of sound. International Journal of Science Education, 11(5), 491-501. doi: 10.1080/0950069890110502
Maurines, L. (1993). Spontaneous reasoning on the propagation of sound. J. Novak (Ed.) içinde, Proceedings of the Third International Seminar on Misconceptions and Educational Strategies in Science and Mathematics. Ithaca, NY: Cornell University.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6., 7. ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Menchen, V. K. (2002). Investigations of student understanding of sound propagation and resonance (Yüksek lisans tezi). Amerika, The University of Maine.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Newfields, T. (2006, 13-14 Mayıs). Teacher development and assessment literacy. 5th Annual JALT Pan-SIG Conference, Shizuoka, Tokai.
Özcan, H., Koca, E. ve Söğüt, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin basınç kavramıyla ilgili anlayışlarını ölçmeye yönelik bir test geliştirme çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(1), 130-144.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
Pektaş, H. M., Çelik, H., Katrancı, M. ve Köse, E. S. (2009). 5. sınıflarda ses ve ışık ünitesinin öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 649-658.
Sözen, M., & Bolat, M. (2014). 11-18 yaş oğrencilerin ses hızı ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 505-523. doi: 10.7822/omuefd.33.2.12
Şenel-Çoruhlu, T. (2013). Güneş sistemi ve ötesi uzay bilmecesi ünitesinde zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline göre geliştirilen rehber materyallerin etkililiğinin belirlenmesi (Doktora tezi). Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Teker, S., Kurt, M. ve Karamustafaoğlu, O. (2017). “Işığın ve Sesin Yayılması” ünitesini buluş yoluyla öğrenmenin öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 835-863. doi: 10.14520/adyusbd.294931
Şen, C., Timur, B., Timur, S. ve Özdemir, M. (2016). İlköğretim fen bilimleri dersi öğretim programındaki ünitelerin öğretiminde karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(2), 389-402.
Wittmann, M. C., Steinberg, R. N., & Redish, E. F. (2003). Understanding and addressing student reasoning about sound. International Journal of Science Education, 25(8), 991-1013. doi: 10.1080/09500690305024
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yip, D. Y. (1998). Teachers’ misconceptions of the circulatory system. Journal of Biological Education, 32(3), 207-216. doi: 10.1080/00219266.1998.9655622
Yurd, M. ve Olğun, Ö. S. (2008). Probleme dayalı öğrenme ve bil-iste-öğren stratejisinin kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 386-396.