Endüstriyel Kenevir Tohum Üretiminin Ekonomik Analizi: Vezirköprü Örneği

Bu çalışmada, Samsun İli Vezirköprü İlçesindeki tohumluk endüstriyel kenevir üretim ekonomisi ile tohumluk endüstriyel kenevir üretiminde girdi kullanımı, maliyet, kârlılık ve verimlilik analizleri ele alınmıştır. Araştırma Vezirköprü ilçesinde faaliyette bulunan endüstriyel kenevir üreten işletmelerdeki tohumluk endüstriyel kenevir üretim ekonomisini ve analizini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada kullanılan birincil veriler, Vezirköprü İlçesinde endüstriyel kenevir üretimi yapan üreticilerden anket yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Endüstriyel kenevir üretimi yapan işletmelerden elde edilen veriler 2020-2021 üretim dönemine aittir. Çalışmada; dekara endüstriyel kenevir tohum veriminin 60 kg ila 100 kg arasında değişmekte olduğu, lif veriminin ortalama 200 kg da-1 olduğu görülmektedir. Sadece tohum amaçlı üretimde, maliyeti içindeki en büyük pay %34.1 ile işçilik giderlerine aittir. Değişken masrafların toplam maliyet içindeki payı, sadece tohumluk için üretimde %77.2, lif ile beraber tohumluk üretimindeki tohumluk için payı %78.3, lif üretimindeki payı %88.1 ve toplam üretimdeki payı %86.7 oranındadır. Sadece tohum amaçlı üretimde gayri safi üretim değerinin 4.000 tl da-1 ve bir kilogram kenevir tohumu üretim maliyetinin de 25.73 tl kg-1 olduğu, tohum ve lif elde etmek için yapılan üretimde gayri safi üretim değerinin 10 200 tl da-1, bir kilogram tohum üretim maliyetinin 10.6 tl kg-1 ve lif üretim maliyetinin ise 17.4 tl kg-1 olduğu görülmüştür. Endüstriyel kenevir üretim faaliyetinin karlılığının artırılması için; girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve desteklemenin yeterli düzeyde yapılması endüstriyel kenevir üretimini daha karlı duruma getirecektir. Ayrıca girdilerin etkinliğinin ve verimin artırılması ile ıslah çalışmalarına yeterli destek ve teşvikin verilmesi de gerekmektedir. Pazarlama sorunlarının çözülmesi ve özellikle tohumun sağlık ve tıbbi farmakoloji alanında kullanılması için mevzuat düzenlemelerinin yapılması ve izinlerin verilmesi endüstriyel kenevir üretiminde katma değeri çok artıracaktır.

Anahtar Kelimeler:

Endüstriyel kenevir, Tohum, Maliyet, Üretim Ekonomisi, karlılık

Economic Analysis of Seed Production of Industrial Hemp: A Case Study of Vezirkopru

In this study, economy of seed production economy; input use, cost, profitability and efficiency analyzes of seed production of industrial hemp in Vezirkopru, district of Samsun province, are discussed. The research was carried out in order to reveal the economics and analysis of industrial hemp production in industrial hemp producing enterprises in Vezirkopru district. The primary data used in the research were obtained from and industrial hemp producer in the Vezirkopru district by using the survey method. The data obtained from the industrial hemp production was 2020-2021 production period. In the study, it is seen that the industrial hemp seed yield ranged 60 to 100 kg da-1, and the mean fiber yield is 200 kg da-1. In the seed production alone, the largest share cost belongs to the labor costs with 34.1%. The share of variable costs in total cost is 77.2% for seed production, 78.3% for seed production with fiber, 88.1% for fiber production and 86.7% for total production. In the production for seed only, the gross production value is 4.000 TL da-1 and the production cost of one kilogram of hemp seeds is 25.73 TL. It was seen that 10.6 TL kg-1 and fiber production cost was 17.4 TL kg-1. In order to increase the profitability of industrial hemp production activity, reducing input costs and adequate supports will make industrial hemp production more profitable. In addition, it is necessary to increase the efficiency and productivity of the inputs and to give sufficient support and incentives to the breeding studies. Solving marketing problems and making legislative arrangements and granting permits, especially for the use of seeds in the field of health and medical pharmacology, will greatly increase the added value in industrial hemp production.

Keywords:

Industrial hemp, seed, cost, production economy, profitability,

PDF

___

Acar M, Dönmez A, 2016. Kenevire Farklı Bir Bakış. 2. Ulusal Biyoyakıtlar Sempozyumu bildiriler kitabı, 265-270, 27-30 Eylül. Samsun
Akpinar D, Nizamoğlu A, 2019. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kenevir Üretimi. Social Sciences, 14(4): 1223-1236.
Allegret S, Bouloc P, Arnaud L, 2013. The History of Hemp. In: Bouloc, P. (Ed.), Hemp: Industrial Production and Uses. pp. 4–26.
Arslanoğlu ŞF, Aytaç S, Ayan AK, 2017. Keten. In: Ayan A.K, Aytaç S, Arslanoğlu ŞF, Şahin, H.A. (Eds). Karadeniz’in Lif Bitkileri Çalıştayı Keten-Kenevir-Isırgan. 5-6 Mayıs, Samsun.
Averink J, 2015. Global Water Footprint of İndustrial Hemp Textile (Master's thesis, University of Twente).
Aydemir T, 2017. Farklı Tarımsal Artıklar Kullanılarak Hazırlanan Karışım Peletlerinde Kenevir Sapı Kullanımının Pelet Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüksek lisans tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 79s, Tekirdağ.
Aydoğan M, Terzi YE, Gizlenci Ş, Acar M, Esen A, Meral B, 2019. Türkiye’de Kenevir Yetiştiriciliğinin Ekonomik Olarak Yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 35.
Aydoğdu M, Döğer R, Akgür SA, 2017. Türkiye Pazarında Yeni Bir Ürün: Kenevir Özütlü Soğuk İçecekler. Adli Tıp Bülteni, 22(2): 97-100.
Aytaç S, Arslanoğlu ŞF, Ayan AK, 2018. High Temperature İnhibition of Seed Germination of Hemp Cannabis sp. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12): 8200–82041.
Aytaç S, Ayan AK, Arslanoğlu ŞF, Gizlenci Ş, Çelik AE, 2017. Kenevir Populasyonlarından THC Oranı Düşük Genotiplerin Geliştirilmesi. ARGE projesi TÜBİTAK. Basılmamış, Samsun.
Bouloc P, Werf HMG, 2013. The Role of Hemp in Sustainable Development.In: Bouloc, P. (Ed.), Hemp: Industrial Production and Uses, pp. 278–289.
Carus M, Karst S, Kauffmann A, Hobson J, Bertucelli S, 2013. The European Hemp İndustry: Cultivation, Processing and Applications for Fibres, Shivs and seeds. European hemp Industry Association.
Cherney J, Small E, 2016. Industrial Hemp in North America: Production, Politics and Potential. Agronomy, 6(4): 58.
Das L, Liu E, Saeed A, Williams D W, Hu H, Li C, Shi J, 2017. Industrial hemp as a potential bioenergy crop in comparison with kenaf, switchgrass and biomass sorghum. Bioresource technology, 244: 641-649.
FAO, 2020. Kenevir Ekim Alanları Veritabanı. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC
Fortenbery TR, Bennett M, 2004. Opportunities for commercial hemp production. European Review of Agricultural Economics, (26): 97-117.
Gedik G, Avinç OO, Yavaş A, 2010. Kenevir Lifinin Özellikleri Ve Tekstil Endüstrisinde Kullanımıyla Sağladığı Avantajlar. Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 4(3): 39-48.
Gizlenci Ş, Acar M, Yiğen Ç, Aytaç S, 2019. Kenevir Tarımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü yayınları. Samsun.
Güneş T, Arıkan R, 1998. Tarım Ekonomisi İstatistiği, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1049, Ankara İnan İH, 2016. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul
Johnson R, 2014. Hemp as An Agricultural Commodity. Library of Congress Washington DC Congressional Research Service. https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a599368.pdf
Kuglarz M, Gunnarsson IB, Svensson SE, Prade T, Johansson E, Angelidaki I, 2014. Ethanol production from industrial hemp: Effect of combined dilute acid/steam pretreatment and economic aspects. Bioresource technology, 163: 236-243.
Luke LT, 2017. An assessment of Economic Considerations for İndustrial Hemp Production. Agricultural Economics and Agribusiness Undergraduate Honors Theses. 6. http://scholarworks.uark.edu/aeabuht/6
Marcus D, 1998. Commercial Hemp Cultivation in Canada: An Economic Justification. London, Canada: University of Western Ontario. Available from: http://www.hemphasis.com/ORAN Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, 2019. Kenevir Yetiştiriciliği ORDU
Salentijn EM, Zhang Q, Amaducci S, Yang M, Trindade LM, 2015. New Developments in Fiber Hemp (Cannabis sativa L.) Breeding. Industrial crops and products, (68): 32-41.
Samsun Tarım ve Orman İl Müdürlüğü 2020 Faaliyet Raporu-Şubat 2021 [30.09.2021]
Serin S, Macit ME, Çinar EC, Çelik S, 2018. Doğal Kenevir Lifi Kullanımının Asfalt Beton Karışımlara Etkisi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (4): 732-744.
Small E, Marcus D, 2002. Hemp: A new Crop with New Uses for North America. Janick, J. & A. Whipkey (Eds.), Trends in New Crops and New Uses. Alexandria, USA: ASHS Press.
Struik PC, Amaducci S, Bullard MJ, Stutterheim NC, Venturi G, Cromack HTH, 2000. Agronomy of Fibre Hemp (Cannabis sativa L.) in Europe. Industrial Crops and Products, 11: 107–118.
TÜİK, 2021. Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://tuik.gov.tr [01.10.2021]
Ugurlu M, 2019. Production Economy of Pomegranate in Manisa Province. International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences, 3 (4) , 272-278.
Uğurlu M, 2019, Pamuk Üretiminin Ekonomik Analizi: Manisa Örneği, Uluslararası 13. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi, Antalya.
Uğurlu M, 2019. Manisa İli Nar Üretim Ekonomisi, Hasat Uluslararası Tarım ve Orman Kongresi, Prooceding Book, ISBN: 978 – 605 – 7602 – 92 – 3, Ankara
Ulaş E, 2019. Mucize Bitki Kenevir, Gerçek Köye Dönüş Projesi
USDA, 2000. Industrial hemp in the United States: Status and Market Potential, AGES001E. Economic Research Service, U.S. Department of Agriculture.
Vantreese VL, 1997. Industrial hemp: Global Markets and Prices; Department of Agricultural Economics, University of Kentucky: Lexington, KY, USA, 1997.
Wang Q, Shi G, 1999. Industrial Hemp: China's Experience and Global İmplications. Review of Agricultural Economics, 21(2): 344-357.
Zatta A, Monti A, Venturi G, 2012. Eighty years of studies on industrial hemp in the Po Valley (1930-2010). Journal of Natural Fibers, 9:3, 180-196.