Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Ülkelerin ekonomik büyüme hedeflerinin gerçekleştirebilmeleri için uygulayacakları büyüme teorileri arasında içsel büyüme teorileri büyük önem arz etmektedir. Gerek fiziki sermaye gerekse beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerine etkisi olduğundan dolayı beşeri sermayeyi etkileyen faktörler dolaylı olarak ülkelerin büyüme trendine olumlu katkı sağlayacaktır. Beşeri sermayeyi etkileyen birçok faktör bulunmakla birlikte toplumun eğitim düzeyi ve sağlık düzeyinin yüksek olması üretim faktörlerinden olan emek üzerinde olumlu bir katkı ortaya çıkaracaktır. Bu çalışmada Türkiye’nin 1998:1-2016:1 dönemlerine ait sağlık harcamaları ve eğitim harcamalarının ekonomik büyüme üzerinde etkileri analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre uzun dönemde eğitim harcamaları ekonomik büyüme üzerinde anlamlı bir etkiye sahip değilken sağlık harcamalarında meydana gelecek bir artış ekonomik büyümeyi aynı yönlü etkileyecektir.

Anahtar Kelimeler:

Beşeri sermaye, eğitim, sağlık, büyüme, ekonomi.

Impacts of Education and Health Expenditures o

Policies based on endogenous growth theories areparticularly important for achieving national growth targets. Both physical capital and human capital have an influence on growth . Thus, factors affecting human capita willl indirectly contribute to the growth trend of countries. Although there are many factors that affect human capital, high levels of literacy and health are important because of their positive effects on labor. In this study, the effects of helath spending and education spending on economic growth of Turkey for the period 1998:1-2016:1 are analyzed. According to the results of the study, while education spending has no significant effect on economic growth in the long-run, an increase in health spending has a positive effect.

Keywords:

Human capital, education, health, growth, economy.,

PDF

___

Akar S. (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim Ve Ekonomi,21(1).
Arslan İ. ve İzgi B. (2008), “The Analysis of the Relationship Between Human Capital and Economic Growth in Information Scoiety (1990- 2006)”, Yumuşak, İ (Editör). Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Sempoz- yumu Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, Avcı Ofset Matbaacılık, İstanbul, 371- 380.
Ay A., Kızılkaya O. ve Koçak E. (2013), “ Sağlık Göstergeleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1),163-172.
Becker Gary, Kevin M. M. ve Robert T. (1990), “Human Capital, Fertility, and Economic Growth”, The Journal of Political Economy, 13.
Benos, N. (2005), “Fiscal Policy and Economic Growth: Empirical Eviden- ce from OECD Countries”, University of Cyprus Department of Econo- mics Working Paper 2005-01, 1-51.
Berber M. (2006), “İktisadi Büyüme ve Kalkınma”, Derya Kitabevi, Trab- zon.
Bhargava A., Jamison D. T., Lau L. J. ve Christopher J. M. (2001), “Mode- ling the Effects of Health on Economic Growth.”, GPE Discussion Pa- per Series, No. 33.
Çalışkan Ş, Karabacak M. ve Meçik O. (2013), “Türkiye’de Eğitim Büyüme İlişkisi: 1923-2011 (Kantitatif Bir Yaklaşım)”, Yönetim Bilimleri Dergi- si, 11(21), 29-48,
Çetin M. ve Ecevit E. (2010), “Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2), 166-182.
Dickey, D.A. ve Fuller, W.A., (1981), “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”, Econometrica, 49.
Dreger C. ve Reimers H., “Health care expenditures in OECD countries: a panel unit root and cointegration analysis”, IZA Discussion Paper, 1469, 1-20.
Engle, R.F. ve Granger, C.W.J., (1987), “Cointegration and Error Correc- tion: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55 (2), 251– 276.
Erkan E. ve Yetkiner I. H. (2004), "A Panel Data Approach for Income- Health Causality," Working Papers FNU-47, Research unit Sustainabi- lity and Global Change, Hamburg University.
Gregory, A. W., ve Hansen, B. E. (1996), “ Tests For Cointegration in Models With Regime And Trend Shifts”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 58, 555–560.
Heshmati A. (2001), “On the Causality Between GDP and Health Care Expenditure in Augmented Solow Growth Model”, SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance, 423, 1-19.
İnanç H., Güner Ü. ve Sarısoy S. (2006), “Eğitimin Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Üzerine Etkileri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, 1(2), 59.
Johansen, S., ve Juselius, K. (1990), “Maximum likelihood estimation and inference on Cointegration with application to the demand for mo- ney”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169–210.
Kar M. ve Ağır H. (2006), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Beşeri Ser- maye İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı ile Nedensellik Testi 1926- 1994”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss.51-68.
Kar M. ve Taban S (2003), “Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Bü- yüme Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 58(3). 145-169.
Karagül M. (2003). “Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeyle ilişkisi ve Etkin Kullanımı”, Akdeniz Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(5), 79-90.
Kibritçioğlu A. (1998), “İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bil- giler Fakültesi Dergisi, 53,No:1-4.
Künü S. (2013), “Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etki- leri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Er- zurum, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 114.
Lucas R. E. (1988). “On the mechanics of economic development”, Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42.
Maki D. (2012). “Tests For Cointegration Allowing for an Unknown Number of Breaks”, Economic Modelling, 02392: 1-5.
Mehrara M. ve Musai M. (2011), “Health Expenditure and Economic Growth: An ARDL approach fort he case of Iran”, Journal of Econo- mics and Behavioral Studies, 3(4), 249-256.
Nelson R.R., Phelps E.S. (1966), “Investment in Humans, Technological Diffusion,and Economic Growth”, AEA Papers and Proceedings, 69-75.
Özsoy C. (2008), “Türk Yükseköğretim Sisteminin Durumu ve İktisadi Büyüme Performansına Katkısı”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bi- limler Fakültesi Dergisi, 1(2), 48.
Pamuk M. ve Bektaş H. (2014), “Türkiye’de Eğitim Harcamaları ve Eko- nomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Siya- set, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 77-90.
Park Jungsoo (2006), “Dispersion of Human Capital and Economic Growth”, Journal of Macroeconomics, 28(3), 2006, 520-539.
Romer P. M. (1989), “Human Capital and Growth: Theory and Evidence”, NBER Working Paper Series, 3173, 1-51.
Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R.J. (2001), “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289–326.
Robert. J. B. (1991), “Economic Growth in a Cross Section of Countries”, Quarterly Journal of Economics, 106, 407-443.
Romer, P. M. (1990). “Endogenous technological change”, Journal of Politi- cal Economy, 98(5), 71-102.
Sarı Ramazan ve Soytaş Uğur (2006), “Income and Education in Turkey: A Multivariate Analysis”, Education Economics, 14(2), 181.
Selim S., Uysal D. ve Eryiğit P. (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24.
Şimşek M. ve Kadılar C. (2010), “Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 136.
Taban S., “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik İlişkisi”, Sosyo Ekonomi Dergisi, 2(4), 31-46.
Tarı, R. (2014), Ekonometri, Umuttepe Yayınları, Ankara.
Ünsal E. (2009), Makro İktisat, İmaj Yayınevi, 8. Baskı, Ankara.
Yardımcıoğlu F. (2012), “OECD Ülkelerinde Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir İncelemesi”, Eskişehir Osmangazi Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi,13(2), 27-47.
Yavuz, Nil Ç. (2014), “Finansal Ekonometri”, Derya Yayınevi, İstanbul.
Zivot, E. ve Andrews, K. (1992), “Further Evidence On The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis”, Journal of Bu- siness and Economic Statistics, 10 (10), 251–70.