İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Atom Kavramı ile İlgili Zihinsel Modellerinin İncelenmesi

Bu çalışmada, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atom kavramı ile ilgili öğrenim öncesi ve öğrenim sonrası zihinsel modellerinin incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma, üç ilköğretim okulunda, öğrenim öncesi 217 ve öğrenim sonrası ise 215 ilköğretim 7. sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Toplanan veriler, öğrenci cevaplarına göre sözcük sıklık hesapları ve basit yüzde hesapları kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçları, 7. sınıf öğrencilerinin öğrenim sonunda olumlu gelişmeler göstermiş olmalarına karşın, atomun yapısını yeteri kadar kavrayamadıklarını, zihinlerinde canlandıramadıklarını, çeşitli dengesizlikler yaşadıklarını ve bazı olguları yanlış yapılandırdıklarını göstermiştir. Öğrenim öncesi öğrencilerin yarıdan fazlası atomu berk küreler olarak düşünürken, öğrenim sonrası öğrencilerin yarısı zihinlerinde ders kitabında atomun yapısı anlatılırken kullanılan Bohr Atom Modeli’ni yapılandırmışlardır. Günümüzde geçerli olan Modern Atom Teorisini ise öğrenim sonrası öğrencilerin sadece %5’inin çizdiği görülmüştür. Öğrenim öncesi öğrencilerin küçük bir kısmı, sonrası ise yarıya yakını atomun görülemeyeceğini belirtmiştir. Atomun boyutunu ise öğrenim öncesi de sonrası da en çok mercimek, karınca gibi gözle görülebilen küçük şeylerle kıyasladıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Fen eğitimi, Model, Zihinsel model, Atom

The Analysis of the Mental Models of Students in Grade-7 Regarding Atom Concept

Keywords:

-,

PDF

___

Adbo, K. ve Taber, K. S. (2009). Learners’ Mental Models of the Particular Nature of the Matter: A Study of 16-Year-Old Sweedish Science Students. International Journal of Science Education, 31(6), 757-786.
Albanese, A. ve Vicentini, M. (1997). Why Do We Believe that an Atom is Colourless? Reflections about the Teaching of the Particle Model”. Science & Education, 6, 251261.
Andersson, B. (1990). Pupils’ conceptions of matter and its transformations (age 12-16). Studies in Science Education, 18, 53-85.
Bak, Z. ve Ayas, A. (2008). Kimya Öğrencilerinin Atom Kavramını Anlama Düzeylerinin Kavram Haritası Yöntemiyle., 8. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı (EICT 2008), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Barquero, B. (1995) La representacion de estados mentales en la comprension de textos desde el enfoque teorico de los modelos mentales. Tesis doctoral (Universidad Autonoma de Madrid: Madrid).
Bektaş, O. (2003). “Maddenin Tanecikli Yapısı ile İlgili Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Yanlış Kavramaları, Nedenleri ve Giderilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Ben-Zvi, R., Eylon, B. ve Silberstein, J. (1988). Theories, Principles and Laws. Education in Chemistry, May, 89-92.
Charlet-Brehelin, D. (1998). Contribution à l’enseignement - apprentissage du concept d’atome au collège, Thèse, Université Montpellier II.
Cros, D., Fayol, M, Maurin, M., Chastrette, M., Amouroux, R. ve Leber, J. (1984). Atome, acides-bases, équilibre, quelles idées s’en font les étudiants arrivant à l’université. Revue Française de Pédagogie, 68, 49-60.
Cros, D., Maurin, M., Amouroux, R., Chastrette, M., Leber, J. ve Fayol, M. (1986). Conceptions of first-year university students of the constituents of matter and the nations of acids and bases. European Journal of Science Education, 8(3), 305-313.
Chittleborough, G. ve Treagust, D. F. (2007). The Modelling Ability of Non-major Chemistry Students and Their Understanding of the Sub-microscopic. Chemistry Education Research and Practice, 8(3), 274-292.
Cokelez, A. ve Dumon, A. (2005). Atom and Molecule: Upper Secondary School French Students’ Representations in Long-term Memory. Chemistry Education Research and Practice, 6, 3, 119-135.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, 3. Baskı, Trabzon: Celepler Matbaacılık.
De Vos, W. ve Verdonk, A. H. (1996). The particulate nature of matter in science education in science. Journal of Research in Science Teaching, 3(6), 657-664.
Gilbert, J. K. (2004). Models and Modelling: Routes to More Authentic Science Education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2, 115-130.
Gilbert, J.K., Boulter, C.J. ve Elmer, R. (2000). Positioning models in science education and in design and technology education. In J.K. Gilbert & C.J. Boulter (Eds.), Developing models in science education (pp. 3–18). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Gilbert, J. K., Boulter, C. ve Rutherford, M. (1998). Models in Explanations, Part 1: Horses for Courses?. International Journal of Science Education, 20(1), 83-97.
Greca, I. M. ve Moreira, M. A. (2000). Mental Models, Conceptual Models, and Modelling. International Journal of Science Education, 22(1), 1-11.
Grıffıths, A. K. ve Preston, K. R. (1992). Grade-12 Students’ Misconceptions Relating Fundamental Characteristics of Atom and Molecules. Journal of Research in Science Education, 29(6), 611-628.
Grosslight, L., Unger, C., Jay, E. ve Smith, C. L. (1991). Understanding Models and Their Use in Science: Conceptions of Middle and High School Students and Experts. Journal of Research in Science Teaching, 28(9), 799-822.
Güneş, B., Bağcı, N. ve Gülçiçek, Ç. (2004a). Fen Bilimlerinde Kullanılan Modellerle İlgili Öğretmen Görüşlerinin Tespit Edilmesi. Abant İzzet Baysal eğitim Fakültesi Dergisi, 4(7), 1-14.
Güneş, B., Gülçiçek, Ç. ve Bağcı, N. (2004b). Eğitim fakültelerindeki fen ve matematik öğretim elemanlarının model ve modelleme hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(1), 35-48.
Harrison, A. G. (2001). How Do Teachers and Textbook Writers Model Scientific Ideas for Students?. Research in Science Education, 31, 401-435.
Harrison, A. G. ve Treagust, D. F. (1996). Secondary Students’ Mental Models of Atoms and Molecules: Implications for Teaching Chemistry. Science Education, 80(5), 509-534.
Johnson, P. (1998a). Progression in children’s understanding of a ‘basic’ particle theory: a longitudinal study. International Journal of Science Education, 20, 4, 393-412.
Johnston, K. (1988). Learning and teaching about the particulate theory of matter : A report on a teaching scheme in action, in Learning Difficulties in Chemistry, Proceeding of a Bi-National U.K.- Israel seminar, pp. 55-79.
Keig, F. P. ve Rubba, A. P. (1993). Translation of representations of the structure of matter and its relationship to reasoning, gender, spatial reasoning, and specific prior knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 30(8), 883-903.
Lee, O., Eichinger, C. D., Anderson, W.C., Berkheimer, D. G. ve Blakeslee, D. T. (1993). Changing middle school students’ conceptions of matter and molecules. Journal of Research in Science Teaching, 30(3), 249-270.
Matthews, M. R. (2007). Models in Science Education: An Introduction. Science & Education,16, 647-652.
MEB, 2006. İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: Devlet Kitapları.
MEB. 2008a. İlköğretim Fen ve Teknoloji 7 Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara: İmpress Baskı.
MEB. 2008b. İlköğretim Fen ve Teknoloji 6 Ders Kitabı, 4. Baskı, Ankara: Ada Matbaacılık.
MEB. 2008c. İlköğretim Fen ve Teknoloji 7 Öğrenci Çalışma Kitabı, 2. Baskı, Ankara: İmpress Baskı.
MEB. 2008d. İlköğretim Fen ve Teknoloji 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı, 2. Baskı, Ankara: İmpress Baskı.
Nakhleh, M. B. (1992). Why Some Students Don’t Learn Chemistry?. Journal of Chemical Education, 69(3), 191-196.
Nakhleh, M. B. ve Samarapungavan, A. (1999). Elementary School Children’s Beliefs About Matter. Journal of Research in Science Teaching, 36(7), 777-805.
Nakhleh, M. B., Samarapungavan, A. ve Sağlam, Y. (2005). Middle School Students’ Beliefs About Matter. Journal of Research in Science Education, 42(5), 581-612.
Nakiboğlu, C., Karakoç, Ö. ve Benlikaya, R. (2002). Öğretmen Adaylarının Atomun Yapısı ile İlgili Zihinsel Modelleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(4), 88-98.
Osborne, R. ve Freyberg, P. (1985). Learning in science: The implications of children’s science. Auckland: Heineman.
Pereira, M. P. ve Pestana, M. E. M. (1991). Pupils’ representations of models of water. International Journal of Science Education,13(3), 313-319.
Tezcan, H. ve Salmaz, Ç. (2005). Atomun Yapısının Kavratılmasında ve Yanlış Kavramaların Giderilmesinde Bütünleştirici ve Geleneksel Öğretim Yöntemlerinin Etkileri. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 41-54.
Treagust, D. F., Chittleborough, G. ve Mamiala, T. L. (2002). Students’ Understanding of the Role of Scientific Models in Learning Science. International Journal of Science Education, 24(4), 357-368.
Unal, R. ve Zollman, D. (1999). “Students’ Description of an Atom: A Phenomenographic Analysis”, http://perg.phys.ksu.edu/papers/vqm/AtomModels.PDF, (26.10.2011 tarihinde incelendi).
Vosniadou, S. (1994). Capturing and Modelling the Process of Conceptual Change. Learning and Instruction, 4, 45-69.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, H. T. (2006). İlköğretim ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Atomun Yapısı ile İlgili Zihinsel Modelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
Yürümezoğlu, K. ve Çökelez, A. (2010). Akım geçiren basit bir elektrik devresinde neler olduğu konusunda öğrenci görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7, 3, 147-166.