Erzurum Nato Çevre Yolu’nun Alan Kullanımı ve Çevre Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi

Günümüzde artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelen kentlerde doğal alanlara baskılar giderekartmaktadır. Arazi kullanım planlarının yetersiz olması veya bu planlara ekonomik, sosyal ve politik nedenlerleuyulmaması sonucu ekolojik öneme sahip alanlar ve verimli tarım toprakları sanayi ve yerleşim alanı olarakkullanıma açılarak elden çıkarılmaktadır. Yanlış alan kullanımları beraberinde toprağın yapısının bozulması, bitkive hayvan türlerinin yok olması, su rejiminin değişmesi, tarım alanlarının yok olması gibi birçok çevre sorununugündeme getirmektedir. Yapılan bu araştırma ile Erzurum ovasının ortasındaki Erzurum Bataklıkları Sulak Alanı’nınhemen yanından geçirilen Erzurum Nato Çevre Yolu’nun beraberinde getirdiği çevre sorunları ve gelecekte olasıetkileri irdelenmiştir. Alanın Ulusal Sulak Alan statüsüne sahip olmasının yanı sıra kuş göç rotası üzerinde bulunuşuile Önemli Doğa Alanı ve Önemli Kuş Alanı statülerine sahip olması önemini daha da artırmaktadır. Yanlış alankullanım politikaları sonucu çeşitli ekonomik ve teknik kolaylıklar gözetilerek bu denli biyolojik öneme sahipalandan karayolunun geçirilmesinin sulak alanın ve ovanın elden çıkması gibi telafsi mümkün olmayan veyauzun yıllar alacak çevre sorunlarına neden olacaktır. Alanın ekolojik öneminin vurgulandığı bu çalışmada uydugörüntüleri üzerinden çevre yolunun yapımı ve çevresinin yapılaşmaya açılmasıyla kaybedilen alan miktarı ortayakonmuş, olası çevre sorunları değerlendirilmiş ve koruma-kullanma dengesi gözetilerek yanlış alan kullanımlarınınönüne geçmeyi ve bölge ekolojik özelliklerini korumayı hedef alan planlama önerileri getirilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Çevre sorunları, Erzurum, planlama, sulak alan, yanlış alan kullanımı

Assessing the Effects of Erzurum Nato Highway on Land Use and Environment

The pressure on natural areas is increasing day by day in urban areas which cannot cover the needsof the increasing population. The area usage plans being insuffcient or the disobeying to such plans; the areaswith ecological importance and fertile agricultural characteristics are being opened for industrial or residentialuse. The misuses of the areas bring with them many ecological problems. With this study, environmental problemsand the future effects brought of the Erzurum Nato Highway which goes through the middle part of Erzurum Plainand right next to Erzurum Swamp Area wetland have been dealt with. The area has the status of being a NationalWetland and is located on the migration routes of the birds with its “Important Natural Area” and “Important BirdsArea” characteristics. As a result of the wrong policies in the area, and by considering only the economic andtechnical facilities, ruining the area which has such an biological importance by making a new road in it will haveconsequences like losing the wetland and the plain, which may not be compensated for many years or may not bepossible to compensate at all. In this study, the ecological importance of the area is emphasized and the amount ofthe land that was lost with the making of new roads and the areas being opened for construction was determinedwith the satellite views. And some future plans are suggested by considering the protection-using balance in orderto prevent the misuse and protect the ecological characteristics

Keywords:

Environmental problems, Erzurum, misuse of the areas, planning, wetland,

PDF

___

Anonim, 2000. Erzurum İli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Toprak Rapor No: 25, Erzurum.
Cobelasa MA, Cirujano S, Carrillo SS, 2001. Hydrological and botanical man-made changes in the Spanish wetland of Las Tablas de Daimiel. Biological Conservation, 97: 89-98.
Çakar HÖ, 2007. Antropojenik Baskıların Neden Olduğu AlanKul lanımı Değişimlerinin CBS ve Uzaktan Algılama Tekniği ile İncelenmesi: Balçova – Güzelbahçe Hattı Kıyı Kesimi Örneği. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 176s.
Çelik K, 2007. Tarım Topraklarının Kentsel Arsa Olarak İmara Açılmasının Getirmiş Olduğu Sorunlar. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2-6 Nisan 2007, Ankara.
Demir M, Yıldız ND, Irmak MA, Yılmaz H, Yılmaz S, Özer S, 2011. Sulak Alanların Sürdürülebilirliği İçin Ekosisteme Bütüncül Yaklaşım: Erzurum Örneği. II. Türkiye Sulak Alanlar ongresi, 22-24 Haziran 2011, Kırşehir.
Doygun N, Erdem Ü, 2013. Kentsel Gelişim Sürecinin Alan Kullanım Yapısı Üzerine Etkilerinin İncelenmesi: Bornova, İzmir Örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (1): 17-22.
Eken G, Bozdoğan M, İsfendiyaroğlu S, Kılıç DT, Lise Y, 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara, 632s.
Ekşioğlu S, Erdem O, Sevindi C, İsfendiyaroğlu S, 2006. Erzurum Bataklıkları. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, Doğa Derneği, Cilt 2, 288-289, Ankara.
Findlay CS and Bourdages J, 2000. Response time of wetland biodiversity to road construction on adjacent lands. Conservation Biology 14(1): 86-94.
Houghton RA, 1994. The Worldwide Extent of Land-Use Change, BioScience, 44(5): 305-313.
Houlahan JE, Keddy PA, Makkay K and Findlay CS, 2006. The effects of adjacent land use on wetland species richness and community composition. Wetlands, 26(1): 79-96.
Irmak MA, 2008. Erzurum İli ve Yakın Çevresinin Flora Turizmi Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 248s.
Lambin EF, Rounsevell MDA and Geist HJ, 2000. Are agricultural nd-use models able to predict changes in land-use intensity? Agriculture, Ecosystems and Environment, 82: 321-331.
Ningal T, Hartemink AE, Bregt AK, 2008. Land use change and population growth in the Morobe Province of Papua New Guinea between 1975 and 2000. Journal of Environmental Management, 87: 117-124.
Özbek AK, Öztaş T, 2004. Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı;Erzurum Örneği. Ekoloji, 13(52): 1-6.
Rimal B, 2011. Urban Growth and Land use/Land Cover Change of Biratnagar Sub-Metropolitan city, Nepal. Applied Remote Sensing Journal, 2(1): 6-15.
Tunay M, Yılmaz B, Ateşoğlu A, 2008. Bartın-Amasra Karayolu Güzergahının Doğal Peyzaj Özellikleri Üzerindeki Etkilerinin Saptanması. Ekoloji, 66: 23-30.