Osman Tayyar Çelik, Musa Gürsel

9421

İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ve İş Doyumları Arasındaki İlişki

ÖzAmaç: Bu araştırmanın amacı ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yöntem: Bu araştırma, ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modelinde bir araştırmadır. İlişkisel tarama modelleri, iki ya da daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişimin varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modelleridir. Araştırma verileri, Mersin’in merkez ilçelerinde (Mezitli, Toroslar, Yenişehir, Akdeniz) görev yapan öğretmenlerden oranlı küme örnekleme yöntemiyle seçilen 542 öğretmene Niehoff ve Moorman (1996) tarafından geliştirilen Polat (2007) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Örgütsel Adalet Ölçeği” ve çalışanların iş doyumunu belirlemek amacıyla alan yazında yaygın şekilde kullanılan “Minnesota İş Doyum Ölçeği” uygulanarak toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ortalamalarının ve iş doyumu ortalamalarının X =3,59 olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel adalet algısının iş doyumunu yordamasına ilişkin yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda; öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının iş doyumlarını anlamlı şekilde yordadığı, öğretmenlerin dağıtımsal adalet algıları (p=,000<.05) ve işlemsel adalet algıları (p=,034<.05) modele anlamlı katkı sağlarken etkileşimsel adalet algılarının (p=,112>.05) modele anlamlı katkı sağlamadığı bulgusuna ulaşılmıştır.  Sonuçlar ve Öneriler: Araştırma sonucunda ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algılarının iş doyumlarını pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı, öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının iş doyumlarındaki varyansın %18’ini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

örgütsel adalet, iş doyumu, öğretmen

The Relationship Between Elementary School Teachers' Perceptions of Organizational Justice and Job Satisfaction

AbstractPurpose: The purpose of this study is to examine the relationship between primary school teachers' perceptions of organizational justice and job satisfaction. Design & Methodology: This research was conducted in a relational screening model to determine the relationship between primary school teachers' perceptions of organizational justice and job satisfaction. The sample of the research is composed of 542 teachers selected by proportionate cluster sampling method from the teachers working in the central districts of Mersin (Mezitli, Toroslar, Yenişehir, Akdeniz). Information about perceptions of organizational justice of Elementary School Teachers'  were collected with "Organizational Justice Scale" , Information about Job Satisfaction of Elementary School Teachers' were collected with "Minnesota Job Satisfaction Scale". Findings: It has been found out that teachers in the survey are above the middle level of organizational justice perceptions and job satisfaction averages. As a result of the multiple linear regression analysis related to the job satisfaction of organizational justice perception; teachers’ perceptions of distribuational justice and procedurel justice contributed significantly to the teachers' sense of job satisfaction, and perception of interction justice did not provide meaningful contribution to the model  Conclusion & Suggestions: As a result of the multiple linear regression analysis carried out to determine the relationship between organizational justice and job satisfaction . it is determined that percepiton of distributional justice and procedural justice  are significant predictors of job satisfaction  and perception of interactional justice has not significant effect on job satisfaction . When standardized regression coefficients prioritized according to the effect on job satisfaction, it is perception of distributional justice, perception of procedural justice respectively. Also it has been determainded that 18% of the variance of teachers' job satisfaction is explained by organizational justice perceptions.
Keywords:

organizational justice, job satisfaction, teacher,

PDF

___

  • Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 16(4), 463-485.
  • Ardahan, F. (2010). Hizmet üretiminde serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin mesleki problemleri, mesleği algılama biçimleri ve iş tatmin düzeyleri. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19), 101-139.
  • Aytaç, T. (2003). Okul vizyonu nedir? Nasıl geliştirilir?. C. Elma, K. Demir (Ed.). Yönetimde çağdaş yaklaşımlar (uygulamalar ve sorunlar) (s. 1-15). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Bıçakçılar, F. (2002), Liselerin ve yöneticilerinin özellikleri ile iş doyum düzeyleri (İzmir ili örneği), yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir.
  • Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A.
  • Çakmak, K. (2005). Performans değerlendirme sistemlerinde örgütsel adalet algısı ve bir örnek olaya çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çankaya, İ. (2010). Okul güvenliğinin ilköğretim okulu öğretmenlerinin, kaygı, motivasyon ve iş doyumu düzeyleri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi SBE, Elazığ.
  • Çelik, V. (2009). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem A.
  • Eren, E. (2006). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Yayınları: İstanbul.
  • Eker, G. (2006). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Eves, S. (2008). Okul yöneticilerinin iş doyumları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi SBE, Tokat.
  • Folger, R. and Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. London: Sage Publications.
  • Greenberg, J. (1990). Looking fair versus being fair: managing impressions of organizational justice. Research in Organizational Behavior, 12(1), 11-157. London: Sage Publications.
  • Gürsel, M. (2005). Eğitim yöneticisinin yeterlikleri (endüstri meslek lisesi yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin bir araştırma). Konya: Eğitim Kitabevi.
  • Gürsel, M. (2006). Eğitimde yönetim ve sisteme ilişkin çeşitlemeler. Konya: Eğitim Kitabevi.
  • Özgüven, İ. E. (2003). Endüstri psikolojisi. PDREM Yayınları: Ankara.
  • Hodginson, C. (2008). Yönetim Ferlsefesi (Örgütsel Yaşamda Değerler ve Motivasyon) (İ. Anıl, B. Doğan, Çev. (Ed.)), İstanbul: Beta Yayınları.
  • Izgar, H. (2003). İş doyumu. H. Izgar (Ed.). Endüstri ve örgüt psikolojisi (s. 125-158). Eğitim Kitabevi: Konya.
  • Karaköse, T.; Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2009). Örgütsel adaletin öğretmenlerin iş doyumu üzerindeki etkileri. 5. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi, 1-3 Ekim 2009 Edirne.
  • Karakuş, M. (2008). İlköğretim okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin duygusal zekâ yeterliklerinin, öğretmenlerin duygusal adanmışlık, örgütsel vatandaşlık ve iş doyumu düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
  • McFarlin, D. B. and Sweeney, P. D. (1992). Distributive and procedural justice as predictors of satisfaction with personal and organizational outcomes. Academy of Management Journal, 35(3), 626-637.
  • Özgan, H. ve Bozbayındır, F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66-85.
  • Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
  • Selekler, Z.O. (2007). Öğretmenlerde örgütsel adalet ve psikolojik sözleşme ihlal algısı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi SBE, Kocaeli.
  • Stevens, E. and Wood, G. H. (1995). Justice, ideology, and education. New York: McGraw-Hill, Inc.
  • Söyük, S. (2007). Örgütsel adaletin iş taminin üzerine etkisi ve istanbul ilinde çalışan özel hastanelerde çalışan hemşirelere yönelik bir çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Eğitim ve okul yönetimi. Yüksel Özden (Edt). Eğitim ve okul yöneticiliği el Kitabı (ss. 99–145). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Tevrüz, S.; Artan, İ. ve Bozkurt, T. (1999). Davranışlarımızdan Seçmeler. Beta Yayınları: İstanbul.
  • Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), s. 97- 120.
  • Yavuz, S. (2010). Örgütsel adaletin iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
  • Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2007). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Yılmaz, Z. ve Murat, M. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin iş doyumları ile örgütsel stres kaynakları arasındaki ilişki. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 203-222.
İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2014
  • Yayıncı: İnönü Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Öğretmen Liderliğine İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması

Didem KOŞAR, Emre ER, Ali Çağatay KILINÇ, Serkan KOŞAR

İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ve İş Doyumları Arasındaki İlişki

Osman Tayyar Çelik, Musa Gürsel

Eğitim Sisteminde Geri Bildirim ile İlgili Öğretmen Görüşleri

Metin KIRBAÇ, Onur BALI, Esra MACİT

Eğitim Çalışanlarının Bilgi Uçurma Davranışının Nedenlerine İlişkin Görüşleri

Ali BALTACI