Anneles Ekolü'nde ve Türkiye'de Yerel Tarih Çalışmalarında Disiplinlerarası Çalışma Yönteminin Kullanımı (1939-2000)

Siyasi ve olay tarihin merkez olmasına bir itiraz olarak ortaya çıkan Annales Ekolü, sosyo-ekonomik temalı tarihe ilgiyi artırırken tarihçilik mesleğinde metodoloji bakımdan da köklü değişimlerin öncüsü olmuştur. Annales Ekolü tarihçilerine göre her şeyden önce, olaya odaklı tarihçilerin yaptığı gibi tasviri anlatımdan ziyade, tarihçiler soru odaklı ve açıklayıcı olmalı, karşılaştırmalı yönteme başvurmalıdır. Tarihçiler sadece arşiv kaynaklarına değil, tarihin çok çeşitli kaynaklarına yönelmeli, gerektiğinde istatistiksel veri ve analizleri değerlendirmeli, geriye doğru yöntem gibi farklı metotları denemeliler. Annales Ekolü'nde sosyal, ekonomik, kültürel ve zihniyet temaların benimsenmesi, tarihçilikte farklı disiplinlerden yararlanmayı da gündeme getirmiştir. Annales Ekolü tarihçilerine göre insan ve toplumun tüm faaliyetlerine odaklanması gereken tarihçiler, tarih dışı disiplinlerin veri ve yöntemlerinden yararlanmalıdır. Türkiye dahil dünyanın pek çok ülkesindeki tarihçiliği etkileyen Annales Ekolü'nün disiplinlerarası çalışmaya yaptığı vurgu önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Annales Ekolü’nde ve Türkiye’deki ilk üç kuşak tarihçilerin 103 yerel tarih çalışmasında farklı bilimlerin yöntemlerinin, kavramlarının ve çıktılarının nasıl değerlendirildiği analiz edilmiş, böylece disiplinlerarası araştırmaya verilen önemin niteliği ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Annales Ekolü, Yerel Tarih, Disiplinlerarası Çalışma, Tarih Metodolojisi, Sosyal ve Ekonomik Tarih, Türkiye’de Yerel Tarihyazımı

The Use of Interdisciplinary Study Method in Annales School and Local History Studies in Turkey (1939-2000)

The Annales School, which emerged as an objection to the political and event history being the center, while increasing the interest in socio-economic themed history, also pioneered radical changes in the historiography profession in terms of methodology. According to the historians of the Annales School, first of all, historians should be question-focused and explanatory, and use the comparative method, rather than descriptive narration as the event-oriented historians do. Historians should turn not only to archival sources, but also to a wide variety of sources of history, to evaluate statistical data and analysis when necessary, and to try different methods such as the backward method. The adoption of social, economic, cultural and mentality themes in the Annales School brought about the use of different disciplines in historiography. According to the Annales School historians, historians who need to focus on all the activities of people and society should use the data and methods of non-historical disciplines. The emphasis of the Annales School of interdisciplinary work, which influenced the historiography in many countries of the world, including Turkey, is important. In this study, ın the Annales School and in 103 local history studies of the first three generations of historians in Turkey, how the methods, concepts and outputs of different sciences were evaluated was examined and thus the importance given to interdisciplinary studies was tried to be revealed.

Keywords:

The Annales School, Local History, Interdisciplinary Study, Methodology of History, Social and Economic History, Local Historiography in Turkey,

PDF

___

Adıyeke, N. (1994). XIX. Yüzyılda Milas'ın Sosyal, Demografik, Ekonomik ve Kültürel Gelişimi, Doktora Tezi. İzmir: 9 Eylül Üniversitesi .

Akşit, O. (1983). Manisa Tarihi (Mangesia Ad Sipylum) (Başlangıçtan M.S 395 Yılına Kadar). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Altunışık R., R. Çoşkun ve diğerleri. (2007), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri- SPSS Uygulamalı. Sakarya : Sakarya Yayıncılık.

Anaç, H. (2016). Georges Duby'nin Tarihyazımı Üzerine Yaklaşımları. AkademikTarih ve Düşünce Dergisi, 3/9,1-35.

Ayan, E.(2011). Türk Tarihyazımının Evriminde Annales Kuramının Yorumu. Tarih Okulu- The History School, 11, 75-101.

Baykara, T. (2007). Selçuklular ve Beylikler Çağında Denizli 1070-1520. İstanbul : IQ KültürSanat Yayıncılık.

Burke, P .(2017), Fransız Tarih Devrimi Annales Okulu (1929-2014). (çev. Umut Yener Kara, Turgay Sivrikaya), İstanbul :Islık Yayınları. Burke, P. (1990). The ‘Annales’ In Global Context. International Review Of SocialHistory, 35/3, 421-432.

Burke, P.(2010). Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu. (çev. Mehmet Küçük), Ankara: DoğuBatı Yayınları.

Burke, P. (2007). “Modern Avrupanın İlk Dönemlerinde Toplum ve Ekonomiye Giriş”, (Der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.

Braudel, F. (1958). Histoire et Sciences Sociales: La Longue Durée, Annales. Histoire, Sciences Sociales, 13/4, 725-753.

Braudel, F.(1992). Tarih Üzerine Yazılar, (çev. M. Ali Kılıçbay), Ankara : İmge Kitabevi.

Braudel, F. (1993). Grammaıre des Cıvılısatıons, Paris: Flammarion

Braudel, F. (1979a). Civilasiton Matérielle, Économie et Capıtalisme, XVe –XVIIIe Siecle,Tome I: Les Structures du Quotıdıen: Le Possible et L’Impossıble, Paris: Armand Colin.

Braudel, F (1979b)., Civilasiton Matérielle, Économie et Capıtalisme, XVe –XVIIIe Siecle,Tome III: Le Temps du Monde, Paris: Armand Colin.

Bloch M, Lucien L. (1929). À Nos Lecteurs. Annales D’Histoire Économique et Sociale, 1/1, 1-2.

Bloch, M.(1985). Tarihin Savunusu ya da Tarihçilik Mesleği, (çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara: Birey Toplum Yayınları.

Boratav, A. (2007). “Sunuş”, (Der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.

Bloch, M. (1982). La Société Féodale, Paris : Editions Albin Michel.

Dağ, M. (2020). Annales Tarih Ekolü ve Türkiye’de Yerel Tarih Yazımı (1939-2000). Doktora Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.

Demircan, H.(2000). Osmanlı Klasik Dönemi Biga Tarihi. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Dosse, F. (2007). Ufalanmış Tarih, (çev. Işık Ergüden). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayını.

Doğru, H. (1992). XVI. Yüzyılda Eskişehir ve Sultanönü Sancağı. İstanbul: Afa Yayınları.

Emecen, F. (2013). XVI. Asırda Manisa Kazası. Ankara : Türk Tarih Kurumumu.

Ergenç, Ö. (2011). XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Faroqhi, S (2014). Orta Hali Osmanlılar-17.Yüzyılda Ankara ve Kayseri’de Ev Sahipleri ve Evleri, İstanbul :Türkiye İş Bankası Yayınları.

Febvre, L. (1946). A Nos Lecteurs, A Nos Amis. Face Au Vent: Manifeste Des ‘Annales’ Nouvelles, Annales. Histoire, Sciences Sociales, 1/1, 1-8.

Febvre, L.(1992). Combat Pour Historie, Paris: Librairie Armand Colin.

Febvre, L.(1949). Vers une Autre Historie. Revue de Métaphysique et de Morale, 3/4, 225-247.

Febvre, L. (1995). Uygarlık, Kapitalizm ve Kapitalistler, (çev. M. Ali Kılıçbay). İstanbul : İmge Kitabevi.

Febvre, L. (1906). Histoire et Dialectologie. Aux Temps Où Naissait La Géographie Linguistique. Revue de Synthèse Historique, XII, 249-269.

Güneş İ, Yakut. (2007). Osmanlı’dan Cumhuriyette Eskişehir, 1840-1923. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Gökçe, T. (2000). XVI.ve XVII.Lazıkıyye (Denizli) Kazası, Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Göyünç, N.(1991). XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Harsgor, M. (1978). Total History: The Annales School. Journal of Contemporary History, 13/ 1, 1-13.

Horn T. C. R., Ritter H. (1986). Interdisciplinary History: A Historiographical Review. The History Teacher, 19/3, 427-448.

Işıltan, F. (1960). Urfa Bölgesi Tarihi (Başlangıçtan H. 210=M.825’e Kadar). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.

İnalcık, H.(1960). Bursa: XV. Asır Sanayi ve Ticaret Tarihine Dair Vesikalar. Belleten, XXIV/ 93, 45-99.

İnalcık, H. (1995). İstanbul: Bir İslam Şehri. İslam Tetkikleri Dergisi, 9, 221-242.

İnalcık, H. (2012). Kent, Kentli ve Tarih, (Haz. Yusuf Oğuzoğlu), Halil İnalcık’ın Bursa Araştırmaları, Bursa.

Katırancı, Ü. (2019). Yayın Kritiği: Tarihçilikte Disiplinlerarasılık: Fırsat mı Sınırlılık mı?, Tarihyazımı , 3 (1), 119-130

Kılıç, O. (1997). XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Van. Van: Van Belediyesi Başkanlığı.

Kırzıoğlu, M. F. (1953). Kars Tarihi 1.Cilt (Taş Çağlarından Osmanlı İmparatorluğuna Değin Ve Ekleme 1534-1921 Yılları Kronolojisi). İstanbul : Işıl Matbaası.

Koç, Y. (1989). XV. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağı'nın İskan ve Nüfus Yapısı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Ladurie, E. Le Roy. (2002). Romans Karnavalı- Mumlar Bayramında Küller Çarşambası’na 1579-1580. Ankara : İmge Yayınları.

Ladurie, , E. Le Roy (2007). “İnsan Yokken Tarih”, (der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.

Ladurie, E. Le Roy. (1965). René Baehrel : Une Croissance, La Basse-Provence Rurale, Annales. Économies, Sociétés, Civilisations, 20/6, 1268-1280.

Louis, H. (1962). René Baehrel-Une Croissance: La Basse-Provence Rurale (Fin XVIe Siècle-1789). Population, 17/3, 583-584.

Lyon, B. (1987). Marc Bloch: Historian, French Historical Studies, 15/2, 195-207.

Martal, A. (1999). Değişim Sürecinde İzmir’de Sanayileşme 19 Yüzyıl. İzmir : Dokuz Eylül Yayınları.

Metin, E.(2008), Prof. Dr. Halil İnalcık İle Tarih, Tarihçilik ve Yerel Araştırmalar Üzerine Bir Söyleşi, Çankırı Araştırmaları Dergisi, 3/3.

Miroğlu, İ. (1990). Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası (1520-1566). Ankara : Türk Tarih Kurumu.

Özel, O, Çetinsaya G. (2002). Türkiye’de Osmanlı Tarihçiliğinin Son Çeyrek Yüzyılı: Bir Bilanço Denemesi”, Toplum ve Bilim, 91, 8-38.

Sönmez, E. (2010). Annales Okulu ve Türkiye’de Tarih Yazımı, İstanbul: Tan Kitabevi Yayınevi.

Sakaoğlu, N. (1966). Kuruluşundan Günümüze Kadar Cesmi Cihan Amasra (Coğrafi, İctimai ve Turistik Özellikleri İle 35 Asırlık Tarihi Ve Tarihi Eserler). İstanbul :Latin Matbaası.

Trevor-Roper H. R. (1972). Fernand Braudel, The Annales, And The Mediterranean, The Journal of Modern History, 44/ 4, 468-479.

Uluçay, Ç., Gökçen İ. (1939). Manisa Tarihine Genel Bir Bakış. İstanbul: Resimli Ay Basımevi.

Yıldırım A, Şimşek H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yediyıldız, B. (1985). Ordu Kazası Sosyal Tarihi. Ankara : Kültür ve Turizm Bakanlığı.

Yediyıldız, B. (1999). II. Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Osmanlı Tarihi Araştırmaları, XIII. Türk Tarih Kongresi, Cilt:1, Ankara, 04-08 Ekim, 167-219.

Yıldız, E. (1994). Annales Tarih Okulunun Bütünsel Tarih Anlayışı ve Fernand Braudel. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul : İstanbul Üniversitesi