Şehirleşme ve Doğalgaz Kullanımının Erzurum Hava Kalitesine Etkisi

Erzurum’da yeni açılan yerleşim yerlerinin ve doğalgaz kullanımının şehir hava kalitesine etkisini belirlemek için SO2 ve dumanın zamansal ve alansal değişimi araştırılmıştır. Kirleticilerin alansal dağılımını görmek için, 3 farklı yılın duman ortalama verileri ile Kriging metodu kullanılarak eş kirlilik eğrileri çizilmiş, ortalama kirlilik eğrisinin şehrin batı ve kuzeybatısındaki yeni yerleşim bölgelerinden dolayı son yıllarda doğuya kaydığı görülmüştür. Kirleticilerin zaman içindeki değişimini görmek için 2000 yılından itibaren ortalama kirletici konsantrasyonları incelenmiştir. Doğalgaz kullanımından sonra kirletici konsantrasyonlarının azaldığı ve yakıt kaynaklı kirletici olan SO konsantrasyonunun AB sınır değerine inerken, PM veya duman konsantrasyonunun henüz AB sınır değerini yakalayamadığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

SO, duman, şehirleşme, kriging, doğalgaz

The Effect Of Urbanization and Usage of Naturalgas In Air Quality of Erzurum

The temporal and spatial change of sulphur dioxide (SO2) and smoke are investigated in Erzurumto assess the effect of new residential areas and the use of naturalgas. Pollutants contours are drawn in Erzurum byusing Kriging method for determination of regional distributions of smoke (as the averages of 3 different years).It was shown that average pollution contours move to the east part of the city in last years due to new settlementarea in western and north-western parts. The average concentrations of pollutants were evaluated since 2000 year inorder to see temporal variations of pollutants. It was seen that pollutants concentrations have declined rapidly afterthe use of natural gas. EU limit values of PM10 couldn’t be yet reached although SO2, which is a pollutant causedby fuel, decrease to EU limit values.

Keywords:

SO2, smoke, urbanization, kriging, naturalgas,

PDF

___

AB (Avrupa Birliği). Council Directive, 1999. 1999/30/EC relating to limit values for sulphur dioxide, nitrogen dioxide and lead in ambient air. Of J Eur Communities; L 163:14-30.
DİE, 2001. www.die.gov.tr
Golden Software, 2002. Surfer 7, User’s Guide: Contouring and 3D surface mapping for scientist and engineers, Colorado, USA.
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, 2008. 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete.
Matheron, G., 1971. The theory of regionalized variables and its applications. Les Cahierdu Centrede Morphologie Mathematique 5: 211.
Pulikesi, M., Baskaralingam, P., Elengo, D., Rayudu, V.N., Ramamurthi, V., Sivanesan, S., 2006. Air quality monitoring in Chennai, India, in the summer of 2005. J. Hazard. Mater. B 136, 589-796.
Turalıoğlu, F.S., Demircioğlu, N., Bayraktar, H., 1999. Erzurum’un Hava Kalitesindeki Değişmeler ve Nedenleri. Hava Kirlenmesi ve Kontrolü Ulusal Sempozyum, 27-29Eylül. İzmir.