AVRUPA PEYZAJ SÖZLEŞMESI GEREĞİ TARİHİ VE ARKEOLOJİK YENİ BİR YAKLAŞIM

Avrupa Peyzaj sözleşmesi gereği peyzajlar tüm bu kaynak değerleri dikkate alınarak planlanmalı, tasarlanmalı, korunmalı onarılmalı, izlenmeli ve yönetilmelidir. Fakat peyzajların doğal ve kültürel özellikleri değerlendirilirken sahip oldukları arkeolojik kalıntıları ve bunların tarihsel derinliği dikkate alınmamaktadır. Bu bağlamda insanoğlunun peyzaj üzerinde bıraktığı izleri analiz eden tarihi peyzaj karakter sınıflandırması metodu geliştirilmiştir. Bu çalışma peyzaj mimarlığı disiplini kapsamında peyzajların sahip oldukları tarihsel derinliği irdelemeyi ve arkeolojik geçmişin peyzaj mimarlığı disiplini içerisindeki önemini vurgulamayı amaçlamaktadır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamında Türkiye’ de ilk defa ele alınan ve peyzaj mimarlığına yeni bir yaklaşım sunan bu çalışma ile tarihi peyzaj karakteri tanımlanmış, veri kaynakları belirlenmiş ve tarihi peyzaj karakter sınıflandırma süreçleri araştırılmış, tarihi peyzaj düzeyleri ve bunların tarihsel derinliği irdelenmiş ve son olarak peyzaj mimarlığındaki kullanım alanları araştırılmıştır. Anıt, sit alanları ve diğer tarihi kalıntıları çevreleri ile değerlendiren ve arkeolojik geçmiş içerisinde tanımlayabilen bu çalışmanın çıktıları tarihsel bütünlük içerisinde sağlıklı alan kullanım karalarının alınmasına olanak sunabilir.

Anahtar Kelimeler:

Tarihi peyzaj değerleri, tarihsel derinlik, arkeolojik geçmiş, tarihi peyzaj karakter sınıflandırması, peyzaj mimarlığı

According to European Landscape Convention Historical and Archaeological New Approach

According to European Landscape Convention, all landscapes should be planned, designed, protected, restored and managed depending on their natural and cultural landscape values. However, the archeological relicts on landscapes and their temporal depth are not taken into account during this assessment process of natural and cultural features of landscapes. In this context, the historical landscape character classification method was developed to analyze the landscape relicts caused by mankind. This study aims to investigate the temporal depth of landscape and emphasize the importance of archeological past on the landscape architecture discipline. Because of this fact, the historical landscape character was determined, the specific data sources were listed and the process of the historical landscape character classification was investigated, the historical landscape and their temporal depth were described and finally the suitable land use decisions were analyzed first time with this new approach under the landscape architecture discipline in the context of European Landscape Convention. It is evaluated the protected areas, monuments and historical relicts with their environment. This study, described the environmental data with their archeological past, can provide to take healthy land use decisions in the historical integrity.

Keywords:

Historical landscape values, historical depth, archeological background, historical landscape character classification, landscape architecture,

PDF

___

Antrop M. (2005). Why landscapes of the past are important for the future. Landscape and Urban Planning. 70(1): 21–34.APST (2007). Avrupa Peyzaj Sözlşmesinin Uygulanması Yolunda Uluslararası Katılımlı Toplantı Bildiri Kitabı, TMMOB Uluslararası Katılımlı Toplantı Sonuç Bildirgesi, Editör: Karadeniz, N., Akay, A., Demirbaş Özen, M., Mayıs, Ankara, Bildiriler Kitabı, 6-7.Aylesbury (2005). Historic Environment Assessment, Aylesbury Environs Study, Milton Keynes and Aylesbury Vale Sub Regional Strategy, pp.91.CHL (2016). Characterising Historic Landscapes: Interdisciplinary Perspectives Workshop. March 1-4, 2016, Izmir, Turkey. Demir, S. (2016). Environment Sustainability and Landscape Management, Chapter: 26, Publisher: St.Kliment Ohridski University Press, Sofia., Editors: Efe R., Curebal İ., Gad A., Toth B., pp.425-438.Demir, S. (2017). Tarihi Peyzaj ve Peyzaj Karakter DeğerlendirilmesiYaklaşımları ile Doğa Koruma-Turizm Odaklı Peyzaj Planlama: Meryemanan Vadisi Örneği, Trabzon, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.Demir, S. & Demirel Ö. (2017). Historical Landscape Classification and Assessment, Journal of International Scientific Researches, 2,2,186-195.Dixon, P. & Hingley, R. (2002): Historic land-use assessment in Scotland, in Fairclough and Rippon (eds) 2002, 85-88.Dobson S. & Selman P.(2012). Applying Historic Landscape Characterization in Spatial Planning: from Remnants to Remanence, Planning Practice ve Research, 27(4): 459-474.Ede, J. & Darlington, J. (2002). Lancashire Historic Landscape Characterisation Programme: A report on the context, method and results for the Lancashire. Blackburn with Darwen and Blackpool Areas. English Heritage, pp.172. Fairclough, G. (2014). Landscape Character assessment and Historical Landscape Characterisation: Conflicting, competing, complementary – the (un)necessary evils of disciplinary seperation. The future of landscape characterisation and the future character of landscape a seminar at KSLA, Stockholm.Fairclough, G. & Herring, P. (2016). Lens, mirror, window: interactions between Historic Landscape Characterisation and Landscape Character Assessment, Landscape Research , 41,2,186-198.Herlin, I. (2007). Avrupa Peyzaj Sözleşmesi, Genel Bir Bakış ve Sözleşmenin Uygulanması. Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Uygulanması Yolunda Uluslararası Katılımlı Toplantı, Mayıs, Ankara, Bildiriler Kitabı, 24-27.Herring C.P. (2009). Framing Perceptions of the Historic Landscape: Historic Landscape Characterisation (HLC) and Historic Land-Use Assessment (HLA), Scottish Geographical Journal, 125(1): 61-77.Kienast F. (1993). The Hague Analysis of historic landscape patterns with a Geographical Information System - a methodological outline, Landscape Ecology, 8(2): 103-118Lambrick G. ve Bramhill P. (1999) . Historical Landscape Assessment, Main Report, Hampshire Country Council, England. pp.39. http://www3.hants.gov.uk/hcc_historic_landscape_1-4.pdf. Lambrick,G., Hind, J. ve Wain,I. (2013). Historic Landscape Characterisation in Ireland: Best Paractice Guidance, Published by The Heritage Council, The Heritage Council of Ireland Series, pp.93. ISBN 978-1-906304-21-8LANDMAP (2013). Historic Landscape, Natural Resources Wales, LANDMAP Methodology: Guidance for Wales,.pp.23.LUC (2011). Land Use Consultant. An Assessment of the Landscape Sensitivity to Onshore Wind Energy ve Field-Scale Photovoltaic Development in Torridge District. Final Report Prepared for Torridge District Council by Land Use Consultants., pp. 230.Ortaçeşme, O. (2007). Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Bağlamında Peyzaj Planlama, Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Uygulanması Yolunda Uluslararası Katılımlı Toplantı Bildiri Kitabı, 81-87, Mayıs, Ankara.Peak (2008). Peak District Landscape Character Assessment, Final Report, Peak District National Park Authory, pp.212. http://www.peakdistrict.gov.uk/.Erişim Tarihi: 06.05.2014. Shropshire (2007). Shropshire Landscape Assessment and Shropshire Historical Landscape Characterisation. Shropshire Council. https://shropshire.gov.uk/environment/shropshires-landscape/.pp.149.Şahin Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O. & Bilgili, C. (2013). Bölge-AltBölge (İl) Ölçeğinde Peyzaj Karakter Anal,zi ve Değerlendirmesi Ulusal Teknik Kılavuzu, Müşteri Kurumlar; T.C. İçişleri Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Yütürücü Kuruluş; T.C. Ankara Üniversitesi ve TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 nolu PEYZAJ-44 Projesi.Turner S. & Crow J. (2010). Unlocking historic landscapes in the eastern Mediterranean: two pilot studies using historic landscape Characterisation, Antiquity 84: 216-229. http://antiquity.ac.uk/an:/84/ant840216.htmTurner, S. (2006). Historic Landscape Characterisation: A landscape archaeology for research, management and planning. Landscape Research, 31(4),385-398, doi: 10.1080/01426390601004376.Turner, S. (2007). Ancient country. The historic character of rural Devon. Exeter: Devon Archeological Society, 185 sayfa.UHLC (2002). Understanding Historic Landscape Character. A paper exploring the relationship between Landscape Character Assessment and Historic Landscape Characterisation/Historic Land-use Assessment, Topic Paper 5, Guidance for Scotland and England, Countryside Agency.Uzun O. (2015). Some of the Landscape Planning Approaches in the World and in Turkey. In: Environment and Ecology at the beginning of 21st century, Efe R., Curebal İ., Bizzarri C., Nyussupova G., (Ed.) Chapter 4, p.61-79, St.Kliment Ohridski University Press, Sofia.Uzun, O., İlke E.F., Çetinkaya, F. & Açıksöz, S. (2012). Peyzaj Planlama: Konya İli, Bozkır-Seydeşehir-Ahırlı- Yalıhüyük ilçeleri ve Suğla Gölü Mevkii Peyzaj Yönetimi Koruma ve Planlama Projesi, Ankara.