Organik Ürün Tüketimi Üzerine Etkili Olan Faktörlerin Analizi; Erzurum İli Örneği

Günümüzün en önemli konularından biri insan sağlığıdır. Bu bağlamda, entansif tarım ve tarım ürünlerinin insan sağlığına olan artan olumsuz etkileri, tartışılmaya başlanmış ve sağlıklı beslenme açısından organik tarımın önemi artmıştır. Organik tarım, çevre korunmasına yönelik, tarımsal çevre kirliliğini önleyebilecek ve insanlar üzerinde kimyasalların olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilecek bir alternatif tarım yöntemi olarak ifade edilmektedir. Genel olarak organik ürünler için pazarın büyüdüğü ifade edilse de düzenli olarak organik ürün satın alanların oranı oldukça düşük kalmaktadır. Bundan ötürü çalışmada, tüketicilerin organik ürün tüketim düzeylerini etkileyen faktörler incelenmiştir. Araştırmada Erzurum ilinde 230 tüketici ile yapılan anket çalışmasından elde edilen veriler Ordered Probit Modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre tüketicilerin organik ürün tüketme düzeyini aktif olarak çalışma durumu, aile büyüklüğü, geliri, dengeli ve sağlıklı beslenmeye dikkat etme durumu ve bilinçli tüketici olma durumlarının etkilediği sonucu ortaya çıkmıştır. Böylece tüketicilere hem dengeli ve sağlıklı beslenme hem de bilinçli alışveriş yapmaları konusunda konu uzmanlarınca kitle yayım araçları ile eğitimler verilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Erzurum, Ordered Probit Modeli

Analysis of Factors Effecting Organic Product Consumption: A Case Study of Erzurum Province

One of the most important issues of today is human health. In this context, the increasing negative effects of intensive agriculture and agricultural products on human health have begun to be discussed and the importance of organic agriculture has increased in terms of healthy nutrition. Organic agriculture is defined as an alternative farming method for environmental protection, which can prevent agricultural environmental pollution and eliminate the negative effects of chemicals on humans. Although it is stated that the market for organic products is growing in general, the rate of those who regularly buy organic products is quite low. Therefore, in this study, the factors affecting the consumption levels of organic products were examined. The data obtained from the survey conducted with 230 consumers in Erzurum were analyzed using the Ordered Probit Model. According to the results of the analysis, it was found that the level of organic product consumption of the consumers affected by working status, family size, income, attention to balanced and healthy nutrition and being conscious consumers. Thus, trainings should be given to consumers by means of mass broadcasting tools by subject matter experts on both balanced and healthy nutrition and conscious shopping.

Keywords:

Erzurum, Ordered Probit Model Organic product, Consumption trend,

PDF

___

Aertsens, J., Mondelaers, K., Verbeke, W., Buysse, J. and Van Huylenbroeck, G. (2011). The influence of subjective and objective knowledge on attitude, motivations and consumption of organic food. British Food Journal 113(11) :1353-1378.
Bahşi, N. ve Akça, A.D. (2019). Tüketicilerin Organik Tarım Ürünlerine Bakış Açılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1): 26-34.
Boz, I. and Akbay, C. (2005), Factors influencing the adoption of maize in Kahramanmaras province of Turkey. Agricultural Economics, 33: 431-440.
Chen, K., Ali, M., Veeman, M., Unterschultz, J. and Le, T. (2002). Relative Importance Rankings for Pork Attributes by Asian-Origin consumers in California: Applying an Ordered Probit Model to a Choice-Based Sample. Journal of Agricultural and applied Economics, 34(1) :67-79.
De Magistris, T. and Gracia, A. (2008). The decision to buy organic food products in Southern Italy. British food journal, 110(9), 929-947.
Demiryürek, K. (2011). Organik tarım kavramı ve organik tarımın dünya ve Türkiye’deki durumu. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1): 27-36.
Dettmann, R.L. and Dimitri, C. (2012). Who’s buying organic vegetables? Demographic characteristics of U.S. consumers. Journal of Food Products Marketing 16: 79-91.
Emir, M. ve Demiryürek, K. (2014). Avrupa Birliği ve Türkiye'deki Organik Tarım Mevzuatındaki Gelişmeler ve Son Yönetmeliklerin Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2): 21-28.
Eryılmaz, G.A., Demiryürek, K.ve Emir, M. (2015). Avrupa Birliği ve Türkiye’de organik tarım ve gıda ürünlerine karşı tüketici davranışları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 30, (2): 199-206.
Eti, H.S. (2014). Organik Gıdaların Pazarlanması ve Organik Gıdalara Karşı Tüketici Tutum ve Davranışları Analizi, T.C. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Tekirdağ.
Greene, W. (2007). Econometric analysis, 6 th edn. Prentice Hall, Upper Saddle River, USA.
GTHB. (2016). Organik Tarım. http://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Organik-Tarim/Genel-Bilgiler (Erişim: 24.06.2016)
Gündüz, A.Y. ve Kaya, M. (2007). Avrupa Birliği Tarım Politikası ve Türkiye’de Organik Tarımın Gelişimi Üzerine Olası Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6: 305-330.
İnci, H., Karakaya, E. ve Şengül, A.Y. (2017). Organik ürün tüketimini etkileyen faktörler (Diyarbakır ili örneği). KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20(2), 137-147.
İnci, H., Karakaya, E., Söğüt, B., Şengül, T. (2014). Organic Product Consumption and Customer Preferences in Urban Sections of Bingol Province. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(2): 255-261.
Lockie, S., Lyons, K., Lawrence, G. and Mummery, K. (2002). Eating ‘green’ : motivations behind organic food consumption in Australia. Sociology Ruralis, 42(1): 23-40.
Maddala, G.S. (1983). Limited-Dependent and Qualitative Variables in Econometrics. Cambridge: Cambridge University Press, UK.
McLean-Meyinsse, P.E. (1997). Factors influencing early adoption of new food products in Louisiana and Texas. Journal of Food Distribution Research, 28(3): 1-10.
Newbold, P. (1995). Statistics for Business and Economics. Prentice Hall Inc., USA.
Sancaktar Meral, G. (2019). Yeşil Pazarlama Kapsamında Tüketicilerin Organik Gıda Tercihlerinin İncelenmesi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli.
Sarıkaya, N. (2007). Organik ürün tüketimini etkileyen faktörler ve tutumlar üzerine bir saha çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 110-125.
Spaargaren, G. (2011). Theories of practices: agency, technology, and culture: exploring the relevance of practice theories for the governance of sustainable consumption practices in the new world-order. Global Environmental Change, 21(3): 813-822.
Spaargaren, G., Oosterveer, P., Loeber, A. (2012). Food Practices in Transition: Changing Food Consumption, Retail and Production in the Age of Reflexive Modernity. Routledge. New York, USA.
Tsui, H.C. (2014). What affects happiness: Absolute income, relative income or expected income? Journal of Policy Modeling, 36(6): 994-1007.
Usal, G. (2006). Toros Dağ Köylerinde Organik Tarım Yoluyla Üretici Gelirlerini Artırma Olanakları, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana.
Ustaahmetoğlu, E.ve Toklu, İ.T. (2015). Organik Gıda Satın Alma Niyetinde Tutum, Sağlık Bilinci ve Gıda Güvenliğinin Etkisi Üzerine Bir Araştırma. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(1): 197-211.
Uzundumlu, A.S., Aksoy, A.ve Işık, H.B. (2011). Arıcılık İşletmelerinde mevcut yapı ve temel sorunlar: Bingöl ili örneği. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(1): 49-55.
Uzundumlu, A.S., Kurtoğlu, S. ve Ertek, N. (2018). Erzurum İlinde Tüketicilerin Elma Çeşidi Tercihi Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. ASOS Journal, 6(76): 107-119.
Varoğlu, S.T. ve Turhan, Ș. (2016). Consumption trend of organic product and determination of consumer profile: a case study of Sakarya. Gaziosmanpașa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(3), 189-196.
Vittersø, G. and Tangeland, T. (2015). The role of consumers in transitions towards sustainable food consumption. The case of organic food in Norway.Journal of Cleaner Production, 92: 91-99.
Yüzbaşıoğlu, R. ve Kızıloğlu, S. (2019). Tıbbi-Aromatik Bitkilerin Satın Alımında Bireylerin Bilinç Düzeyi (Erzurum Merkez İlçeleri Örneği). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 119-132.
Zemzemoğlu, T.E.A., Erem, S., Uludağ, E.ve Uzun, S. (2019). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Food and Health, 5(3), 185-196.