Süleyman Rifat KILIÇOĞLU, Alime BAYINDIR EROL

Denizli İli Çivril İlçesinde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi

Bu çalışmada 2020-2021 yıllarında Denizli ili Çivril ilçesinde tarla koşullarında Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranı belirlenmiştir. Bu kapsamda ergin popülasyon gelişimini belirlemek için, her bir tarlaya 3 adet delta tipi feromon tuzak yerleştirilerek ergin birey sayısı haftalık olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte T. absoluta’nın yapmış olduğu zararı belirlemek amacıyla 1000 m2’lik alanlar belirlenmiştir. Bu alanlarda tesadüfü 100 adet domates bitkisi seçilerek bitkilerin alt, orta ve üst yapraklarından üç yaprak olmak üzere toplamda 100 bitki ve meyve oluşumu ile rastgele 100 meyve kontrol edilmiştir. Üzerinde zararlının yumurtası, larvası veya larva zararının yer aldığı bitkiler bulaşık olarak kaydedilmiştir. Çalışmanın her iki yılında da ergin bireyler haziran, temmuz ve ağustos aylarında tepe noktalarına ulaşmıştır. Tuzak başına en yüksek ergin sayısı 19 Haziran 2020 tarihinde 228 adet/tuzak, 20 Ağustos 2021 tarihinde ise 99 adet/tuzak kaydedilmiştir. Çalışmanın her iki yılında da domates güvesinin yapraktaki zararı meyvedeki zararından daha fazla olarak tespit edilmiştir. En yüksek yaprak zararı çalışmanın ilk yılında %6.3, çalışmanın ikinci yılında ise %6 olarak kaydedilmiştir. En yüksek meyve zararı ise çalışmanın ilk yılında %1.3, çalışmanın ikinci yılında ise %1.8 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bulaşık oranı, Feromon tuzak, Popülasyon gelişimi, Solanum lycopersicum, Tuta absoluta

Determination of Population Development and Infestation Rate of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Çivril District of Denizli Province

In this study, population development and infestation rate of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) were determined in field conditions in Denizli province Çivril district in the years 2020-2021. In this context, in order to determine the adult population development, 3 delta type pheromone traps were placed in each field and the number of adult individuals was recorded weekly. In addition, 1000 m2 areas were determined in order to determine the damage done by T. absoluta. In these areas, 100 tomato plants were selected randomly, and a total of 100 plants, three leaves from the lower, middle and upper leaves of the plants, and 100 fruits were randomly checked for fruit formation. Plants with eggs, larvae or larval damage of the pest were recorded as infested. Adult individuals reached their peak in June, July and August in both years of the study. The highest number of adults per trap was recorded as 228 piece/ trap on 19 June 2020, and 99 piece/ trap on 20 August 2021. In both years of the study, the damage of the tomato moth on the leaves was higher than the damage on the fruit. The highest leaf damage was recorded as 6.3% in the first year of the study and 6% in the second year of the study. The highest fruit damage was determined as 1.3% in the first year of the study and 1.8% in the second year of the study.

Keywords:

Tuta absoluta, Infestation rate, Pheromone trap, Population growth, Solanum lycopersicum,

PDF

___

Alaca, B., Egesel, B., Efil, F., Dönmez, T. ve Ergin, F. (2018). Çanakkale’de domates güvesi (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’ne karşı biyoteknik mücadele çalışması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (Özel Sayı), 97-105.
Anonim. (2012). Domates ve Domates Salçası 2011-2012 Durum ve Tahmin, Ankara: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE). URL: https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/1178876 (Ulaşım tarihi: 22.03.2023).
Bayram, Y., Bektas, Ö., Büyük, M., Bayram, N., Duman, M. ve Mutlu Ç. (2014). Diyarbakır ili domates alanlarında domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin popülasyon gelişimi. Bitki Koruma Bülteni, 54(4), 343-354.
Çaylak, B. (2021). Tire ve Ödemiş İlçelerinde Domates, Birinci ve İkinci Ürün Patates Alanlarında Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin Popülasyon Değişimi, Zararı ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Çetin, G., Göksel, P., Dura, O. ve Hantaş, C. (2014). Spreading infestation and damage rates and adult population monitoring of tomato leaf miner [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] on open field tomato grown in the south marmara region of Turkey. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 2 (Special Issue), 1618-1623.
Estay, P. (2000). Polilla del Tomate Tuta absoluta (Meyrick). URL: https://biblioteca.inia.cl/bitstream/handle/20.500.14001/4505/Informativo%20INIA%20N%c2%b0%2009?sequence=1&isAllowed=y (Ulaşım tarihi: 15.03.2022).
EPPO (2005). European and Mediterranean Plant Protection Organization Data sheets on quarantine pests. OEPP/EPPO Bulletin, 35, 434‐435.
FAO. (2022). Food and Agriculture Organization of the United Nations. URL: https://www.fao.org/faostat/en/#home (Ulaşım tarihi: 01.04.2022).
İlbay K. (2019). Domates Güvesi (Tuta absoluta (Meyrick), Lepidoptera:Gelechiidae)’nin Nevşehir İlinde Yayılışı, Yoğunluğu ve Popülasyon Değişiminin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Kılıç, T. (2010). First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38, 243–244.
Mahdi, K. ve Doumandji, S. (2013). Research on temperature: limiting factor of development of tomato leaf miner Tuta absoluta (Meyrik) (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Agricultural Science and Research (IJASR), 4(1): 81-88.
Polat, B. (2014). Çanakkale İlinde Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin Bazı Biyolojik ve Ekolojik Özelliklerinin Araştırılması (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Polat, B. (2020). Batakovası (Çanakkale) açık alan domates yetiştiriciliğinde domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917)’nın popülasyon değişiminin belirlenmesi. Bahçe, 49(1), 35-41.
Tiftikçi, P. (2021). Domateste Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın popülasyon dalgalanmalarının belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 10 (1), 85-90.
TÜİK. (2022). Türkiye İstatistik Kurumu. URL: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 (Ulaşım tarihi: 01.04.2022).
Uchoa-Fernandes, M.A., Della Lucia, T.M.C. ve Vilela, E.F. (1995). Mating, oviposition and pupation of Scrobipalpula absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Anais da Sociedade Entomologicado Brasil, 24, 159–164.