Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar üzerine 1998 ile 2022 yılları arasında yapılan lisansüstü tezleri incelemektir. Tezler türüne, yılına, yapıldığı üniversiteye, araştırma yaklaşımına, araştırma yöntemine, araştırmanın veri toplama araçlarına, verilerin analizine, çalışmanın konu edindiği soruna, araştırmanın örneklemine göre farklı kategorilerde sınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir. Araştırmada YÖK Tez Merkezi taramasından 46 lisansüstü tez tespit edilerek incelenmiştir. Araştırma, meta-sentez deseniyle yürütülmüştür ve veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre; 43 yüksek lisans ve 3 doktora tezi yapıldığı, araştırmaların 2016-2020 yılları arasında yoğunlaştığı, tezlerin konu edindiği sorun bakımından en çok dil bilgisi sorunları ve yazma becerisi sorunlarının ele alındığı ve örneklemin en büyük grubunu Arap öğrencilerin oluşturduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlara yönelik yapılan lisansüstü tezlerin eğilimlerini, eksikliklerini ve tezlerin konu edindiği sorunları sınıflandırarak ortaya koyması ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar konusunda yapılacak çalışmalar için kaynak olmayı hedeflemesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, karşılaşılan sorunlar, çözüm önerileri, tez inceleme, meta-sentez

Analysis of Postgraduate Theses on the Problems Encountered in Teaching Turkish as a Foreign Language

The aim of this study is to examine the master's theses carried out between 1998 and 2022 on the problems encountered in the teaching of Turkish as a foreign language. The theses are classified and evaluated according to their type, year, university, research approach, research method, data collection tools, data analysis, and the problem addressed by the study, and the sample. In the research, 46 master's theses were identified and examined through a search of the YÖK Thesis Center. The research was carried out with the meta-synthesis pattern and the data were analyzed using content analysis method. According to the findings of the research; it was found that, 43 master’s theses and 3 doctoral theses has been made, the studies quantitively increased between the years of 2016 and 2020, the most common problems in theses were grammar and writing skills and, the largest sample group were composed of Arab students. The study is considered to be important as it provides to reveal the trends, deficiencies, problems addressed in the theses on the problems encountered in the teaching of Turkish as a foreign language by classifying and aim to be resource for future studies on the problems encountered in the teaching of Turkish as a foreign language.

Keywords:

teaching Turkish as a foreign language, problems encountered, solution suggestions, thesis review, meta-synthesis,

PDF

___

Acat, M. B. & Demiral, S. (2002). Türkiye’de yabancı dil öğreniminde motivasyon kaynakları ve sorunları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31(31), 312-329.
Açık, F. (2008), Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu, 27–28 Mart, Gazimağusa/ Kuzey Kıbrıs.
Akyürek, H. M. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar üzerine genel bir değerlendirme. The Jurnal of International Social Research, 14(80), 232-240.
Alan, Y. (2021). İlgili çalışmalardan hareketle Suriyelilere Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 119-146. https://doi.org/10.9779/pauefd.748162
Aldemir, F. F. & Aytan, T. (2022). Öğretmen görüşlerine göre Viyana'da Türkçe öğretiminin sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye Eğitim Dergisi, 7(1), 204-228. https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1122796
Altunkaya, H. (2021). Yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğretmek: sorunlar ve çözüm önerileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Özel Sayısı, 16, 1-33. https://doi.org/10.35675/befdergi.830898
Arslan, Ü. (2020). Türkçenin yetişkin mültecilere öğretilmesinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bağcı, H. & Başar, U. (2018). Yazma eğitimi. M. Durmuş & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde. (s. 311-333). Grafiker Yayınları.
Biçer, N., Çoban, İ. & Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk Üniversitesi örneği. The Journal of International Social Research, 7(29), 125-135.
Biçer, N. (2017). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında yayınlanan makaleler üzerine bir analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 236-247. https://doi.org/10.5505/pausbed.2017.69772
Büyükikiz, K. K. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 203-213.
Bölükbaş Kaya, F., Golynskaia, A. & Dereli, K. (2019). Türkçe eğitimi üzerine yabancı öğrencilerce yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1052-1067.
Candaş Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
Çalıcı, M. A., Aytan, T. & Kamacı, M. C. (2022). İşitme engelli yabancı öğrencilere Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Turkophone, 9(1), 1-17. https://doi.org/10.55246/turkophone.1023493
Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
Çalışır Zenci, S. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 10(38), 211-218.
Çelebi, C., Ergül, E., Usta, B. & Mutlu, M. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış lisansüstü tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 39-52.
Çiftçi, Ö. & Demirci, R. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Turkish Studies, 13(28), 265-339. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13725
Demir, K. & Özdemir, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanındaki bilimsel makalelere bakış. Turkish Studies, 12(4), 105-120. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11713
Demir, Ş. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi: yöntemler, uygulamalar, öğrenme ve öğretmede karşılaşılan bazı sorunlar. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7), 144-158.
Demir, T. T., Güler Yıldız, A. & Peler, M. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimler. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 5(1), 59-82. http://dx.doi.org/10.47935/ceded.1027744
Derman, S. (2010). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğreniminde karşılaştıkları sorunlar. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(29), 227-247.
Dinçer, S. (2018). Eğitim bilimleri araştırmalarında içerik analizi: meta-analiz, meta-sentez, betimsel içerik analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190. http://dx.doi.org/10.14686/buefad.363159
Doğan Kahtalı, B. & Günata, B. (2021). Türkiye’de yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin geldiği son nokta. Turkish Studies, 16(3), 931-959. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.50104
Doyumğaç, İ. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe eğitmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 5(2), 179-200. https://doi.org/10.47935/ceded.1214115
Duman, A. (2019). Türkçenin öğretimi tarihine bir bakış. A. Güzel & H. Karatay (Ed.), Türkçe öğretimi el kitabı içinde. (s. 71-88). Pegem Akademi.
Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi. Grafiker Yayınları.
Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 207-228. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.488
Ercan, A. N. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından analizi. 7. Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayı, Muğla 19-21 Haziran.
Erdem, İ. (2009). Yabancılara Türkçe öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi, Turkish Studies, 4(3), 888-938. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.709
Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi. Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
Göçer, A., Tabak, G. & Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 73-125.
Güleç, E. & Özdemir, M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kaynakça çalışması –I. Çukurova Araştırmaları, 7(1), 1-24. http://dx.doi.org/10.18560/cukurova.43139
Güleç, E. & Özdemir, M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kaynakça çalışması –II. Çukurova Araştırmaları, 6(1), 31-56. http://dx.doi.org/10.29228/cukar.43178
Harris, R & Taylor, T. J. (2002). Dil bilimi düşününde dönüm noktaları I. C. Taylan & E. Adın (Çev.). Türk Dil Kurumu Yayınları.
Hoşça, F. (2020). Sudan’da Türkçe öğretiminde karşılaşılan zorluklar. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 3(1), 77-87. https://doi.org/10.38004/sobad.718327
İşcan, A. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin sorunlarına ilişkin bir değerlendirme. Aydın Tömer Dil Dergisi, 5(1), 119-138.
Demiralay, İ. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde anlamsal açıdan karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Aydın Tömer Dil Dergisi, 1(2), 33-40.
Kahraman, M. (2018). Yabancı öğrencilerin temel dil becerilerini öğrenirken karşılaştıkları sorunlar: Necmettin Erbakan Üniversitesi (Kondil) örneği. The Journal of International Social Research, 11(56), 540-553. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20185639028
Kahriman, R., Dağtaş, A., Çağoğlu, E & Ateşal, Z. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kaynakçası. Türük Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 80-132.
Kaldırım, A. & Degeç, H. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dinleme esnasında karşılaştıkları sorunlar. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 19-36.
Karadavut, G. (2020). Ukraynalılara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemler. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 46, 188-198.
Kazu, İ. Y., Kurtoğlu Yalçın, C. & Yalçın, C. (2022). Yabancı dil öğretmenlerinin gözünden pandemi döneminde yabancı dil öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1661-1682. http://dx.doi.org/10. 37669/milliegitim.830080
Khomeniuk, A. (2020). Ukrayna’da yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ve karşılaşılan sorunlar üzerine bir inceleme. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(1), 5-20.
Korkmaz, E. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde yaşanan bazı sorunlar ve çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 89-104.
Maden, S. & Önal, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ile ilgili lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 42-56. http://dx.doi.org/10.47714/uebt.878270
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 1426-1449. https://doi.org/10.26466/opus.443945
Mutlu, H. H. & Ayrancı, B. B. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde geçmişten günümüze süregelen problemler. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 3(2), 66-74.
Mutlu, H. H. & Gümüş, E. (2021). Akademik çalışmalara göre yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan güncel sorunlar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(25), 829-853.
Oyar, İ. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uluslararası öğrencilerin yaşadıkları sorunlara yönelik bir meta-sentez çalışması. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
Özgeriş, M. M. (2017). Atatürk Üniversitesi’ne öğrenim görmek için gelen yabancı öğrencilerin Türkçe öğrenirken karşılaştığı sorunlar. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 71-85. https://doi.org/10.20304/humanitas.318507
Sallabaş, F. & Polat, T. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde teknoloji tabanlı konular üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 7(2), 183-212. http://dx.doi.org/ 10.17932/IAU.TOMER.2016.019/tomer_v07i2002
Sur, E. & Çalışkan, G. (2021). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğreniminde karşılaştıkları sorunlar. Millî Eğitim Dergisi, 50(1), 27-49. https://doi.org/10.37669/milliegitim.958914
Şengül, K. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 174-222. http://dx.doi.org/10.29000/rumelide.995482
Türkben, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2464-2479.
URAP Research Laboratory (12 Eylül 2022a). 2022-2023 URAP Türkiye sıralaması basın bildirisi. University Ranking by Academic Performance (URAP) Araştırma Laboratuvarı, ODTÜ Enformatik Enstitüsü. https://newtr.urapcenter.org/Reports
URAP Research Laboratory (28 Kasım 2022b). 2022-2023 URAP dünya sıralaması basın açıklaması (28.11.2022). University Ranking by Academic Performance (URAP) Araştırma Laboratuvarı, ODTÜ Enformatik Enstitüsü. https://newtr.urapcenter.org/Reports
Urazaliev, N. (2020). Rusya Federasyonu’nda Türkçe öğretimindeki sorunlar. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(2), 89-98.
Uysal, A. & Zorpuzan, S. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde yazma becerisinin öğretimi üzerine bir değerlendirme. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 6(2), 251-283. http://dx.doi.org/ 10.17932/IAU.TOMER.2016.019/tomer_v06i2005
Yağcı, G. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Belarus örneği. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 64(1), 191-199.
Yağmur, K. (2006). Batı Avrupa'da Türkçe öğretiminin sorunları ve çözüm önerileri. Dil Dergisi, (134), 31-48. Yalçın, S. K. & Şengül, M. (2007). Dilin iletişim süreci içerisindeki rolü ve işlevleri. Turkish Studies/ Türkoloji Araştırmaları, 2(2), 749-769. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.105
Yıldırımalp, S., İslamoğlu, E. & İyem, C. (2017). Suriyeli sığınmacıların toplumsal kabul ve uyum sürecine ilişkin bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 107-126.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, G. & Güçlü, N. (2021). Türkiye’de uluslararası öğrenci hareketliliğinin görünümü. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 11(1), 245-256. https://doi.org/10.5961/jhes.2021.444