CELÂLEDDİN HÂRİZMŞAH’IN SON GÜNLERİ
1224 yılında Hindistan’dan Kirman’a geçen Hârizmşahların son sultanı Celâleddin, buradan Azerbaycan’a ulaştı ve bölgedeki siyasi dağınıklığın yardı- mıyla kısa süre içerisinde devletini kurarak önemli bir güç haline geldi. Moğol ve Gürcülere karşı kazandığı zaferler, kendisini halkın gözünde kahramanlaştırmaya yetti; ancak Ahlât’ın fethi ve Müslüman yerleşim alanlarını yağmalaması, onun halkın gözünden düşmesine sebep oldu. Yassı çimen savaşında Selçuklu-Eyyûbî ittifakına karşı savaşı kaybederek bütün gücünü kaybetti. Bundan sonra toparlanma çabaları ve yeni ittifak arayışları hiçbir işe yaramadı. Kahramanlıklarla dolu hayatı 1231 yılında Meyyafarikîn (Silvan) dağlarında son buldu.
___
- Abu’l-Ferec, Bar Hebraeus, Tarih, çev. Ömer Rıza Doğrul, TTK yay., Ankara, 1945.
- Barthold, Vassiliy, Moğol İstilasına Kadar Türkistan, haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara, 1990.
- Cahen, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, çev. Yıldız Moran, 3. baskı, İstanbul, 1994.
- Deguignes, Tarih-i Umumî, çev. Hüseyin Cahid, İstanbul, 1924.
- Devâdârî, Ebîbekr b.Abdillah b.Aybek, Kenzü’d- Dürer ve’l-Cami’u’l-Ğurer, Kahire, 1982.
- İbn Bîbî, Hüseyin b. Muhammed, el-Evâmiru’l-Alâiyye fî Umûri’l-Alâiyye, çev. Mürsel Öztürk, Ankara, 1996.
- İbn Esîr, İzzeddin Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Abdulvahid, el-Kâmil fi’ tTârîh, Daru Sadr, Beyrut, tsz.
- İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed, el-‘İber ve Dîvânu’l-Mübteda ve’l-Haber, Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, Riyad, tsz.
- İbn Tağriberdî, Cemaleddin Yusuf, en-Nücûmu’z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve’l-Kahire, Kahire, 1982.
- İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-Nihâye, tahk. Ali Necib, Beyrut, 1989.
- İbn Vasıl, Cemalüddin Muhammed, Müferricü’ l- Kürûb fî Ahbâri Benî Eyyûb, tahk. Muhammed Rebi’, Kahire, tsz.
- Mükrimin Halil Yinanç, ” Celâleddin Hârizmşah”, İA, İstanbul, 1993.
- Nesevî, Muhammed, Sîretü’s-Sultan Celâleddin Menkubirti, yay. Hafız Ahmed Hamdi, Daru’l- Fikr, Mısır,1953.
- Vardan, Vardabet, “Türk Fütuhâtı Tarihi”, Tarih Semineri Dergisi, çev. Hrand Andreasyan, , İstanbul,1937.
- Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kaymaz, İber fî Haberi men Gaber, tahk. Muhammed Zağlûl, Beyrut, tsz.