NWICO’dan WSIS’e: Uluslararası İletişimde Dönüşüm ve Mücadele

Bu makale, uluslararası iletişimin 1970'lerden günümüze değişen doğası ve buna paralel olarak iletişim hakkı kavramının dönüşümünü ele almaktadır. Hareket noktası, uluslararası iletişimin 1970'lerden 2000'lere radikal bir dönüşüm yaşadığı ve bu dönüşümün incelenmesinin sosyal gerçekliğin hem yerel hem de küresel boyutlarının anlaşılabilmesi için elzem olduğudur. Bu çerçevede çalışmanın temel iddiası, söz konusu dönüşümün üç eksende gözlemlenebileceğidir. Bunlardan ilki, uluslararası iletişimin gündeminin değişmesidir. İkinci eksen, uluslararası iletişimin temel tartışmalarının gerçekleştirildiği ve aktörlerinin karşı karşıya geldiği uluslararası kuruluşun değişmesidir. Bu dönüşümün temel zemini olan ve ilk iki boyutu kapsayan üçüncü eksen ise, uluslararası iletişimin niteliğindeki dönüşümdür. İletişim sosyo-politik içeriğe sahip toplumsal bir olgu olarak kavranmak yerine, kar odaklı küresel bir ekonomik-stratejik pazar haline getirilmektedir. Bu tespitler ışığında makalede, uluslararası iletişimde yaşanan dönüşümün küresel sermayenin ihtiyaç ve yönlendirmeleri ışığında gerçekleştiği ancak bu sürecin tek yönlü ve pürüzsüz değil, pek çok çelişki ve çatışmayla malul olduğu savunulmaktadır. Bu çerçevede söz konusu dönüşümün niteliği tartışılarak buna karşı gelişen mücadele pratiklerinin neler olduğu ortaya konmaya çalışılacaktır.

From NWICO to WSIS: Transformation and Struggle in International Communication

This article focuses on the changing nature of international communication since 1970s and the concurrent transformation of the concept of the right to communication. The starting point is that international communication has undergone a radical transformation from 1970s to 2000s, and that it is necessary to look into this transformation in order to understand both local and global dimensions of social reality. Hence, the main claim of the article is that this transformation can be studied in three axes. First is the change of agenda in international communication. The second axis is the replacement of the international institution in which the fundamental debates of international communication takes place and its actors encounter each other. The third axis, which encapsulates the previous two as well, is the transformation in the characteristic of international communication. Communication is not grasped as a social phenomenon with a socio-political content but is being shaped as a profit-oriented global economic-strategic marketIn the light of these assessments, this article argues that the transformation in international communication takes place in line with the needs and directions of global capital. However, this process is not smooth and unidirectional, but is laden with a number of contradictions and conflicts. In this context, this article will discuss the characteristics of this transformation and will attempt to reveal the practices of struggle against it.

PDF

___

Ansah, P. A. V. (1991). “Uluslararası İletişimde Haklar ve Değerler Mücadelesi”. Y. Kaplan (der. ve çev.). Enformasyon Devrimi Efsanesi, (s. 199-231).
Kayseri: Rey. Başaran, F. (2000). İletişim ve Emperyalizm. Ankara: Ütopya.
Boyd-Barrett, O. (1977). “Media imperialism: Towards an international framework for an analysis of media system”, In J. Curran, M. Gurevitch, & J. Woollacott (Eds.), Mass communication and society, pp. 116-135, London: Edward Arnold.
Bulut, S. (2009). “Medyada Çokuluslu Şirket Egemenliğine Doğru Evrilme: Rupert Murdoch ve Fox TV”, S. Bulut (der.), Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi s.75- 114, Ankara: Ütopya.
Carlsson, U. (2003). “The Rise and Fall of NWICO From a Vision of International Regulation to a Reality of Multilevel Governance”, Nordicom Rewiev, 24(2), s. 31-67.
Çavdar, T. (2009). “Türkiye-Avrupa Topluluğu Gümrük Birliği Modeli’nin Siyasal, Toplumsal ve Ekonomik Sonuçları”. Mülkiye Dergisi. İnternet Arşivi: http://www. mulkiyedergi.org/index.php?option=com_rokdownloads&view=file&Itemid=2&id=96
2:tuerkiye-avrupa-topluluu-guemruek-birlii-modelinin-siyasal-toplumsal-ve-ekonomiksonuclari-tomris-cavdar Evrensel (2006). Öğretmenlerden Radyo İşgalleri (23.08.2006). Evrensel Gazetesi İnternet Sitesi: http://www.evrensel.net/v1/06/08/23/dunya.html#2 Gencel Bek, M. (2003). “Avrupa Birliği’nde İletişim Alanının Düzenlenmesi: Kültür Ağırlıklı Politikadan Ekonomi Merkezli Politikaya Doğru”. M. G. Bek (der.), Avrupa Birliği ve Türkiye’de İletişim Politikaları, s. 23-58, Ankara: Ümit Yayıncılık.
Geray, H. (2003). İletişim ve Teknoloji, Ankara: Ütopya Geray, H. (2005). “İletişim Ağları ve Masaüstü Sömürgecilik”, F. Başaran ve H.
Geray (der.), İletişim Ağlarının Ekonomisi Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet, s. 179-203), Ankara: Siyasal Kitabevi.
Hamelink, C. J. (1991a). “Merkez ve Çevre Ülkeler Arasındaki Enformasyon Dengesizliği”. Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s.257-277, Kayseri: Rey.
Hamelink, C. J. (1991b). “Enformasyon Devriminden Sonra Yaşam Sürecek mi?” Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 11-31, Kayseri: Rey. Kaderoğlu Bulut, Ç. (2015). “İletişim Hakkını Sınıf Çelişkileri Ekseninde Okumak: Haklar Üzerinden Bir Değerlendirme”, Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, Bahar, Sayı 7, s. 141-171.
MacBride, S. (1980). MacBride Raporu: Birçok Ses Tek Bir Dünya. E. Özkök vd. (çev.), Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
McPhail, T.L.(1981). Electronic Colonialism. London: Sage. McPhail, T. L. (1991a). “Yeni Uluslararası Enformasyon ve İletişim Düzeni”. Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 141-164, Kayseri: Rey.
McPhail, T. L. (1991b). “Yanlış Bir Başlangıç”. Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 165-197, Kayseri: Rey.
McQuail, D. ve Windahl, S. (1997). Kitle İletişim Modelleri, K. Yumlu (çev.), Ankara: İmge.
Mowlana, H. (1993). “Toward a NWICO for the Twenty-Fisrt Century?” Journal of International Affairs, Vol 47, Issue 1, Summer, s. 59-73.
O’Siochru, S. (2005). CRIS Campaign: Assessing Communication Rights. World Association for Christian Communication.
Ramirez, M. M. (1991).”İletişimde İnsan Öğesinin Önplana Çıkması: Alternatif İletişim Arayışları”, Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 371-388, Kayseri: Rey.
Schiller, H. (1976). Communication and Cultural Domination, NY:M.E. Sharpe.
Schiller, H. (1991a). “Dünya Ekonomik Sisteminin Ulusal Egemenlikleri Aşındırması”, Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 279-303, Kayseri: Rey.
Schiller, H. (1991b). “Haberin Serbest Dolaşımı Üstüne Bir Söyleşi” (Oğuz Adanır), Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s.390-395, Kayseri: Rey.
Schiller, H, (1993), Zihin Yönlendirenler, C. Cerit (çev.), İstanbul: Pınar Yayınları.
Şener, G. (2006). Küresel Kapitalizmin Yeni Kamusal Alanı Olarak İnternet: Yeni Toplumsal Hareketlerin İnterneti Kullanımı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. Selim Yeniçeri (çev.), İstanbul: Koridor. Törenli, N. (2011). “Kriz Çözücü Siyaset Geç Kapitalizm Evresinde ‘Tekno-Siyasal Paradigma’ Kavramlaştırması Üzerinden Siyaset ve Kriz İlişkisine Bakış”, Mülkiye, Cilt 35, 271, s. 75-100.
TÜBİTAK. (2002). Bilgi Toplumu Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme, Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
Uğur, A. (1991). “Zihinlerin Yeni Efendileri: Medyalar”, Y. Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, s. 233-256, Kayseri: Rey.
Yücesan-Özdemir, G. (2009). “Küresel İletişim Çağı: Egemen Yaklaşım Versus Ekonomi Politik Yaklaşım”, S. Bulut (der.), Sermayenin Medyası Medyanın Sermayesi, s.15-45. Ankara: Ütopya.