Arnavutluk, Bosna Hersek ve Türkiye’de Sosyo-Politik Değerler ve Sosyal Sermaye Düzeyleri Üzerine Karşılaştırmalı Sosyolojik Analiz

Türkiye’nin tarihsel olarak hafızası, din ve değer yapıları itibariyle de ortak mirası paylaştığı bir coğrafya olarak Balkanlar oldukça önemlidir. Son yüzyılın hemen her evresinde bir sorun veya sancılı bir dönüşüm süreciyle anılan Balkanlara yönelik Türkiye’nin ilgisi hemen hemen hiç bitmemiştir. Bu ilginin sosyolojik boyutunda ise Müslüman nüfusu ile bölge ülkelerinin yaşadığı sorunlara yönelik demokratik kültürün işlerlik kazanması yatmaktadır. Bölge nüfusunun etnik ve dinsel çeşitliliği ile nasıl bir siyasal anlayış altında buluşacağı görünenin aksine henüz çözülmüş gibi durmamaktadır. Yazının organizasyonunda öncelikle bölge üzerine geliştirilen bir teorik çerçeve ve demokrasi kültürü üzerine genel literatür düzeyinde yer verilen tartışmanın devamında veriler ile somut analizler yapılmıştır. Böylece bölge için demokrasinin önemi ve konumu üzerine kültürel bir okuma yapma ve analiz imkânı sunan Dünya Değerler Araştırmasının Arnavutluk ve Bosna Hersek özelindeki verileri Türkiye ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bu amaçla öncelikle değer yapıları üzerine genel bir çerçeve çizilmesi, ardından bir sosyal sermaye kaynağı olarak sosyal güven olgusunun boyutlandırılması son olarak da siyasal yönetim ve demokratik kültür çerçevesinde bir inceleme yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Balkanlar, Toplumsal Değerler, Sosyal Güven, Siyasal Sitem, Demokrasi Kültürü

Comparative Sociological Analysis On Socio-Political Values And Social Capital Levels In Albania, Bosnia and Turkey

The Balkans are quite important as a geography where Turkey shares a common heritage in terms of historical memory, religion and value structures. Turkey's interest in the Balkans, which has been known as a problem or a painful transformation process in almost every phase of the last century, has almost never ceased. The sociological dimension of this interest lies in the functioning of the democratic culture for the problems faced by the Muslim population and the countries of the region. Contrary to what seems, the ethnic and religious diversity of the region's population and what kind of political understanding it will meet, does not seem to have been resolved yet. In the organization of the article, first of all, a theoretical framework developed on the region and the discussion on the culture of democracy at the general literature level were included, followed by concrete analyzes with data. Thus, the data of the World Values Survey, which offers the opportunity to make a cultural reading and analysis on the importance and position of democracy for the region, in Albania and Bosnia and Herzegovina were examined and analyzed in comparison with Turkey. For this purpose, firstly, it is aimed to draw a general framework on value structures, then to dimension the phenomenon of social trust as a source of social capital, and finally to make an examination within the framework of political administration and democratic culture.

Keywords:

Balkans, Social Values, Social Trust, Political System, Culture of Democracy,

PDF

___

Ahmad, F. (2014). The young turks and the ottoman nationalities: Armenians, Greeks, Albanians, Jews, and Arabs, 1908-1918. Salt Lake City: The University of Utah Press.
Aydemir, M.A., (2011) Sosyal sermaye- topluluk duygusu ve sosyal sermaye araştırması. Çizgi Kitabevi, Konya.
Aydemir, M.A. and Özşahin, M.C. (2011). Türk demokrasisinde kayıp halkayı keşfetmek: Türkiye örneği üzerinden sosyal sermaye-demokrasi bağlantısını yeniden düşünmek. Akademik İncelemeler Dergisi, 6 (1), 41-87.
Barkey, K. (2008). Empire of difference: The ottomans in comparative perspective. New York: Cambridge University Press.
Bourdieu, P. (2002). “The forms of capital”, Readings in economic sociology. Ed. N. W. Biggart. Oxford: Blackwell Publishing, s.280-291.
Çatalbaş, A. Ü. (2022). Militarism, democracy, and concordance: The role of citizenry in (re)-establishing democratic order in Argentina and Turkey. Konya: Çizgi Yayınevi.
Fukuyama, F. (2005). Güven: Sosyal erdemler ve refahın yaratılması. Çev. A. Buğdaycı. 3.baskı, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Fukuyama, F. (2009). Büyük çözülme – insan doğası ve toplumsal düzenin yeniden oluşturulması Çev. H. Kaya. İstanbul: Profil Yayınları.
Genç, M. (2014). Osmanlı imparatorluğunda devlet ve ekonomi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Habermas, J. (1996). Between facts and norms: contributions to a discourse theory of law and democracy. Cambridge: Polity Press.
Hoxhaj, M., Muharremi, O., & Nushi, E. (2022). Analyses of demographic changes, labor market trends, and challenges ın albania. SocioEconomic Challenges, 6(2): 29-41.
Kadivar, M. A. (2018). “Mass mobilization and the durability of new democracies.” American Sociological Review. 83(2):390–417.
Koppa, M. E. (2021). Turkey, Gulf states and Iran in the western Balkans: More than the Islamic factor?. Journal of Contemporary European Studies, 29(2), 251-263.
Lipset, S. M. (1959). “Some social requisites of democracy: Economic development and political legitimacy.” The American Political Science Review 53(1):69–105.
McCarthy, J. (2014). Ölüm ve sürgün: Osmanlı Müslümanlarının etnik kıyımı, 1821-1922. 2nd ed. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Mutlu, S. (1996). Ethnic Kurds in Turkey: A demographic study. International Journal of Middle East Studies, 28(4), 517-541.
Öktem, K. (2010). New Islamic actors after the Wahhabi intermezzo: Turkey’s return to the Muslim Balkans. European Studies Centre, University of Oxford, 2-57.
Ozturk, A. E. (2021). Religion, identity and power: Turkey and the Balkans in the twenty-first century. Edinburgh University Press.
Przeworski, A. (1995). Sustainable democracy. New York: Cambridge University Press.
Przeworski, A. (2006). “Self-enforcing democracy.” Pp. 312–28 in Oxford Handbook of Political Economy, Ed. B. R. Weingast and D. A. Wittman. New York: Oxford University Press.
Putnam, R. D. (1994). Making Democracy Work: Civic Traditions In Modern Italy. Princeton, New Jersey, USA: Princeton University Press.
Putnam, R. D. (2001). Bowling alone: The collapse and revival of American community. USA: Simon and Schuster. Rawls, J. (1971). A Theory of justice. Cambridge: Harvard University Press.
Schmitter, P. C. and Karl, T. L. (2006). “What democracy is ... and is not?” Pp. 13–22 in Readings in Latin American Politics: Challenges to Democratization, Ed. P. R. Kingstone. Boston: Houghton Mifflin Company.
Schumpeter, J. (1950). Capitalism, socialism, and democracy. 3rd ed. New York: Harper and Brothers.
Sirkeci, I. (2000). Exploring the Kurdish population in the Turkish context. Genus, 149-175.
Slack, J. A., ve Doyon, R. R. (2001). Population dynamics and susceptibility for ethnic conflict: The case of Bosnia and Herzegovina. Journal of Peace Research, 38(2), 139-161.
Smith, P. H. (2012). Democracy in Latin America: Political change in comparative perspective. New York: Oxford University Press.
Şan, M.K. ve Şimşek, R. (2011). Sosyal sermaye kavraminin tarihsel - sosyolojik arkaplani. Akademik İncelemeler Dergisi 6(1), 88-110.
Şirin, Ç. V. (2013). Analyzing the determinants of group identity among Alevis in Turkey: A national survey study. Turkish Studies, 14(1), 74-91.
Tanovic, M. L., Pasalic, S., & Golijanin, J. (2014). Demographic development of Bosnia and Herzegovina from the Ottoman period till 1991 and the modern demographic problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 120, 238-247.
Yaylalı, T.B. (2023). Sosyal mesafe: Gündelik hayatta yakinlik ve uzaklik deneyimleri. İstanbul: DBY Yayınları.