URAL VE ALTAY LİSÂNLARI

N. Asım’ın Ural ve Altay Lisânları isimli eseri Hicrî 1311 (Miladî 1894) yılında İstanbul’da Kasbar matbaası tarafından yayımlanmıştır. Toplam 68 sayfadır. Bu çalışma, Ural-Altay dil ailesi üzerine Türkiye’de yapılan ilk çalışma olması sebebiyle tarihî bir öneme de sahiptir. Ural-Altay dil ailesinin temelleri 1730’lu yıllarda Strahlenberg tarafından atılmış olsa da meselenin ilmî çerçeveden ele alınması 19. yy.ın ortalarına tekabül ediyor. N. Asım’ın eseri Medḫal (Giriş) ve Ural ve Altay Lisānları (Ural ve Altay Dilleri) başlıklı iki ana bölümden oluşuyor. Giriş bölümü I- ‘İlm-i lisān (Dilbilim), II- Āheng-i Ṣavtī (Vokal Uyumu), III- Taṣrīf (Çekim) alt başlıklarından oluşurken umumen beş şubeye ayrıldığını ifade ettiği Ural ve Altay Dilleri bölümü I- Samoyed Ṭaḳımı, II- Finoa (Fin) Ṭaḳımı, IV- Ṭunguz, V- Moġul (Moğol) Lisānları başlıklarını taşıyor. Eserinin 31. ve 32. sayfalarında yer alan tabloda Ural ve Altay dillerinin Batı ve Doğu olmak üzere iki kola ayrıldığı görülüyor. Batı grubunu Samoyed ve Finoa (Fin) dilleri; Doğu kolunu ise Türk, Tunguz ve Moğol dilleri oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

İlm-i lisân, Ural, Altay

___

  • Asım, Necib 1894, Ural ve Altay Lisânları, Kasbar Matbaası: İstanbul