Hakan TOPALOĞLU, Gökhan ARASTAMAN

16424

ÖRGÜTLERDE PSİKOLOJİK SÖZLEŞME ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışmanın amacı işgören ile örgütü arasında neredeyse her istihdam ilişkisinde ortaya çıkıp gelişen psikolojik sözleşme kavramını; arkaplanı, etkileri ve sonuçları bağlamında, alanyazındaki araştırma bulguları ile ilişkilendirerek bir çözümleme yapmaktır. Bu amaçla psikolojik sözleşmenin kuramsal temelleri, özellikleri, ihlali ve sonuçları kuramsal temelde değerlendirilmiştir. Bu çözümlemelere dayalı olarak örgütlerde algılanan çalışma şartları ve koşulların, resmi istihdam sözleşmelerinin öngördüğünden çok daha kapsamlı, karmaşık ve zor anlaşılır olduğu dolayısıyla psikolojik sözleşmelere olan mevcut ilgiyi çevreleyen söylemin, işyeri gerçekleri ışığında eleştirel olarak düşünülmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Psikolojik sözleşme; işlemsel sözleşme; ilişkisel sözleşme

A THEORETICAL REFLECTION ON PSYCHOLOGICAL CONTRACT IN ORGANIZATIONS

The aim of this study is to define the concept of psychological contract that emerges and develops in almost every employee-organization relations and  to make an analysis by associating it with the research findings within the context of background, effects and results. For this purpose theoretical foundations, characteristics, violations and outcomes of psychological contract evaluated on the theoretical basis. Based on this analysis it was concluded that the workplace environment is far more comprehensive, complex and difficult to understand. Therefore the discourse regarding psychological contract should be critically reconsidered in the light of workplace reality.
Keywords:

Psychological contract, transactional contract relational contract,

PDF

___

  • Argyris, C. (1960). Understanding Organizational Behavior, Homewood IL: DorseyPress.
  • Armstrong, M. ve Taylor, S. (2014). Armstrong’s Handbook of Human Resource Management Practice. London: KoganPage.
  • Adams, J. S. (1963). Toward an Understanding of Inequity. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 422-436.
  • Arslan, B. ve Ulaş, D. (2004). İstihdamın Korunması ve İşten Çıkarılanlara Uygulanan Yardımlar. Ege Akademik Bakış, 4, 1-2.
  • Aselage, J., Eisenberger, R. (2003). “PerceivedOrganizationalSupportandPsychological Contracts, s. A Theoretical Integration”, Journal of OrganizationalBehavior, 24, 491–509.
  • Atkinson, P.H., Barrow, C. and Connors, L. (2003). Models of police probationer career progression: preconceptions of the psychological contract. Human Resource Development International, 6, 43–57.
  • Aykanat, Z. (2014). Psikolojik Sözleşmenin İhlali Algısında Örgütsel Adaletin Etkisi ve Etik Liderin Aracı Değişken Olarak Rolü: Kalkınma Ajanslarında Uygulama. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Aydın K, G. (2009) “Third Party Roles in Mediating or Preverting Psychological Contract Violations in High-Context Cultures”,The Business Review, Canbridge, Summer, 12(1).
  • Blau, P. (1964). Exchange and Power in Social Life, Wiley Science Editions: New York.
  • Büyükyılmaz, O. (2013). Akademik Personel Açısından Psikolojik Sözleşme İhlali İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Analizi. (Doktora Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
  • Coyle-Shapiro, J., & Kessler, I. (2000). Consequences of the psychological contract for the employment relationship: A large scale survey. Journal of Management Studies, 37, 903–930.
  • Cullinane, N; Dundon, T. (2006). The psychological contract: A critical review. International Journal of Management Reviews. 8 (2), 113-129.
  • Cropanzano, R. ve M.S. Mitchell, (2005), “Social Exchange Theory: An InterdisciplinaryReview”, Journal of Management,31 (6), 874-900.
  • Demirkasımoğlu, N. (2014). Teachers’ psychological contract perceptions and person environment fit levels. Eurasian Journal of Educational Research, 56, 1-24.
  • Dikili, A. (2012). Psikolojik Sözleşme İle İş Tatmini İlişkisi: Bir Örnek Olay Çalışması. (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Dağlı, M. (2016). Psikolojik Sözleşme İhlalleri, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel adalet Algısı İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. (Doktora Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
  • Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2009).“Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: (32). 47-80.
  • Fox, A. (1974). Beyond Contract. Work, Power and Trust Relations. London: Faber & Faber.
  • Gefen, D. ve C.M. Ridings (2002), “Implementation Team Responsivenessand User Evaluation of CustomerRelationship Management: A Quasi-Experimental Design Study of Social Exchange Theory”, Journal of Management Information Systems, Vol. 19, No.1,47 69.
  • Guest, D. (2004). The psychology of the employ-ment relationship: an analysis based on the psychological contract. Applied Psychology, 53, 541–555.
  • Herriot, P. (1992). The Career Management Chal-lenge: Balancing Individual and Organisational Needs. London: Sage.
  • Konovksy, M.A.&Pugh, S. D. (1994). Citizenship behavior and social Exchange.Academy of Management Journal, 37 (3), 656-669.
  • Knights, A., Janice, K., Jean, B. (2005), “Psychological Contract Violation: Impacts on Job Satisfaction and Organizational Commitment Among Australian Senior Public Servants”, Applied H.R.M. Research, 10 (2) 57-72.
  • Levinson, H., C. Price, K. Munden, H. Mandl, C. Solley (1962), Men, Management, andMentalHealth, Cambridge, MA: Harvard UniversityPress.
  • McCormick, E.J. ve D.R. Ilgen (1980), Industrial Psychology, PrenticeHall, New Jersey.
  • Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik Sözleşmenin Personelin Tutum ve Davranışlarına Etkileri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Morrıson, E, W. ve Robınson, S. L. (1997).“When Employees Feel Betrayed: A Model of How Psychological Contract Violation Develops”, Academy of Management Review, 22(1), ss.226-256.
  • Organ, Dennis(1988) Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington, MA: Lexington Boks.
  • Özdaşlı, K. ve Çelikkol, Ö. (2012). Psikolojik Sözleşme: Kavramsal Çerçeve ve Bir İçerik Analizi Psychological Contract: Conceptual Framework And a Content Analysis, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (7).
  • Özdemir, M; Demircioğlu, E (2015). "The relationship between counterproductive work behaviours and psychological contracts in public high schools", Cukurova Unıversıty Faculty Of Educatıon Journal, 44 (1).
  • Özgen, M. H.,Özgen, H. (2010). Psikolojik Sözleşme ve Boyutlarının İş tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkileri; Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1).
  • Purvis, L. J. ve Cropley, M. (2003). “The psychological contracts of National Health Service nurses”,Journal of Nursing Management, 11, 107–120.
  • Robinson, S. L., D.M. Rousseau (1994), “Violating the psychological contract: not the exception but the norm,” Journal of Organizational Behavior, 15, ss. 245- 259.
  • Rousseau, D. (2004). Psychological contracts in the workplace: understanding the ties that motivate. Academy of Management Executive, 18(1), 120-127.
  • Rousseau, D. (1990). New hireperception of their own and their employer's obligations: a study of psychological contracts. Journal of Organizational Behavior, 11, 389-400.
  • Rousseau, D. (1995). Psychological Contracts In Organizations: Understanding Written And Unwrritten Agreements. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
  • Rousseau, D. and Tijoriwala, S. (1998). Assessing psy- chological contracts: issues, alternatives and measures. Journal of Organisational Behaviour, 19, 679– 696.
  • Rousseau, D. (2001). Schema, promises and mutual-ity: the building blocks of the psychological con-tract. Journal of Occupational and Organisational Psychology, 74, 511–542.
  • Schein, Edgar H. (1977). Örgüt Psikolojisi (Çeviren: Mustafa Tosun). Ankara: TODAİE Yayınları.
  • Schein, Edgar H. (1980). Organizational Psychology (3rd Edition). Engle wood Cliffs, NJ: Prentice-HallInc.
  • Sturges, J., Conway, N., Guest, D. and Liefooghe, A. (2005). Managing the career deal: the psychological contract as a frame work for understanding career management, organizational commitment and work behavior.Journal of Organizational Behavior, 26(7), 821-838.
  • Tekleab, A. and Taylor, S. (2003). Aren’t there two parties in the employment relationship? Anteced- ents and consequences of organization–employee agreement on contract obligations and violations. Journal of Organizational Behavior, 24, 585–608.
  • Tevrüz, S. (1999). Güdülenme (Eşitlik Teorisi). Davranışlarımızdan Seçmeler içinde, İstanbul: Beta yayınları.
  • Topçu, M, K.(2015). Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Psikolojik Sözleşme Algısının Rolü. (Doktora Tezi). Kara Harp Okulu, Ankara.
  • Vroom, V. H. (1964), Work and Motivation, John Wiley&Sons, New York.
  • Yıldırım, S. (2007). Motivasyon ve çalışma yaşamında motivasyonun önemi, K.S.İ Üni. Sosyal Bil. Ens., Kahramanmaraş.
  • Yılmaz, A. (2012). Psikolojik Sözleşme ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişkinin Analizi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Zuber, T. J. and Hammond, J. B. (2002). The psychological contract: retaining newly employed physicians. The Physician Executive, 28(3), 40-43.
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2528-9624
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2016
  • Yayıncı: Aksaray Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

INTEGRATING TECHNOLOGY INTO TEACHING AND LEARNING USING VARIETY OF MODELS

Zeynel Abidin MISIRLI

ÖRGÜTLERDE PSİKOLOJİK SÖZLEŞME ÜZERİNE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Hakan TOPALOĞLU, Gökhan ARASTAMAN

OKULLARDA STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI

Şenyurt YENİPINAR, Süleyman GÖKSOY, Songül BAL KUSNACI