Bazı Yazlık Arpa (Hordeum vulgare L.) Genotiplerinin Verim ve Kalite Yönünden Değerlendirilmesi

Bu araştırma, Diyarbakır ekolojik koşullarında farklı arpa genotiplerinin verim ve kalite özelliklerininbelirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada ICARDA’dan temin edilen ve düşük yağışlı alanlar için önerilen20 adet yazlık arpa hattı ile 5 adet standart çeşit materyal olarak kullanılmıştır. Denemeler tesadüf blokları denemedesenine göre tekrarlamalı olarak GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü denemealanında yürütülmüştür. Çalışmada başaklanma tarihi, bitki boyu, bin dane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, proteinoranı, nişasta oranı, yatma, tanede nem oranı ve tane verimi özellikleri incelenmiştir. Varyans analiz sonuçlarınagöre, başaklanma tarihi 112.0 - 117.5 gün, bitki boyu 90 - 117 cm, bin tane ağırlığı 32.0 – 46.4 g, hektolitre ağırlığı65.1-73.5 kg hl-1, protein oranı % 14.0 -17.2, nişasta oranı % 68.6 – 70.5, nem % 8.0 - 8.4, yatma % 0 - 60 ve taneverimi 609.2 - 787.0 kg da-1 arasında değişim göstermiştir. Tane verimi açısından, 2 ve 16 hatlar ile Lignee 131çeşidi, kalite kriterleri açısından ise Salmas çeşidi ile 17 nolu hat öne çıkarken bazı genotipler orta düzeyde yatmaeğiliminde iken bazılarında çok az yatma görülmüştür. Sonuçlara bağlı olarak iyi performans gösteren hatlar veçeşitler bir ileri kademeye taşınmıştır

Anahtar Kelimeler:

Arpa, çeşit geliştirme, orta yağış alanları

Evaluation of Some Spring Barley (Hordeum vulgare L.) Genotypes In Terms of Yield and Quality

This study investigation was carried out to determine the properties of some barley genotypes onthe yield and quality in different ecological conditions in 2011-2012 growing season in Diyarbakır. In the study,we used total of five varieties consisting of twenty lines obtained from ICARDA. Experiments were randomizedcomplete block design with replications and they were conducted in GAP International Agricultural Research andTraining Center field trial. In the study, heading date, plant height, thousand grain weight, test weight, proteincontent, starch content, lodging, grain of humidity and grain yield were investigated. According to the resultsobtained from the analysis, the average values among the spring barley genotypes were as follows heading timewas changed between 112.0 -117.5 day, plant height betwen 90-117 cm, thousand grain weight between 32.0 and46.4 g hectoliter weight between 65.1 73.5 kg h-1, protein content between 14.0 - 17.2 %, humidity between 68.6–70.5 %, starch content between 8.0 - 8.4 %, grain of humidity between 0 – 60 % and grain yield changed between609.2 and 787.0 kg da-1. In terms of grain yield lines 2, 16 and Lignee 131 varieties, In terms of quality, the Salmasvarieties and lines 17, came to the fore and while some genotypes were tend to more litle others were. Dependingon the results of a top-performing lines and varieties moved forward step.

Keywords:

Barley, develop cultivar, medium rainy area,

PDF

___

Anonim, 2012. www.IGC.org.uk (Erişim tarihi: 20.02.2012).
Anonim, 2015. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul ( Erişim tarihi: 2015).
Akkaya A, Akten Ş, 1990. Erzurum yöresinde yetiştirilebilecek yazlık arpa çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üni. Zir. Fak. Der. 17: 1-4, Erzurum.
Çölkesen M, Öktem A, Engin AA, Öktem G, 2002. Bazı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Kahramanmaraş ve Şanlıurfa koşullarında tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5(2) , Kahramanmaraş.
Genç İ, AC, Ülger T, Yağbasanlar Y, Kırtok M, 1988. Çukurova koşullarında tritikale, buğday ve arpanın verim ve verim öğeleri üzerinde kıyaslamalı bir araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 3(2): 1-14s.
Karahan T, 2005. Güneydoğu Anadolu ekolojik koşullarında bazı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L. conv. distichon) verim ve verim unsurlarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2005-Van.
Kaydan D, Yağmur M, 2007. Van ekolojik koşullarında bazı iki sıralı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L. conv. distichon) verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 2007, 13 (3) 269-278s.
Kendal E, Kılıç H, Aydemir T, Tekdal S, Aktaş H, Altıkat A, 2011. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tescil adayı bazı arpa hat ve çeşitlerinin genotip x çevre interaksiyonu ve stabilizesi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, IV. Tohumluk Kongresi, 14–17 Haziran 2011, 217–223s, -Samsun.
Kendal E, Doğan Y, 2012. Bazı yazlık arpa genotiplerinin verim ve kalite yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (YYU J AGR SCI) 2012, 22(2): 77-84s.
Kendal E, Tekdal S, Aktaş H, Karaman M, Bereketoğlu K, Doğan H, 2014. Biplot analiz kullanılarak yazlık arpa genotiplerinin verim ve evrim unsurlarının belirlenmesi. Trakya University Journal of Natural Sciences, 15 (2): 95-103s, 2014.
Kılınç M, Kırtok Y, Yağbasanlar T, 1992. Çukurova koşullarına uygun arpa çeşitlerinin geliştirilmesi üzerine araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 205-218s, 25-27 Mayıs 1992, Konya.
Kün E, 1996. Tahıllar-I (Serin iklim Tahılları). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1451. 322 s, Ankara.
Nasr HG, Shands HL, Foersberg RA, 1972. Variation in kernel plumpness, lodging and other haracteristics in six-rowed barley crosses. Crop Sci.12:159-162p.
Öztürk İ, Avcı R, Kahraman T, 2007. Trakya Bölgesi’nde yetiştirilen bazı arpa (Hordeum vulgare L) çeşitlerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Trakya Üniv. Zir. Fakültesi Dergisi, 21 (1): 59-68s.
Öztürk A, Çağlar Ö, Atken Ş, 1997. Erzurum yöresinde maltlık olarak yetiştirilebilecek arpa (Hordeum vulgare L) genotiplerinin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, 70-75s, Samsun.
Turgut İ, Konak C, Yılmaz R, Arabacı O, 1997. Büyük Menderes Havzası koşullarına uyumlu ve yüksek verimli arpa (Hordeum vulgare L) çeşitlerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Türkiye II.Tarla Bitkileri Kongresi 22-25 Eylül 1997, 80-83s, Samsun.
Whitman CE, JL, Haffield RJ, Reginato 1985. Effect of slope position on the micro climate growth and yield of barley. Agron. J. 77:663-669p.
Yağbasanlar T, AC, Ülger İ, Genç 1988. Çukurova koşullarında bazı yabancı tritikale (x Triticosecale Wittmack ex. A. Camus) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doğa Bilim Dergisi 3 (3b): 1353-1362s.