Üstün Zekâlılar Öğretmenliği Adaylarının Prob-lem Çözmeye Yönelik Algıları ile Bilişsel Esnek-lik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlılar öğretmenliği adaylarının problem çözmeye yönelik sahip olduğu algılar ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma ilişkisel tarama modelinde yapılanmıştır. Çalışmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiş ve bu örneklemi 2015-2016 eğitim öğretim yılında İstanbul’da yer alan bir devlet üniversitesinde Üstün Zekalılar Öğretmenliği lisans programına devam eden 154 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Veriler Bilişsel Esneklik Envanteri ve Problem Çözme Envanteri kulla-nılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde frekans, ilişkisiz gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Mann-Whitney U ve Krus-kal Wallis H analizleri kullanılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının problem çözme envanterinden aldıkları puan ortalamalarında cinsiyet açısından planlı alt boyutunda ve toplam puanlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Problem çözme envanteri ile bilişsel esneklik envanteri puan ortalamaları arasında olumlu yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarının ve önerilerin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The Relationship Between Problem Solving Perceptions and Cognitive Flexibility Skills of Pre-Service Teachers of Gifted Students

The purpose of this study is to examine the relationship between the perceptions of gifted and talented teacher candidates for problem solving and the level of cognitive flexibility. The study was structured in a correlational survey model. This sample was formed by 154 students from undergraduate program of Teacher Training for Gifted Students in a state university in Istanbul in the academic year of 2015-2016. Participants voluntarily participated in the survey. Data were collected using Cognitive Flexibility Inventory and Problem Solving Inventory. Frequency, independent samples t test, ANOVA, Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H analyzes were used. In the study, there were statistically significant differences in the mean of the points that the prospective teachers obtained from the problem solving inventory in terms of gender in the planned sub-dimension and total points. Problem-solving inventory and cognitive flexibility inventory averages were found to have positive and moderately significant cor-relation.

PDF

___

Aksan, N. ve Sözer, M. A. (2007). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançları ile problem çözme becerileri ara-sındaki ilişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fa-kültesi Dergisi, 8(1), 31-50.
Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen aday-larının öz-yeterlilik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93–102.
Arnold, J. D. (1992). The complete problem solver . Canada: John Wiley & Sons Inc.
Arslan, C. (2001). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Batting, W. T. (1979). Are the important “individual differen-ces” between or within individuals? Journal of Research in Personality, 13, 546-558.
Buluç, B., Kuru, O. ve Taneri, A. (2010). Sınıf öğretmenliği anabi-lim dalında okuyan öğretmen adaylarının problem çözme bece-rileri. IX. Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. Fırat Üniver-sitesi, Elazığ.
Canas, J. J., Antoli, A., Fajardo, I. ve Salmeron, L. (2005). Cogni-tive inflexibility and the development and use of strate-gies for solving complex dynamic problems: Effects of different types of training. Theoretical Issues in Ergonomics Science,1464-536X-1-14.
Cenkseven, F. ve Vural-Akar, R. (2006). Ergenlerin düşünme gereksinimi ve cinsiyetlerine göre problem çözme beceri-lerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 25, 45-53.
Ceylan, R., Yıldız-Bıçakçı, M., Gursoy,̈ F. ve Aral, N. (2008, Ma-yıs). Öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin ince-lenmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempoz-yumu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Clark, B. (2002). Growing up the gifted. USA: New Jersey: Merill Prentice Hall Press.
Çuhadaroğlu, A. (2013). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları. Cum-huriyet International Journal of Education, 2(1), 86-101.
Davidson, J. (2009). Contemporary models of giftedness. L. Shavinina (Ed.), International handbook of giftedness içinde (ss. 81-99). Amsterdam: Springer.
Demirel, Ö. (2004). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Demirtaş, H. ve Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177-198.
Dennis, J. P. ve Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of re-liability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-253.
Deniz, M. E. (2004). Investigation of the relation between deci-sion making self-esteem, decision making style and prob-lem solving skills of university students. Eurasian Journal of Educational Research, 15, 23-35.
Dinçer, F. Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocukları-na kişiler arası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Te-zi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Dündar, S. (2009). Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenme-si. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte-si Dergisi, 24(2), 139-150.
D’zurilla, T. J. ve Goldfried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78, 107–126.
Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demok-ratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli de-ğişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 10-22.
Gibson, S. ve Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A const-ruct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569-582.
Gündüz, B., Çapri B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğren-cilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
Hair, E. C. (2003). Self-esteem, personality and achievement in high school: A prospective longitudinal study intexas. 12.06.2012 tarihinde http//search.epnet.com/direct ad-resinden alınmıştır.
Heppner, P. P. ve Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Jo-urnal of Counseling Psychology, 29(1), 66–75.
Huffman, K. ve Piggrem, G. (2003). Psychology in action. New York: John Wiley.
İşmen, A. E. (2001). Duygusal zeka ve problem çözme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergi-si, 13, 111-124
Koray, Ö. ve Azar, A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin prob-lem çözme ve mantıksal düşünme becerilerinin cinsiyet ve mantıksal düşünme becerilerinin cinsiyet ve seçilen alan açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 125-136.
Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi ,22, 177–184.
Koshy, V. (2002). Teaching gifted children 4-7. Londra: David Fulton Publishers
Kuru, E. ve Karabulut, E. O. (2009). Ritim eğitimi ve dans dersi alan ve almayan beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğ-rencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişken-ler bakımından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 441-458.
Kuzgun, Y. (1995). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık. Ankara: ÖSYM Yayınları.
Martin, M. M. ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibi-lity scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-9.
Mayer, R. E. (1992). Thinking problem solving cognition. New York: W.H. Freeman
Mills, J. C. (2003). Characteristics of effective teachers of gifted students: Teacher background and personality styles of students. Gifted Child Quarterly, 47(4), 272-28.
Otacıoğlu, S. G. (2007). Eğitim fakültelerinin farklı branşlarında eğitim alan öğrencilerin problem çözme beceri düzeyle-rinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 29,73–83.
Owens, T.J. (2001). Extending self-esteem theory and research. Cambridge: University Press.
Öğulm̈üs, S. (2001). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Sak, U. (2012). Üstün zekalılar: Özellikleri tanılanmaları eğitimleri Ankara: Vize yayıncılık.
Sapmaz, F. ve Doğan, T. (2013). Bilişsel esnekliğin değerlendi-rilmesi: Bilişsel esneklik envanteri Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 143-161.
Saracaloğlu, A. S. (2003). 21. yuzÿılda öğretmen adaylarının nitelik-leri. Ataturk̈ ve Cumhuriyete Armağan.
Saracaloğlu, A. S., Serin, O. ve Bozkurt, N. (2002). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü̈ öğrencilerinin problem çözme becerileri ile başarıları arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilim-leri Dergisi, 16, 149-162.
Saracoğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğret-men adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.
Savaşır, I. ve Şahin. N. H. (1997). Bilişsel- Davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psiko-loglar Derneği Yayınları.
Sevinç, M. (2001, September). What do teachers and mothers think about thinking skills. European Conference on Educational Research kongresinde sunulan bildiri, Université Charles de Gaulle, Fransa.
Silverman, L. K. (1993). Counseling the gifted and talented. Den-ver, CO: Love Publishers.
Sisk, D. (1987). Creative teaching for gifted. İngiltere: McGraw-Hill Book Company
Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerisi ile yaratıcılık ve zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Spiro, R. J., Feltovich, P. J., Jacobson, M. ve Coulson, R. L. (1991). Cognitive flexibility, constructivism, and hyper-text: Advanced knowledge acquisition in ill-structured domains. Educational Technology, 31(5), 24-33.
Şahin, N., Şahin, N. ve Heppner, P. (1993). Psychometric pro-perties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognit Ther Res, 17, 379–396.
Tan, Ş. ve Erdoğan, A. (2001). Öğretimi planlama ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık
Tannenbaum, A. J. (2003). Nature and nurtune of giftedness. Colangelo N., Davis G.A. (Ed.), Conceptions and identifica-tion: Handbook of gifted education içinde (ss. 45-59), USA: Pearson Education.
Tschanen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy A. (1998). Teacher effi-cacy: Its meaning and measure. Review of Educational Re-search, 68, 202-248. doi: 10.3102/00346543068002202
Tschanen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy A. (2001). Teacher effi-cacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805. doi: 10.1016/S0742-051X(01)00036-1
Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık