Atina’da Yaşayan İstanbullu Rumların Göç Hafızasıyla Beslenen Kimlik İnşaları

Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda kentin en kalabalık gayrimüslim azınlık grubunu ve İstanbul’un tarihinde, kentli gündelik yaşamın ve kentin sınıfsal yapısının çok önemli bir parçasını oluşturan Rumlar, bugün itibari ile yaklaşık 3.000 kişilik bir nüfusa sahiptirler. Rumlar nüfusunun neredeyse hemen hepsini göçlerle kaybetmiştir. Bu çalışmada, 1960’lı yıllardan 1990’ların ortasına kadar olan dönemde İstanbul’dan Atina’ya göç eden Rumlar mercek altına alınacaktır. Farklı dönemlerde Atina’ya göç eden farklı yaş gruplarından ve cinsiyetten İstanbullu Rumlarla 2015’den itibaren belirli aralıklarda sözlü tarih ve derinlemesine mülakat görüşmeleri gerçekleştirilmektedir. Devam etmekte olan bir projenin parçası olan bu çalışmada yapılan saha çalışmasına dayanarak, Atina’ya göç eden/etmek zorunda kalan İstanbullu Rumların geride bıraktıkları kentleri ile kurdukları ilişki mekân-kimlik bağlantısı temelinde ele alınacak ve İstanbul’dan Atina’ya duygusal bir miras olarak taşıdıkları kolektif-bireysel belleklerindeki travmalarda gözlenen süreklilik-kırılmalar analiz edilmeye çalışılacaktır. Saha çalışmasından elde edilen niteliksel veriler bellek, kimlik ve göç ile ilgili literatürden teorik çerçeve ile desteklenerek analiz edilecektir.
Anahtar Kelimeler:

Rum, göç, bellek, Atina, İstanbul

Identity Constructions of Migration Memory of Greek Cypriots Living in Athens

Istanbul Rum community constitute a very important part of the city’s urban culture, everyday life and class structure. Rums has a population about 3.000 today and they are living in Istanbul. Istanbul Rum community lost majority of its population through migrations. In this study, the Rum community migrated from Istanbul to Athens during the period from the 1960s to the mid-1990s will be examined. This study, which is an ongoing project, is based on oral history and in-depth interviews conducted from different ages, social classes and gender. In this paper, the relationship that the Rums, who have to migrate Athens, have established with their city they left behind will be addressed on the basis of space-identity. The continuities and the breaking points observed in the traumatic collective-individual memory that they carried as an emotional heritage from Istanbul to Athens will be tried to be analyzed. The conceptuals of the relevant literature, migration and identity, will be used as analytical tools in order to analyze the qualitative data of the field.

___

  • Akgönül, S. (2007). Türkiye Rumları: ulus-devlet çağından küreselleşme çağına bir azınlığın yok oluşu süreci. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aktoprak, E. (2010). Bir “Kurucu öteki” olarak: Türkiye’de gayrimüslimler. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İnsan Hakları Merkezi.
  • Arı, K. (2012). Büyük Mübadele Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923–1925). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Bali, R. N. (2005). Cumhuriyet yıllarında Türkiye Yahudileri bir türkleştirme serüveni: (1923-1945). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bellelli, G. ve Amatulli, M. A. C. (2008). Nostalgia, Immigration and Collective Memory. J. W. Pennebaker, D. Páez ve B. Rimé (Ed.), Collective memory of political events: social psychological perspectives içinde. New York; London: Psychology Press.
  • Benlisoy, F., Aslanoğlu, A. M., Rigas, H., Syndesmos Apophoitōn Zōgrapheiou (Istanbul, T. (2012). İstanbul Rumları: bugün ve yarın. İstanbul: İstos.
  • Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği. (F. B. Aydar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Connerton, P. (2014). Toplumlar nasıl anımsar? (A. Şenel, Çev.) (C. 2). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Corning, A. ve Schuman, H. (2015). Generations and collective memory. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Halbwachs, M. (1992). On collective memory. Chicago; London: University of Chicago Press.
  • Halstead, H. (2012). Heirs to Byzantium: Multidirectional Narrative and Identity Amongst the Istanbul-Greek Migrant Community in Greece. (Yayımlanmamış doktora tezi). University of York.
  • Hirsch, M. (2012). The Generation of postmemory: writing and visual culture after the Holocaust. New York: Columbia University Press.
  • Hirsch, M. (2014). Family frames: photography narrative and postmemory. London: Harvard University Press.
  • İçduygu, A., Toktaş, Ş. ve Ali Soner, B. (2008). The politics of population in a nation-building process: emigration of non-Muslims from Turkey. Ethnic and Racial Studies, 31(2), 358–389.
  • Karaosmanoğlu, K. (2010). Kimlik hayaleti: İstanbul Rumlarını ararken. Muhafazakar Düşünce/Conservative Thought, 6(24), 194–204.
  • Kaymak, Ö. (2016). İstanbul’daki Rum, Yahudi ve Ermeni Cemaatlerinin Sosyo-Mekânsal İnşası. (Yayımlanmış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi.
  • Kaymak, Ö. (2017). İstanbul’da az(ınlık) olmak: gündelik hayatta Rumlar, Yahudiler, Ermeniler. İstanbul: Libra Yayınevi.
  • Keyder, Ç. (2013). Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği. C. Irvin, E. Schink ve E. A. Tonak (Ed.), Geçiş Sürecinde Türkiye içinde. İstanbul: Belge Yayınları.
  • Marques, J., Paez, D. ve Serra, A. F. (2008). Social sharing, emotional climate, and the transgenerational transmission of memories. J. W. Pennebaker, D. Páez ve B. Rimé (Ed.), Collective memory of political events: social psychological perspectives içinde. New York; London: Psychology Press.
  • Millas, A. (2013a). Hala hatırlıyorum = Ακόμα θυμάμαι = I still remember. İstanbul: Adalı Yayınlar.
  • Millas, A. (2013b). Büyükada: Prinkipo, Ada-i kebir. İstanbul: Adalı Yayınlar.
  • Olick, J. K. ve Robbins, J. (1998). Social memory studies: From “collective memory” to the historical sociology of mnemonic practices. Annual Review of sociology, 24(1), 105–140.
  • Örs, R. İ. (2006). Beyond the Greek and Turkish dichotomy: the rum polites of Istanbul and Athens. South European Society & Politics, 11(1), 79–94.
  • Örs, R. İ. (2009). İstanbullu Rumlar, Eski İstanbullular. İstanbul: Ofset Yapımevi.
  • Özyürek, E. (2012). Türkiye’nin toplumsal hafızası: hatırladıklarıyla ve unuttuklarıyla. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Pennebaker, J. W. ve Banasik, B. L. (2008). On the Creation and Maintenance of Collective Memories: History as Social Psychology. J. W. Pennebaker, D. Páez ve B. Rimé (Ed.), Collective memory of political events: social psychological perspectives içinde. New York; London: Psychology Press.
  • Radstone, S. (2007). The sexual politics of time: confession, nostalgia, memory. New York: Routledge.
  • Turan, Ç., Pekin, M. ve Güvenç, S. (Ed.). (2010). Hasretim İstanbul: İstanbul Rumlarının göç öyküleri ve özlemleri = Polē, nostalgia mou: prosphygikes histories kai hē nostalgia tōn rōmiōn tēs polēs. İstanbul: Lozan Mübadilleri Vakfı.
  • Volkan, V. D., (1993). Politik psikoloji. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü yayınları.
  • Yücel, H. (2016). Rum olmak Rum kalmak. İstanbul: İstos.