İnsani Gelişme Endeksi Ve Türkiye

Ülkelerin ekonomik seviyelerinin yüksek olması, gelişmiş olarak nitelendirilebilmeleri için yeterli değildir. Bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin belirlenebilmesi için ekonomik unsurlarla birlikte sosyal ve kültürel unsurları da değerlendirmek gerekir. Birleşmiş Milletler, dünya ülkeleri bazında hesaplanan ve insanı, kalkınmanın merkezine koyan İnsani Gelişim Raporlarını yıllık olarak yayınlamaktadır. Bu kapsamda yayınlanan raporlar, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini görmelerine yardımcı olmuş ve ülkelere ileriye dönük olarak yol göstermişlerdir. Bu çalışmanın amacı, İnsani Gelişim Endeksi (İGE) kapsamında ve alt endeksleri bağlamında güncel verilerle Türkiye’nin durum analizini yapmaktır. Ayrıca 2019 İGE’de de vurgulanan insani gelişmede görülen eşitsizlikler de ele alınacaktır. Türkiye, insani gelişme performansıyla hızlı değişim gösteren ülkelerin başında yer almaktadır. Buna karşın ülke içerisinde insani gelişmede eşitsizliklerin olduğu görülmektedir. Erkekler ve kadınlar arasında özellikle eğitim süresi ve işgücüne katılım oranlarında önemli oranda farklar vardır. Çalışmanın bir diğer sonucu ise, insani gelişmede yaşanan bütün ilerlemelere rağmen ülkeler arasında insani gelişme söz konusu olduğunda büyük oranda farklar olmasıdır. İçinde bulunduğumuz yüzyıl gelişmelerin yanı sıra birçok yeni eşitsizliği de beraberinde getirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İnsani Gelişme, İnsani Gelişme Endeksi, Türkiye, Eşitsizlikler

Human Development Index and Turkey

High economic levels of the countries are not enough to qualify them as developed. In order to determine the level of development of a country, it is necessary to evaluate the economic and social and cultural factors. The United Nations publishes annual Human Development Reports, which are calculated on a global basis and put people at the center of development. The reports published in this context helped the countries to see their development level and guided the countries forward. The purpose of this study, the Human Development Index (HDI) is to make the scope and sub-indices in the context of Turkey's status with the current data analysis. In addition, the inequalities in human development highlighted in the 2019 HDI will also be addressed. Turkey is located in one of the countries with rapidly changing human development performance. However, there are inequalities in human development within the country. There are significant differences between men and women, particularly in terms of education time and labor force participation rates. Another result of the study is that despite all the advances in human development, there are large differences between countries in terms of human development. The present century brings many new inequalities along with developments.

Keywords:

Human Development, Human Development Index,

PDF

___

Akçiçek, A. (2015). 2014 İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye'nin İnsani Gelişme Performansı. Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü. https://www.sde.org.tr/tum-yayinlar adresinden alındı
Arı, A. (2018). Beşeri Sermayenin Kalkınma Üzerine Etkisi. International Journal of Economics Politics Humanities and Social Sciences, 1(1), 28-34. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/451260 adresinden alındı
Aydınlıgil, S. (2009). İnsani Kalkınma Yaklaşımı: İyi Yönetişim ve Sosyal Politika için Önermeler. 4. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, (s. 1). Ankara.
Coşkun, S., Özgenç, N., & Güneş, S. (2015, Ocak- Haziran). Sosyal Performansın Ölçümünde Yeni Yöntem: Sosyal Gelişme Endeksi ve Türkiye'nin Görünümü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi(34), 121-153. doi:http://dx.doi.org/10.21560/spcd.05503
Çağlar, A. (2018). İnsani Kalkınma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi : Türkiye Örneği.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi.
Demir, S. (2006). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye Açısından Değerlendirme. Ankara. 12 13, 2019 tarihinde http://file.setav.org/Files/Pdf/bm-kalkinma-programi---turkiye-degerlendirmesi.pdf adresinden alındı
Erol, E. D. (2011). İnsani Gelişme Yaklaşımı Doğrultusunda Beşeri Kalkınmanın Boyutları: Gelişmekte Olan Ülkeler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 99-108. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/117265 adresinden alındı
Gürses, D. (2009, Haziran). 'İnsani Gelişme' ve Türkiye. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(21), 339-350. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c12s21/makale/c12s21m21.pdf adresinden alındı
İNGEV. (2016). İnsani Gelişme nedir? 12 17, 2019 tarihinde İnsani Gelişme Vakfı: http://ingev.org/hakkimizda/insani-gelisme-nedir/ adresinden alındı
İNGEV. (2018, 01 10). Esas Olan İnsani Gelişme. 12 17, 2019 tarihinde İnsani Gelişme Vakfı: http://ingev.org/ingev-blog/esas-olan-insani-gelisme/ adresinden alındı
İNGEV. (2018). İnsani Gelişme Endeksi- İlçeler (İGE-2017) Tüketiciden İnsana Geçiş. İstanbul: İnsani Gelişme Vakfı. http://ingev.org/raporlar/IGE_RAPOR_2017.pdf adresinden alındı
Mıhçı, H., & Mıhçı, S. (2003). Türkiye'nin Yakın Dönemdeki İnsani Gelişme Eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 21-47. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/310443 adresinden alındı
Şahin, G., & Gökdemir, L. (2016). İnsani Gelişme Endeksi Bileşenlerinin Türkiye Ölçeğinde Ardl Sınır Testi İle Sınanması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-file/2759 adresinden alındı
Şanlısoy, S. (2019). İnsani Gelişmişlik Endeksinde Türk Cumhuriyetleri Örneğinde Eleştirel Bir Yaklaşım. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1581- 1591. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3166 adresinden alındı
Tıraş, H. H. (2019). Türkiye İçin İnsani Gelişmişlik Göstergeleri. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 14(1), 15-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/745598 adresinden alındı
Tıraş, H. H., & Ağır, H. (2018, Nisan). İnsani Gelişmişlik Göstergeleri Açısından İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Ülkelerinin Değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(35), 20-40.
Uçan, O., & Koçak, E. (2018). İnsani gelişme endeksi ile büyüme ilişkisi: Pedroni eşbütünleşme örneği. Journal of Politics, Economy and Management, 1(2), 56-61.
UNDP. (2016). 2016 İnsani Gelişme Raporu: Herkes İçin İnsani Gelişme. Ankara: UNDP. https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/hdr2016/HDR%202016%20Overview%20TR.pdf adresinden alındı
UNDP. (2019a). 2019 İnsani Gelişme Raporu : 21. Yüzyılda İnsani Gelişmedeki Eşitsizlikler. Ankara: UNDP. 12 12, 2019 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home.html adresinden alındı
UNDP. (2019b). 2019 İnsani Gelişme Raporu’ndaki Ülkelerle İlgili Açıklama Notu :Türkiye. Ankara: UNDP.1216,2019 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/hdr2019.html adresinden alındı
Ünal, Ç. (2013). Avrupa Birliğine Üyelik Sürecinde Türkiye'nin Seçilmiş Endeks Göstergeleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 271-289. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32426 adresinden alındı
Yıldırım, F., & Eker, H. (2018). Türkiye'de İnsani Gelişmenin Göstergesi Olarak Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: ''Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme''. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 508-517.
Yıldırım, M., & Arpacıoğlu Özdemir, Ö. (2019). İnsani Gelişme Endeksleri ve Ülke Karşılaştırmaları. Social Sciences Studies Journal, 5(31), 1377-1390. doi:http://dx.doi.org/10.26449/sssj.1329