Mehmet Aykaç’ın doktora çalışması “Abbasi Devleti’nin İlk Dönemi İdarî Teşkilâtında Dîvânlar” adıyla 1993 yılında tamamlanmıştır. Eser, giriş ve üç bölümden oluşmuştur. Yazar, önsözde çalışmasının İslam müesseseleri tarihinin bir konusu olduğunu, İslâm müesseseleri tarihi çalışmalarının ise bir medeniyet tarihi çalışması olarak değerlendirilebileceğini ifade ettikten sonra eserinin her bir bölümünde nelerden bahsettiğini kısaca izah etmeye çalışmıştır.