Özge ZENTER, Merve AKDAŞ, Arzu ÖZEN YAVUZ, Bedizhan BAŞKAN, Saide Damla BOSTANCI

Sille Yerleşiminde “Geleneksele Öykünen Bir Konut” Üzerinden Göstergelerin Değerlendirilmesi

Mimarlık, toplumların yaşam biçimi ve kültürleri arasındaki iletişimi sağlayan bir dil olarak kabul edilmektedir. Özellikle sahip oldukları geleneksel mimari yapılarının geleceğe taşınması konusunda hassas olunması gereken yerleşim yerleri olan tarihi kentlerde, biçimsel ve anlamsal birlikteliği yansıtan tasarım dilinin çözümlenebilmesi ve bu sayede ortaya çıkan biçimsel kodların analiz edilmesi önem taşımaktadır. Bu kentlerde, yeni tasarımların/var olan yapıların tarihi referanslardan ve kodlardan yararlanılarak yani geleneksel olana öykünülerek inşa edilmesi/yenilenmesi, geleneksel konut mimarisine ait özelliklerin çağdaş dönemdeki yansımalarını göstermesi, kentin mimari üslubunun ve geleneksel kimliğinin sürdürülebilmesi bakımından önem taşımaktadır. Geleneksel mimarideki anlayışın birebir aynısının yapılması, “geleneksele öykünme” olmayacak ve anlam çelişkisine yol açacaktır. Bu nedenle “geleneksele öykünme” sınırının korunması, konutun bağlamla kurduğu aidiyet ilişkisini güçlendirecektir. Çalışmanın amacı, tarihi bir çevrenin biçimsel kurgusunu tanımlayan tasarım dilindeki değişimin, göstergeler üzerinden çözümlenmesidir. Bu amaçla, Konya ili Sille ilçesinde yerleşim diline ait göstergelerin, bir yapı özelinde değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonuç olarak, yapılan analizler doğrultusunda, Sille yerleşimine eklemlenen bu yapının, cephe bileşenleri bakımından bir Sille evi gibi davrandığı yani “geleneksele öykündüğü”; ancak kültürel ve yerel özelliğin sürdürülmesine katkı sağlayamadığı, hatta yaşam şartının, Sille’nin gündelik yaşam pratiklerinden çok daha farklı olduğu, iç mekan kurgusu bakımından “geleneksele öykünemediği” görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

göstergebilim, Sille, geleneksel konut, öykünme

Analyzing the signs on a "Traditionally-imitated Dwelling" in Sille Settlement

Architecture is considered as a language providing communication between societies' lifestyles and cultures. It is important to analyze design language that reflects the formal and semantic unity, especially in historical sites which are settlements that need to be more sensitive about carrying their traditional architectural structures to the future. In these historical sites, constructing by using historical references and codes is important in terms of maintaining the traditional identity of the city. Replicating the understanding in traditional architecture will not be "imitation of the traditional" and causes a conflict in meaning. For this reason, preserving the frame of "imitating the traditional" will strengthen the belonging relationship that the house establishes with the context. The aim of the study is to analyze the change in design language, that defines the physical structure of a historical environment, through signs. For this purpose, signs which signifies the settlement language in Sille, district of Konya province, are evaluated upon a specific building. As a method, signs are analyzed using the classifications in semiology. According to the analysis, the dwelling behaves like a traditional Sille house only with its façade components but it cannot contribute to the maintenance of cultural and local characteristics of Sille.

Keywords:

semiotics, Sille, traditional house, emulation,

PDF

___

Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel yerleşmelerin sürdürülebilirliği ve ekolojik tasarım: Konya-Sille örneği. (Doktora Tezi). Yayımlanmamış doktora tezi, Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (256254).
Aksoy, E. (1975). Mimarlıkta tasarım, iletim ve denetim. İstanbul: Gün Matbaası.
Aksoy, H. (2016). İstanbul’da mimarinin semiyotik söylemi: B3 evi örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (421469).
Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (M. Rifat ve S. Rifat, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı.
Bayazıt, N. (1994). Endüstri ürünlerinde ve mimarlıkta tasarlama metodlarına giriş. İstanbul: Literatür.
Cengizkan, A. (1999). Kayaköy-Levissi için ay saati tasarım işliği. Mimarlık, 287, 38-45.
Colquhoun, A. (1990). Mimari eleştiri yazıları, (A. Cengizkan, Çev.), Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
Culler, J. (2008). Barthes. (H. Gür, Çev.). Ankara: Dost.
Eco, U. (1980) Function and sign: The semiotics of architecture, Signs, Symbols And Architecture, 11, New York: John Willey Sons.
Eco, U. (1984a). İşlev ve gösterge: Göstergebilim açısından mimari, La Struttura Assente’den Çeviri, Milano 1968, (F. Erkman, Çev.). Çağdaş Eleştiri Dergisi, 12.
Eco, U. (1984b). Semiotics and the philosophy of language. Bloomington: Indiana University Press.
Erdem, R., Yıldırım, H., Çiftçi, Ç., Dülgerler, O. N., Çıbıkdiken, A. O., Levend, S. ve Erdoğan, A. (2010). Sille, bir koruma geliştirme planı ve sonrası. S.Ü. Müh.‐Mim. Fakültesi Dergisi, 25, 2.
Erdoğan, E., Erkis, S. D. B. (2014). Sille settlement in the context of sustainable historical fabric and façade analysis of ıts traditional houses. International Journal of Architectural Research, 8(3), 117-135.
Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş, İstanbul: Alan Yayıncılık.
Göldeli, İ. (1983). Mimarlık göstergesi, mimarlık göstergesinde düzanlam ve yananlam. (Doktora Tezi). Yayımlanmamış doktora tezi, Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (378756).
Gurallar, N. (2015). Tarihselcilik-tarihsicilik [Historicism]: Bir mimarlık terminoloji tartışması ve 2000’ler Türkiyesinde tarihsici Mimarlık. METU Journal of Architecture, 32(2), 191-204.
Gümüş, K. ve Şahin, H. (1982). Temel göstergebilim kavramları. Mimarlık Dergisi, 82(11-12), 35-37.
Güzer, C. A. (2007). Gerçek ile taklit arasında mimarlık, mimarlıkta gerçekle taklidin sınırları, Mimarlık Dergisi, 333.
Jencks, C. (1980). The architectural sign in signs, symbols, and architecture. G. Broadbent, R. Bunt & C. Jencks (Der.), New York: Wiley.
Karpuz, H. (2000). Bir Osmanlı yerleşmesi; Konya Sille’de mimarlık. Türk Yurdu Dergisi, 148-149, 267-276.
Klaus, G. (1973). Smiotik und erkenntnistheorie, München: Wilhelm Fink Verlag.
Kolay, Ş. (2019). Konya - Sille’deki tarihi eserler. (Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (570563).
Locke, J. (2004). İnsan anlığı üzerine bir deneme. (V. Hacıkadiroğlu, Çev.), İstanbul: Kabalcı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1690).
Oğultekin, G., Tapan M. ve Şener, S., M. (2008). Yüksek teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜDERGİSİ/A, Mimarlık, Planlama, Tasarım, 7(2), 38-51.
Özek, V. (1980). Mimarlıkta gösterge ve simge eşik analizinin belirlenmesi. Trabzon: Karadeniz Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş.
Özen Yavuz, A. (2018). Kentsel bir arayüz olan cephelerin tasarım dilinin süreklilik/ süreksizlik ilişkisi bağlamında değerlendirilmesi: Ankara Anafartalar Caddesi örneği. Ö. Sağıroğlu ve I. Aksulu (Der.) Hatıra Kitabı, Ankara: İmge Yayınları.
Sağocak, A. M. (1999). Mimarlığı anlama ve yorumlama bağlamında kavramsal bir model. (Doktora Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (100749).
Şahin, İ. (2000). Kentsel biçimbilim çözümlemesinde göstergebilimsel yaklaşım: “Kayaköy” örneğinde irdeleme. (Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (97659).
Şenyiğit, Ö. (2010). Biçimsel ve anlamsal ifade aracı olan cephelerin değerlendirilmesine yönelik bir yaklaşım: İstanbul’da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri’ndeki cephelerin incelenmesi. (Doktora Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (268297).
Tapur, T. (2009). Konya’da tarihi bir yerleşim merkezi: Sille. Türk Coğrafya Dergisi, 53, 15-30.
Taş, A. (2015). Bir konut alanında kültürel değişimin mekânsal sürekliliği: Sille/Hacı Ali Ağa Sokağı. (Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (389915).
Urak, G., Özen, A. ve Yazgan, E. Ö. (2009). Geleneksel konut cephelerinin mimari tasarım dili bağlamında değerlendirilmesi-Beypazarı örneği, tarihsel alanlarda tasarım dili. V. Uluslararası Sinan Sempozyumu Özet Kitabı, Trakya Üniversitesi, Edirne, 147-148.
Yıldız Kuyrukçu, E. ve Kuyrukçu, Z. (2015). Rumların yaşam tarzı ve bunun mekâna yansıması: Sille örneği. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 6, 30-56.
Yücel, A. (1982). Çağdaş mimarlık çevre anlam ve mimarlığımız üzerine, Mimarlık Dergisi, 82(11-12), 3-7.
Yücel, A. (2007a) Çağdaş Türkiye mimarlığı/tarihselciliğe karşı tarihsellik: Eldem, Cansever ve Çinici’nin yapıtları üzerinden tematik bir panorama. 2000’lerde Türkiye’de Mimarlık: Söylem ve Uygulamalar. T. Korkmaz (Der.), Ankara: Mimarlar Odası Yayınları, 165-173.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.