Scrophulariaceae (Sıracaotugiller) Familyasına Ait Erzincan’a Özgü Bazı Türlerin Polen Morfolojileri

Bu çalışmada Scrophulariaceae familyasına ait Erzincan’a özgü endemik bazı türlerin polen morfolojileri Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) kulanılarak polen morfolojileri çalışılmıştır. Çalışmada Scrophularia erzincanica, Scrophularia fatmae, Verbascum leiocarpum, Verbascum ozturkii türlerinin polen büyüklükleri, polen tipleri, polen şekilleri, polen ornamentasyonları ve apertür yapıları incelenmiştir. Scrophularia türlerine ait çalışmada; her iki türün polen büyükleri orta ve polen tipleri trikolpattır. İki türün polen şekilleri birbirine yakın olmakla beraber Scrophularia erzincanica türünde subprolate, Scrophularia fatmae türünde ise perprolate olarak tespit edilmiştir. Ornamentasyonların ise sırası ile verrukat ve retikulat olduğu belirlenmiştir. Verbascum türlerine ait çalışmada ise; çalışılan iki türünde polenlerinin orta büyüklükte, polen şeklinin Verbascum leiocarpum’da sferodial, Verbascum ozturkii’de subprolate olduğu, polen tiplerinin trikolpat, ornamentasyonlarının retikulat olduğu tespit edilmiştir. Çalışılan türlere ait bulgular değerlendirildiğinde Scrophularia türlerinde polen morfolojilerin taksonların ayrımında kullanılması için yeterli olmadığı, Verbascum türlerinin ise polen tipinde farklılıklar gösterdiği bu bağlamda taksonların ayırt edilmesinde kullanılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Erzincan, polen, Scrophularia, SEM, Verbascum

Pollen Morphologies of Some Species Native to Erzincan Belonging to the Family Scrophulariaceae

In this study, pollen morphology of some endemic species belonging to Scrophulariaceae family and their distribution limited to Erzincan was studied by using Scanning Electron Microscope (SEM). Pollen sizes, pollen types, pollen patterns, polen ornaments and apertures tructures of Scrophularia erzincanica, Scrophularia fatmae, Verbascum leiocarpum, Verbascum ozturkii were investigated. In both Scrophularia species pollen size is medium and polen types tricolpat. Although pollen form of two species is close to each other, Scrophularia erzincanica was found to be subprolate and in Scrophularia fatmae it was perprolate. Ornamentations were determined as verrucat and reticulat respectively. In the study of Verbascum species; In the two types studied, it was found that the pollen size was medium-sized, the pollen shape was spherodial in Verbascum leiocarpum, the subprolate was Verbascum ozturkii, the polen types were tricolpate and their ornamentations were reticulate. When the findings of the studied species are evaluated, it is thought that polen morphologies in Scrophularia speciesare not enough to be used in the differentiation of taxa, and Verbascum species shows differences in polen type and it can be used in distinguishing taxa in this context.

Keywords:

Erzincan pollen, morphology, Scrophularia, SEM, Verbascum,

PDF

___

Al-Hadeethi M. A. H, Al-Mashhadani A, Al-Khesraji T. O, Barusurux S, Aljewari H, vd. 2014. Pollen morphology of Verbascum L. (Scrophulariaceae) in Northern and Central Iraq. Bangladesh J. Plant Taxon. 21(2): 159-165.
Asmat T, Khan M A, Ahmed M, Zafar M, Manzoor F, vd. 2011. Pollen Morphology of Selected Species of Scrophulariaceae of District Dir Upper.Journal of Medicinal Plants Research, 5 (28): 6423-6428.
Aytuğ B, 1967. Polen Morfolojisi ve Türkiye’nin Önemli Gynospermleri Üzerinde Palinolojik Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Barusrux, Hazım Al-Jewarı vd. 2014.Pollen Morphology of Verbascum L. (Scrophularıaceae) In Northern And Central Iraq. Bangladesh J. Plant Taxon, 21(2): 159-165.
İnceoğlu Ö, & Karamustafa F, 1977. The Pollen Morphology of Plants in Ankara Region IV. Scrophulariaceae. Ankara Üniversitesi Basımevi, 133-144.
Kandemir A, İlhan V, Korkmaz M, & Karacan S, 2014. Scrophularia fatmae (Scrophulariaceae): Doğu Anadolu Bölgesi’nden sıra dışı yeni bir Sıracaotu (Scrophularia L.) türü. Bağbahçe Bilim Dergisi, 1 (1): 11-17.
Kandemir A, Sevindi C, Korkmaz M. ve Çelikoğlu Ş, 2015. Erzincan (Türkiye)’a Özgü Endemik Bitki Taksonlarının IUCN Tehdit Kategorileri. Bağ Bahçe Bilim Dergisi,2(1): 43-65.
Karavelioğulları FA, 2004. Türkiye Verbascum’ları A Grubu Revizyonu. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2-6.
Karavelioğulları FA, 2012. Verbascum L. Türkiye Bitkileri Listesi. ANG Vakfı ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul, 850-870.
Al-Hadeethy M, Al-Mashhadanı A, Al-Khesraji T, Pınar S, Akgül G, Tuğ G N, 2003. Palinoji Laboratuvar Klavuzu. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Döner sermaye işletmesi yayınları,No: 66, Ankara.
Öztürk A, Güney K B, Bani B, Güney K, Karavelioğulları FA vd. 2018. Pollen Morphology of Some Verbascum(Scrophulariaceae) Taxa in Turkey. Phytotaxa, 333(2): 209-218.
Pehlivan S, Baser B, ve Karavelioğulları F A, 2008. Pollen Morphology of The Genus Verbascum L. (Group A) in Turkey Biological Diversity and Conservation, 1(2): 1-24.
Pınar NM, Akgül G, ve Tuğ GN, 2003. Palinoloji Laboratuvar Kılavuzu. Ankara Üniversitesi Döner Sermaye işletmesi Yayınları, Ankara.
Punt W, Hoen PP, Blackmore S, Nilsson S & Le Thomas A, 2007. Glossary of Pollen and Spore Terminology. RevPalaeobotPalyno 143: 1-81.
Simpson MG, 2012. Palinoloji, Bitki Sistematiği. (Çeviri Editörü: Zeki Aytaç, Çeviri Editör Yardımcısı: Bahar Kaptaner İğci). Nobel Yayınları, Ankara, 561-571.
Tsymbalyuk Z M, 2010. Pollen Morphology of The Genus Scrophularia L.(Scrophulariaceae s. str.) InThe Flora of Ukraine. Ukrainian Botanical Journal, 67 (2): 261-272.
Uzunhisarcıklı E, 2012. Scrophulaia L. Türkiye Bitkileri Listesi. ANG Vakfı ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul, 845-850.