207169

Bitkilerde Büyüme ve Gelişmeyi Düzenleyici Maddeler: Bitki Hormonları

Bitki büyüme düzenleyicisi (BBD) bir bitkideki bir veya daha fazla fizyolojik olayı kontrol veya modifiye eden, doğal yada sentetik organik bir bileşiktir. Bazı hormonlar, fizyolojik tepkiler oluşturacağı bir dokuda üretilip diğerlerine transfer edilirken, bazıları ise aynı dokuda üretilip orada fonksiyon gösterirler. Bir kısım hormonlar bitkilerde teşvik edici etkide bulunurken, diğer bir kısmı ise engelleyici etkide bulunurlar. Bu nedenle, hormonları sadece “teşvik edici kimyasallar” olarak değerlendirmekten ziyade, “kimyasal düzenleyiciler” olarak adlandırmak daha doğrudur. Aynı hormon, bir bitkinin farklı dokularında değişik tepkiler verebilir veya aynı dokunun farklı gelişme devrelerinde etkili olabilirler. Bu çalışmada, birinci grup olarak ele alınan hormonlar bitki büyümesini teşvik edici hormonlar (oksin, sitokinin, gibberellin, tuberonik asit, indol butirik asit, etilen türevleri, naftalin asetik asit, asetil salisilik asit), ikinci grupta ele alınan hormonlar ise bitki büyümesini engelleyici (etilen, absisik asit, jasmonik asit, cycocel, daminozid, ancymidol, maleic hydrazid, phosphon-d, paclobutrazol) hormonlardır

Anahtar Kelimeler:

Hormon, büyüme düzenleyicileri, bitki büyüme engelleyici ve teşvik ediciler, sentetik hormonlar

Growth And Development Regulators In Plants: Plant Hormones

A plant growth regulator is an organic compound, either natural or synthetic, that modifies orcontrols one ore more specific processes within a plant. Some hormones are produced in one tissue and transportedto another tissue, where they produce specific physiological responses; others act within the same tissues wherethey are produced. While some hormones have stimulator effects, the others have inhibitory effects on plants.Therefore, rather than thinking of hormones as stimulators, it is more useful to regard them as chemical regulators.The same hormone can elicit different responses in different tissues or at different times of development in the sametissue. In this regard, we categorized the hormones into two different classes; one group is plant growth stimulators(auxin, cytokinin, gibberellin, tuberonic acid, indol butyric acid, ethylene derivatives, napthalene acetic acid, acetylsalicylic acid), the other group is plant growth inhibitors (ethylene, abscisic acid, jasmonic acid, chlormequatchlorur, daminozid, ancymidol, maleic hydrazid, phosphon-d, paclobutrazol).

Keywords:

Hormone, growth regulators, plant growth retardant and ragulators, synthetic hormones,

PDF

___

Aydoğdu, M., Boyraz N., 2005. Bitki büyüme düzenleyicileri (hor- mon) ve hastalıklara dayanıklılık. Bitkisel Araştırma Dergisi, 1: 35–40.
Barut, E., 1995. Gelecekte bahçe bitkilerinde büyüme düzenleyici maddelerin kullanımı, Derim, 7: (2), 51-73.
Buban, T., 2000. The use of benzyladenine in orchard fruit growing: a mini review. Plant Growth Regulation, 32, 381-390.
Budak, N., Çalışkan, C.F., Çaylak, Ö., 1994. Bitki büyüme regül- atörleri ve tarımsal üretimde kullanımı, Ege Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 31, 289-296.
Buta, J.G., Moline, H.E., 1998. Methyl jasmonate extends shelf life and reduces microbial contamination of fresh-cut celer and peppers, J. Agric. Food Chem, 46, 1253-1256.
Byrne, E.M., 2005. Networks in leaf development. Current Opinion in Plant Biology, 8 (1): 59-66.
Falkenstein, E.B., Groth, A. Mithofer, E.W., 1991. Methyl jas- monate and α-linolenic acid are potent inducers of tendril coil- ing. Planta, 185, 316-322.
Fan, X., Matthesi, J.P., Fellman, J.K.C., Patterson, M.E., 1997. Changes in jasmonic acid concentration during early develop- ment of apple fruit, Physiol. Plant, 101, 328-332.
Fırat, B., 1998. Bitki Nasıl Beslenir? Atlas Kitapevi, ISBN: 9789759456109, Konya, 292 s.
Grunewald, W., Noorden, G.V., Isterdael, G.V., Beeckman, T., Gheysen, G., Mathesius, U., 2009. Manipulation of auxin transport in plant roots during Rhizobium symbiosis and nem- atode parasitism. The Plant Cell, Vol. 21: 2553–2562.
Güleryüz, M., 1982. Bahçe ziraatında büyütücü ve engelleyici mad- delerin kullanılması ve önemi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 279.
Halloran, N., Kasım, M.U., 2002. Meyve ve sebzelerde büyüme düzenleyici madde kullanımı ve kalıntı düzeyleri. Gıda, 27 (5) : 351-359.
Hofmannova, J., Schwarzerova, K., Havelkova, L., Borikova, P., Petrasek, J., 2008. A novel, Cellulose synthesis inhibitory ac- tion of Ancymidol impairs plant cell expansion. Journal of Ex- perimental Botany, Vol. 59, No. 14, pp. 3963–3974.
Kaynak, L., Ersoy, N., 1997. Bitki büyüme düzenleyicilerinin genel özellikleri ve kullanım alanları, Akd. Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 10, 223-236.
Kaynak, L., Memiş, M., 1997. Bitki büyüme engelleyici ve gecik- tiricilerinin etki mekanizmaları, Akd. Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 10, 237-248.
Kaynak, L., İmamgiller, B., 1997. Bitki büyüme düzenleyicilerinin fizyolojik olaylardaki rolleri, Akd. Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 10, 289-299.
Kim, S. K., 1991. Natural occurence of brassinosteroids, In: Brassinosteroids Chemistry, Bioactivity and Applications, (Eds, H. G. Cutler, T. Yokota, and (G. Adam), American Chemistry Society, Washington, DC, pp 26-35.
Koda, Y., Okazawa., Y., 1998. Detection of potato tuber-inducing activity in potato leaves and old tubers., Plant Cell Physiol., 29, 969-974.
Koda, Y., Kikuta, Y., Tazaki, H., Tsujino, Y., Sakamura, S., Yoshi- hara., T., 1991. Potato tuber -inducing activities of jasmonic acid related compounds, Phytochemistry, 30, 1435-1438.
Leyser, O., 2010. The power of auxin in plants. Plant Physiol, Vol. 154: 501-505.
Lopez-Delgado, H., Scott, I.M., 1997. Induction of in vitro tuber- ization of potato microplants by acetylsalicylic acid, J. Plant Physiology, 151: (1), 74-78.
Majeed, A., Asghari, B., 2006. Role of growth promoting substanc- es in breaking potato (Solanum tuberosum L.) tuber dormancy. Journal of Agriculture & Social Sciences, 2 (3), 175–178.
Meyer, A., Miersch, O., Buttner, C., Dathe, W., Sembdner, G., 1984. Occurence of the plant growth regulator jasmonic acid in plants, J Plant Growth Regulator, 3, 1-8.
Moniruzzaman, M., 2000. Effect of cycocel (CCC) on the growth and yield manipulation of vegetable soybean, Agricultural Re- search Center Report, 1-16.
Nasar, A.H., 2004. Effect of homobrassinolide on in vitro growth of apical meristems and heat tolerance of banana shoots. Interna- tional Journal of Agriculture & Biology. 06 (5): 771–775.
Palavan-Ünsal, N., 1993. Hormonlar ve meyvelenme. Bitki büyüme maddeleri. İstanbul Üni. Basım Evi ve Film Merkezi., Üniver- site Yayın No:3677, 197-211.
Raskin, L., 1992. Role of salicylic acid in plants, Annu Rev Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 43, 439-463.
Raven, P.H., Evert, R.F., Eichhorn, S.E., 1992. Regulating growth and development: The plant hormones (in: Biology of Plants) pp 545-571, Worth Publishers, New York, USA.
Sağlam, N., 1991. Bitki Büyümesini Düzenleyiciler ve Kullanım Alanları. Tarımda Kaynak, 2: (3), 52-55.
Salisbury, F.B., Ross, C.W., 1992. Hormones and Growth Regula- tors, (in: Plant Physiology) pp 382-406, Wadsworth Publish- ing Company, California, USA.
Seçer, M., Doğal büyüme düzenleyicilerin (bitkisel hormonların) bitkilerdeki fizyolojik etkileri ve bu alanda yapılan araştırmalar, Derim, 6: (3),109-124, 1989.
Sembdner, G., Parthier, B., 1993. The biochemistry and the physi- ological and molecular actions of jasmonates, Annu Rev Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 44, 569-589.
Staswick, P.E., 1992. Jasmonate, Genes and Fragrant Signals, Plant Physiol, 95, 804-807.
Te-chato, S., Hilae, A., In-peuy K., 2008. Effects of cytokinin types and concentrations on growth and development of cell suspen- sion culture of oil palm. Journal of Agricultural Technology, V. 4(2): 157-163.
Van den Berg, J.H., Ewing, E.E., 1991. Jasmonates and their role in plant growth and development, with special reference to the control of potato tuberization, Am. Pot. J., 68, 781-797.
Walsh, C.S., 2003. Plant Hormones. Concise Encyclopedia of Tem- perate Tree Fruit. Edited by Baugher T. A and Singha, 245- 250, ISBN 1560229411, Haworth Press.
Westwood, M.N., 1993. Hormones and Growth Regulators, Tem- perate Zone Pomology: Physiology and Culture, Timber Press Inc, Portland, Oregon, USA.
Zenginbal, H., Özcan, M., Haznedar, A., 2006. Kivi (Actinidia de- liciosa, A. Chev.) odun çeliklerinin köklenmesi üzerine IBA uygulamalarının etkisi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(1):40-43.