Rize’de Kurulan Belediye Teşkilatlarının Tarih-çesine Genel Bir Bakış

Çalışma, Rize’de kurulan belediye teşkilatlarını konu al-maktadır. Rize’de üçü Osmanlı döneminde, on sekizi Cumhu-riyet döneminde olmak üzere toplam yirmi bir belediye teşkila-tı kurulmuştur. 1580 Sayılı Kanun’a göre belediye kurulabilme-si için yeterli nüfus şartını sağlamayan üç merkezde belediye teşkilatı ancak bu merkezler ilçe olduktan sonra kurulabilmiştir. Merkeze yakın köylerin katılımıyla pek çok ilçe ve belde de zamanla belediye sınırları genişlemiştir. Daha sonra nüfusu iki binin altına düşen Gündoğdu, Güneyce ve Yolbaşı belediyeleri kapanmıştır. Günümüzde vilayette biri il, on biri ilçe ve altısı belde belediyesi olmak üzere toplam on sekiz belediye teşkilatı faal olarak bulunmaktadır. Birinci ve ikinci el kaynaklardan ya-rarlanılarak hazırlanan bu çalışmada; Rize’de ki belediye teşki-latlarının kuruluş süreçleri ve kuruluş tarihleri ile ilgili eksiklik-lerin giderilmesi ve hatalı bilgilerin düzeltilmesi amaçlanmıştır.

A General Outlook on the History of Municipal Organizations Established in Rize

The present study covers municipal organizations es-tablished in Rize. A total of twenty municipalities were estab-lished in Rize. Three of them were established in the Ottoman period and the rest were established in the Republican period. Municipal organization in three centers which could not provi-de sufficient population for the establishment of municipality according to the Law No. 1580 was established only after these centers became districts. With the involvement of the villages close to the center, municipal borders of many districts and towns expanded over time. Gündoğdu, Güneyce and Yolbaşı municipalities whose population had fallen below two thou-sand were closed down. Today, there are a total of 18 active municipal organizations. One of them is a province municipa-lity, eleven of them are district municipalities, and the rest are town municipalities. In this study, which was prepared by using primary and secondary sources, it is aimed to eliminate deficiencies related to establishment processes and establish-ment dates of municipal organizations in Rize and to correct er-roneous information.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Fon Kodu: DH.UMVM Dosya No: 86.63.1 Belge No: 2
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
Fon Kodu: 30.10.0.0 Yer No: 82.539.13 Belge No: 1
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 69.7.13 Belge No: 3
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 211.4.15 Belge No: 1
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 235.37.17 Belge No: 2
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 235.37.18 Belge No: 1
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 236.2.10 Belge No: 7
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 239.24.16 Belge No: 7
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 243.8.14 Belge No: 6
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 243.8.15 Belge No: 6
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 248.36.1 Belge No: 3
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 248.36.2 Belge No: 9
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 247.35.19 Belge No: 3
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 250.8.11 Belge No: 7
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 250.9.5 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 254.43.21 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 276.19.3 Belge No: 5
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 281.8.1 Belge No: 12
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 304.13.9 Belge No: 6
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 308.38.1 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 323.39.6 Belge No: 7-8
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 327.16.11 Belge No: 7
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 335.22.16 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 340.46.21 Belge No: 5
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 355.25.5 Belge No: 5
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 361.7.20 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 362.9.13 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 362.11.4 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 376.16.12 Belge No: 4
Fon Kodu: 30.11.1.0 Yer No: 345.24.16 Belge No: 4
Fon Kodu: 490.1.0.0 Yer No: 182.728.1 Belge No: 46
Fon Kodu: 490.1.0.0 Yer No: 512.2057.1 Belge No: 2-3
Memleket Sayı: 108 Tarih: 21 Ocak 1960
Resmî Gazete Sayı: 1471 Tarih: 14 Nisan 1930
Resmî Gazete Sayı: 6635 Tarih: 18 Haziran 1947
Resmî Gazete Sayı: 5800 Tarih: 5 Eylül 1944
Resmî Gazete Sayı: 6047 Tarih: 3 Temmuz 1945
Resmî Gazete Sayı: 7433 Tarih: 15 Şubat 1950
Resmî Gazete Sayı: 8144 Tarih: 28 Haziran 1952
Resmî Gazete Sayı: 8307 Tarih: 13 Ocak 1953
Resmî Gazete Sayı: 8311 Tarih: 17 Ocak 1953
Resmî Gazete Sayı: 8345 Tarih: 26 Şubat 1953
Resmî Gazete Sayı: 8349 Tarih: 3 Mart 1953
Resmî Gazete Sayı: 8487 Tarih: 18 Ağustos 1953
Resmî Gazete Sayı: 8655 Tarih: 11 Mart 1954
Resmî Gazete Sayı: 8657 Tarih: 13 Mart 1954
Resmî Gazete Sayı: 8857 Tarih: 19 Kasım 1954
Resmî Gazete Sayı: 8859 Tarih: 22 Kasım 1954
Resmî Gazete Sayı: 8968 Tarih: 30 Mart 1955
Resmî Gazete Sayı: 8978 Tarih: 11 Nisan 1955
Resmî Gazete Sayı: 9196 Tarih: 2 Ocak 1956
Resmî Gazete Sayı: 10460 Tarih: 18 Mart 1960
Resmî Gazete Sayı: 11703 Tarih: 14 Mayıs 1964
Resmî Gazete Sayı: 11886 Tarih: 19 Aralık 1964
Resmî Gazete Sayı: 12441 Tarih: 2 Kasım 1966
Resmî Gazete Sayı: 13097 Tarih: 10 Ocak 1969
Resmî Gazete Sayı: 13541 Tarih: 7 Temmuz 1970
Resmî Gazete Sayı: 13776 Tarih: 12 Mart 1971
Resmî Gazete Sayı: 14478 Tarih: 16 Mart 1973
Resmî Gazete Sayı: 21054 Tarih: 17 Kasım 1991
Resmî Gazete Sayı: 21427 Tarih: 6 Aralık 1992
Resmî Gazete Sayı: 21494 Tarih: 12 Şubat 1993
Resmî Gazete Sayı: 21608 Tarih: 15 Haziran 1993
Resmî Gazete Sayı: 21805 Tarih: 31 Aralık 1993
Resmî Gazete Sayı: 23574 Tarih: 5 Ocak 1999 Resmî Gazete Sayı: 24034 Tarih: 29 Nisan 2000
Resmî Gazete Sayı: 28369 Tarih: 30 Temmuz 2012
Resmî Gazete Sayı: 28489 Tarih: 6 Aralık 2012
Resmî Gazete Sayı: 29871 Tarih: 28 Ekim 2016
Rize Sayı: 44 Tarih: 16 Haziran 1932
Zümrüt Rize Sayı: 777 Tarih: 22 Ocak 1954
Zümrüt Rize Sayı: 411 Tarih: 15 Şubat 1953
Zümrüt Rize Sayı: 418 Tarih: 22 Şubat 1953
Rize Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı. Görüşme 12 Aralık 2017.
Ak, Orhan Naci. Rize’nin Yönetim Tarihi. Rize: Çınar Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları, 2008.
Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Devletinde Belediye Teşkilâtı ve Belediye Kanunları. İstanbul: OSAV, 2005.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü. 21.10.1945 Genel Nüfus Sayımı. (t.y.).
Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü. 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. (t.y.).
Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü. 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. Ankara, 1954.
Bostanoğlu, Özer. “Türk Belediyeciliğinde Güncel Tarihsellik”. Amme İdaresi Dergisi 23, sy. 2(1990): 75-93.
Dâhiliye Vekâleti Nüfus Müdüriyeti Umumiyesi. Son Teşkilat-ı Mülki-ye’de Köylerimizin Adları. İstanbul: Nüfus Müdüriyeti Umumiyesi Yayınları, 1928.
Devlet Salnamesi 1926-1927. (t.y.).
Ergin, Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediye. 5 cilt, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı, 1995.
Ergin, Osman Nuri. İstanbul Şehreminleri. Haz. Ahmed Nezih Galitekin, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Baş-kanlığı, 1996.
Eryılmaz, Bilal. Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınları, 1992.
Güneyce Belediyesi. Güneyce Belediye Başkanlığı Bülteni 2, sy. 12(2006): 12. “Köy kanunu lâyihası ve Adalet Komisyonu düşüncesiyle içişleri Ko-misyonu raporu”. TBMM Tutanak Dergisi. Dönem 9, C. 22, Birleşim 86 (22.05.1953): 348-374. Url: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d09 / c022/ tbmm09022086.pdf.
Ortaylı, İlber. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2000.
Pazar İlçesi. Ankara Pazarlılar Kültür ve Dayanışma Derneği. 2006.
Seyitdanlıoğlu, Mehmet. Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
Tavukçuoğlu, Hakan Şeker. Her Yönüyle Güneysu Rize. İstanbul: Gü-neysu Sosyal Dayanışma ve Kültür Derneği Yayınları, 1996.
Trabzon Vilayet Salnamesi. C.1, Trabzon: Trabzon Vilayet Matbaası, 1286.
Trabzon Vilayet Salnamesi. C. 2, Trabzon: Trabzon Vilayet Matbaası, 1288.
Trabzon Vilayet Salnamesi. C.13, Trabzon: Trabzon Vilayet Matbaası, 1305.
Topuz, Ali. Ali Topuz Anlatıyor -I- Değişimi Yaşamak (1932-1972). Söyle-yişi, Hikmet Bila, İstanbul: Doğan Kitap, 2011.
Yazıcı, Hamdi. Fındıklı ve Çevresi, Karadeniz Matbaası. 1984.
Yörükoğlu, Fuat. “Türk Belediyeciliğinin Gelişim Süreci”. Mevzuat Dergisi, 135,(2009). Url: https://www.mevzuatdergisi.com/2009/03a/02.htm.
“Belediye Tarihi”. Erişim 17 Aralık, 2017. http://www.camlihemsin.bel.tr/sayfa/belediye-tarihi/85.
“Çayeli Belediyesi Eski Başkanlarımız”. Erişim 12 Aralık, 2017. https://www.cayeli.bel.tr/tr/186/KURUMSAL/ESKI-BASKANLAR.
“Çaykent Belediyesinde Devir Teslim Yapıldı. Son güncelleme 12 Aralık 2017.http://www.caykent.bel.tr/Haber/Caykent-Belediyesinde-Devir-Teslim-Yapildi-12.html.
“Eski Başkanlar”. Erişim 16 Aralık, 2017. http://www.ardesen.bel.tr/Kurumsal/eski-baskanlar.html.
“Eski Başkanlar”. Erişim 17 Aralık, 2017. http://www.buyukkoy.bel.tr/Kurumsal/eski-baskanlar.html.
“Eski Başkanlar” Erişim 17 Aralık, 2017. http://www.iyidere.bel.tr/eskibaskanlar.
“Eski Başkanlarımız”. Erişim 16 Aralık, 2017. http://www.hemsin.bel.tr/Sayfa/Eski-Baskanlarimiz-55.html.
“Karal’dan Önemli Açıklamalar”. Erişim 17 Aralık, 2017. http://www.gelisimtv.com.tr/m/?id=3077.
“Kasarcılar Köyü Çaykent Belediyesi’ne “evet” dedi”. Erişim 18 Aralık, 2017.http://www.yenisafak.com/yerel/kasarcilar-koyu-caykent-belediyesine-evet-dedi-88132.
“Kendirli Belediyesi Giriş Sayfası” Erişim 18 Aralık, 2017. https://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye_secimsonuclari.ph p?yil=1968&belediyeid=127302.
“Kuruluştan Günümüze Başkanlarımız”. Erişim 16 Aralık, 2017. http://www.kalkanderehaber.com/kalkandere/-kurulustan-gunumuze-beledi ye-baskanlarimiz-/2203.
“Madenli Belediyesi Giriş Sayfası”. Erişim 18 Aralık, 2017. https://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye_secimsonuclari.ph p?yil=1977&belediyeid=127291.
“Mahalle Muhtarları”. Erişim 12 Aralık, 2017. http://www.pazar.bel.tr/tr/Icerik.ASP?ID=76.
“Muradiye Belediyesi Giriş Sayfası”. Erişim 18 Aralık, 2017. https://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye_secimsonuclari.php?yil=1994&belediyeid=127361.
“Mülki İdare Birimleri”. Erişim 18 Aralık, 2017. https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx.
“Tarihçe”. Erişim 18 Aralık, 2017. http://www.caykent.bel.tr/Kurumsal/Tarihce-742.html.
“Tunca Belediyesi Giriş Sayfası”. Erişim 18 Aralık, 2017. https://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye_baskanlar.php?belediyeid=127343.