Tüketim Kültürü ve İkna Bağlaminda Reklamda Retorik Figürlerin Kullanimi Üzerine Bir İnceleme

Sanayi devrimiyle ivme kazanan tüketim olgusu zamanla ihtiyaçtan çok görev haline gelmiştir. Eğlenceden kimliklere varıncaya dek her şeyin tüketilebildiği bir ortamda tüketim, bireyin varoluş sebebine dönüşmüştür. Tüketim alışkanlığının devamını sağlayabilmek ve daha fazla tüketime yönlendirmek amacıyla markalar; ürünlerini farklılaştırmak, pazarlamak ve satmak gibi nihai hedeflerini gerçekleştirmek adına tüketicileri ikna etme çabası içine girmişlerdir. Toplumsal bir etkileme biçimi olan, Platon, Aristotales gibi antik Yunan düşünürlerinin alt yapısını oluşturduğu ikna iletişimi günümüze kadar çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, markalar reklamcılık ve tanıtım faaliyetlerinde “ikna etme sanatı” olarak adlandırılan retorik disiplininden faydalanmışlardır. Bu çalışmada, tüketim kültürünün yaşandığı günümüzde, yazılı basın araçlarından biri olan dergilerde, tüketime özendirme amacıyla yayınlanan basılı reklamlarda kullanılan retoriksel figürler incelenmiştir. Bu çerçevede araştırmanın ana konusunu Türkiye’de 2015 yılında dergilere en fazla reklam veren Loreal Türkiye ve P&G markalarının reklamlarının retorik yapısının incelenmesi oluşturmaktadır. Reklamlar Aristotales’in retorik üçlemesi ve figürlerin kullanımı kapsamında analiz edilmiştir. Sonuç olarak, reklamlarda sözel ve görsel retorik firgürler kullanılarak, yapay gereksinimlerin oluşturulduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Reklam dili, Retorik, Retorik Figürler

A Research into the Use of Rhetorical Figures in Advertisements within the Context of Consumption Culture and Persuasion

PDF

___

Altınörs, A. (2011). Platon ile Aristotales’in Retorik Anlayışlarının Karşılaştırılması. Ekev Akademi Dergisi. Yıl 15, s. 49
Akçalı, İ.S. (2006). Günlük Yaşamda Reklam ve Büyülenmiş Tüketiciler. S. İ. Akçalı (Ed.) Gündelik Hayat ve Medya. ( s. 97-114). Ankara: Ebabil Yayınları
Akerson, F.E. (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual
Aristoteles. (2013). Retorik. (M. Doğan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Argın Ş. (1998). Tüketicinin Üretimi ve Benlik Promosyonu. Birikim Dergisi. s. 87-95
Aydoğan, Filiz (2005). Medya ve Tüketim Kültürü Üzerine Eleştirel Bir Analiz. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Aytaç, Ö. (2002). Bos Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1),s. 231-260.
Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: Sentez Yayınları
Barthes, R. (1999). Göstergebilimsel Serüven. (S. Rıfat, M. Rıfat, Çev.). İstanbul: Kaf Yayınları.
Barokas, S.K. (2011). Reklam ve Retorik. İstanbul: Derin Yayınları
Baudrillard, J. (2015). Tüketim Toplumu, (H. Deliceçaylı ve F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman Z. (1999). Çalısma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, ( Ü. Ökten Çev.). İstanbul : Sarmal Yayınevi
Barthes, R. (1977). Rhetoric of the Image. New York: Hill and Wang.
Batı, U. (2007, Haziran). Reklamlarda Retorik Figürlerin Kullanımı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(28), 327-335.
Berger, J. (2002).Görme Biçimleri. (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Bıçakçı, İ. (2012). Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Tüketimin Evrimi ve Türkiye’ deki Yansımaları,Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi.
Bocock, R. (1997), Tüketim. (İ.Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi
Cutbirth, C.W. (2004). Clasical Rhetorical Theory. Communication Theories For Everyday. 74-89 Boston, Pearson
Corbett, E. (1990). Classical Rhetoric for Modern Student. New York: Oxford University Press.
Coşku, A. (2011). İbn Sina Felsefesinde Retorik. İstanbul: Litera Yayıncılık.
Dağtaş, B. (2009). Reklamları Görmek, Reklam Metinlerinin Ait Olduğu Kültürler ve Egemen Form Olarak Tüketim Kültürü. D. Telen (Ed.). İstanbul: Ütopya
Demirdöğen, Ü. (2010). The Roots of Research in (political) Persuasion, Ethos, Pathos, Logos and the Yale Studies of Persuasive Communications. International Journal of Social Inquiry, 1(3), 189-201.
Dolu, Ş. (1993). Medya ve Tüketim Çılgınlığı. İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
Durand, J. (1987). Rhetorical Figures in Advertising Image. Marketing and Semiotics, New Directions in the Study of Sings For Sale . New York: De Gruyter.
Douglas, M., Isherwood B. (1999). Tüketimin Antropolojisi. (E. A. Aytekin Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları
Dyer, G. (2009). Advertising as Communication. London and New York: Taylor & Francis.
Fiske, J. (2014). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Pharmakon
Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Foss, K. S. (2005).Theory of Visiul Rhetoric.Handbook of Visual Communication.Theory, Methods and Media. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates
Geçer, E. (2013). Medya ve Popüler Kültür, Diziler, Televizyon ve Toplum. İstanbul, Metamorfoz.
Gökçe, O. (2006). İçerik analizi, Ankara: Siyasal Kitabevi
Güllüoğlu, Ö. (2012). İletişim Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri, Görsel Metin Çözümleme. Ankara: Ütopya Yayınevi
İnceoğlu, M. (2011). Tutum, Algı, İletişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Kast, B. (2011). European Rhetoric. Rhetorical Analysis, Presentation & Public Speaking http,//www.european-rhetoric.com/rhetoric-101/modes-persuasion-aristotle/ethos/ Erişim Tarihi, 20 Temmuz 2019
Konyar, H. (2002). Türk Magazin Basınındaki 80 Sonrası Değişimler. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 13.
Marcuse, Herbert (2010). Tek Boyutlu İnsan. (A.Yardımlı Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi.
McQuarrie, E., Mick, D. (1996). Figures of Rhetoric in Advertising Language. The Journal of Consumer Research, s. 424-438.
McQuarrie, E., Phillips, B. (2005). Indirect Persuasion in Advertising - How Consumers Process Metaphors Presented in Pictures and Words. Journal of Advertising. 2(34), s. 7-20.Meyer, M. (2009). Retorik. (İ. Yerguz, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Odabaşı, Y. (2006). Tüketim Kültürü. İstanbul: Sistem Yayıncılık
Özdemir, S. (1998) Medya Emperyalizmi ve Küreselleşme. İstanbul: Timaş Yayınları
Rıfat, M. (2009). Göstegebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları
Rife, M. C. (2010). Ethos, Pathos, Logos, Kairos, Using a Rhetorical Heuristic to Mediate Digital-Survey Recruitment Strategies. IEEE Transactions on Professional Communication, 3(53), 260-277.
Sandıkçıoğlu, B. (2014). İkna Kuramları. M. Oyman (Ed.) İkna Edici İletişim (s. 42-64,64-88,126-152). Eskişehir: AÖF.
Saraç, M. A. Y. (2007). Klasik Edebiyat Bilgisi Belagat. İstanbul : 3F Yayınları
Scott, L. (1994). Images in Advertising, The Need for a Theory of Visual Rhetoric. Journal of Consumer Research, 2(21), s. 252-273.
Scott, L. M. (2008). Expanding Rhetoric. E. McQuarrie, B. Phillips (Ed.) New Directions in Advertising Rhetoric (s. 297-311). New York: Sharpe
Sözen, E. (1999). Söylem,‘Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite’. İstanbul: Paradigma Yay.
Sperber, D., Wilson, D. (1986). Relevance, Communication and Cognition. Cambridge: Harvard University Press.
Tamaşevski, B. (1995). Dize Üstüne (içinde), Tzvetan Todorov, Yazım Kuramı: “Rus Biçimlerin Metinleri”, Çev. Mehmet Rifat, Sema Rifat, İstanbul YKY
Torlak, Ö. (2000). Tüketim, Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü, İstanbul, İnkılap Yayınları.
Williamson, J.(2001). Reklamların Dili. Reklamlarda Anlam ve İdeoloji.(A. Fethi, Çev.) Ankara: Ütopya
Yağlı, S. (2006). Gündelik Hayatımızda Akıl Tutulması, Medya Uygulamalarında Tüketim İdeolojisinin İzlerini Sürmek. S. İ. Akçalı (Ed.). Gündelik Hayat ve Medya. Ankara: Ebabil Yayınları, 5- 42.
Yengin, H. (1996). Medyanın Dili. İstanbul, Der Yayınları.