MODERNLEŞME SÜRECİNDE TÜRK MAKAM MÜZİĞİ SOLİST İCRACILARI VE MÜNİR NURETTİN SELÇUK

Düşünce, davranış ve yaşam tarzıyla Batı uygarlığını örnek alan Doğu ülkelerinin kullandığı bir kavram olarak Batılılaşma, yanı sıra çağdaşlaşma ve modernleşme, toplumların değişim beklentileri ve amaçlarıyla ilişkilendirilen tabirlerdir. Modernleşme, toplumların gittikçe merkezileştikleri bir süreçtir. Batı Avrupa’da sanayi devrimi ve kentlileşme süreci ile doğan modernleşme; rasyonelleşme ve ulus-devlet kavramları ile pekişmiş, hizmet sektöründe kamusal ve özel alanların birbirinden ayrımı ile de devinimini sürdürmüştür. Osmanlı döneminden başlayarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sürdürülen yenilikçi akım (modernleşme), yeni yaşam tarzları, zevkler ve yeni eğlence biçimlerinin yeşermesi için zemin oluşturmuştur. Türk makam müziği eğitimi ve icrasının kesintilere uğratıldığı Cumhuriyet sonrası dönemde kültürel dengelerde büyük değişimler yaşanmıştır. Osmanlı Devleti’nin son, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında müziğin topluma iletilmesinde taş plaklar önemli araçlardandır. Radyonun doğuşuyla başta İstanbul ve Ankara olmak üzere dinleyiciler, müzik alanında etkinleşmiştir. Bu süreçte, kitle iletişim araçlarının hız ve yayılma olanaklarıyla popüler kültür kavramı beslenmiş, toplum kendi “yıldız” sanatçılarını yaratmaya başlamıştır. Münir Nurettin, Batı tekniğiyle harmanladığı makam müziğini, “sanat” kaygısı güderek modernleştirme çabası içinde olmuştur. Bu anlamda, geliştirmeye çalıştığı icra tekniği, repertuvar seçimi ve besteleri bakımından modernleşme süreciyle uyumlu bir solist olarak farklılığını yansıtmıştır

Anahtar Kelimeler:

Türk Makam Müziği, Modernleşme süreci, Solist İcracılar, Münir Nurettin Selçuk

PDF

___

BEKEN, Münir N. (1998), “Musicians, Audience and Power: Changing aesthetics in the music at the Maksim gazino of İstanbul” Univ.of Maryland, (Dissertation of PHD), USA. EDGAR, A. and P. Sedgwik. (ed). (2007). Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar, Açılım Yayınları, İstanbul. ERGUR, Ali. (2002), “Türkiye’nin Kapitalistleşme Sürecinde Türk Musikisinde Tampere Sistem ve Zeki Müren”. Biyografya 3 Zeki Müren, Bağlam Yayınları, İstanbul. EROL, Ayhan. (2003), Popüler Müziği Anlamak. Bağlam Yayınları, İstanbul. EROL, Ayhan. (2002), “Bir Dönemin Popüler İkonu Olarak Zeki Müren”, Biyografya 3 Zeki Müren, Bağlam Yayınları, İstanbul. KARADUMAN, Sibel. (2010), “Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü”, Journal of Yasar University, 17 (5), p.2886-2889. KONGAR, Emre. (2010), Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul. KULİN, Ayşe. (2012), Bir Tatlı Huzur. Everest Yayınları, İstanbul. MARDİN, Şerif. (2007), Türk Modernleşmesi Makaleler 4. (17. Basım) İletişim Yayınları, İstanbul. O'CONNELL, John. Morgan. (2013), Alaturka: Style in Turkish Music (1923–1938), SOAS Musicology Series: Ashgate. ÖZCAN, Nuri. (2009), “Münir Nurettin Selçuk”, DİA, Cilt.36, p. 361. ÖZKAN, İsmail. Hakkı. (1996), “Gazel”. DİA. Cilt.13, p.443. ÖZYILDIRIM, Murat. (2013), Arap ve Türk Musikisinin XX. Yüzyıl Birlikteliği. Bağlam Yayınları, İstanbul. TEKELİOĞLU, Orhan. (1999), “Ciddi Müzikten Popüler Müziğe Musiki İnkılabının Sonuçları”, Cumhuriyetin Sesleri, Türkiye Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul. TURA, Yalçın. (1983), Türk Musikisinin Mes’eleleri. Pan Yayıncılık, İstanbul. TURAN, Müslüm. (2011), Postmodern Teori, On İki Levha Yayınları, İstanbul. YÜKSEL N. Aysun. (2002), “Türkiye’nin Kuyruklu Yıldızı Zeki Müren”, Biyografya 3 Zeki Müren, BağlamYayınları, İstanbul.