Antik Yunan Eserlerinde Şiddetin İzdüşümleri

Her zaman insanın ve hayatın bir parçası olarak kabul edilen şiddet; doğal olarak söylemin ve dolayısıyla da yazının bir parçası olarak insanlık tarihinin ana temalarından birisini oluşturmuştur. Güç ve baskı uygulanarak insanlara bedensel veya ruhsal zararlar veren, bireysel veya toplu hareketlerin tümü olarak adlandırılan şiddet; özel veya kolektif, dolaylı veya doğrudan, cürümsel veya kamusal açılardan incelenebilir. Hepsinin ortak noktası ise bir tarafın diğer tarafı veya doğrudan bireyi şiddet yoluyla baskı altına alması ve ötekileştirmesidir. Klasik Yunan’dan itibaren yazının ana temalarından biri olan ve özellikle Homeros, Aiskhülos, Sofokles ve Euripides gibi ozan ve yazarların tüm eserlerinde sergilenen şiddet, insan ve iktidarın özüne de bir ayna tutma görevi üstlenmiştir. Bu çalışmada Batı edebiyatının temel taşları olarak konumlandırılan Homeros’un İlyada ve Odysseia isimli eserleri ile antik dönemin üç büyük tragedya yazarı Aiskhülos, Sofokles ve Euripides’in oyunlarında şiddetin izdüşümleri tartışılarak Batı edebiyatına yön veren baskın temalardan birisinin şiddet olduğu ortaya çıkarılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Antik Yunan, tragedya, şiddet, tiyatro

Projections of Violence in Ancient Greek Literature

As always taken a part of human being and life, naturally discourse and literature, violence has been one of the main themes of humanity. Violence means all actions giving people physical and spiritual harms via power and oppression and it can be examined private or collective, indirectly or directly, criminal or public. The common ground is oppression and marginalization of a party or an individual by another party. Violence, as one of the main themes in literature since Classical Greek has taken on a task of mirroring on the essence of human being and power. In this paper, the projections of violence are discussed in the works Iliad and Odyssey by Homer and the plays of the most prominent playwrights of the ancient Greece, Aeschylus, Sophocles, and Euripides as the milestones of Western literature to reveal that it is the “violence” as a dominant theme that directs Western literature.

Keywords:

Ancient Greece tragedy, violence, drama, Western literature,

PDF

___

Aiskhülos. (1984). An Oresteia: Agamemnon, The Libation Bearers, The Eumenides. (R. Fagles, Çev.). W. B. Stanford (Ed.). USA: Penguin Classics.
Aiskhülos. (2009). Zincire vurulmuş Prometheus. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Aiskhülos. (2005). Persler. Sofokles. (2005) Antigone. (G. Dilmen, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Aristoteles. (2008). Poetika: Şiir sanatı üstüne. (S. Rifat, Çev.). İstanbul: Can Yay.
Atayman, V. (2005). Önsöz. Kral Oidipus. Sophokles (Yzr.). (C. Çetinkaya, Çev.). İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yay. s. 5-25.
Brockett, O. G. (2000). Tiyatro tarihi. İ. Bayramoğlu (Haz.). Ankara: Dost Kitabevi Yay.
Dilmen, G. (2005). Önsöz. Persler. Aiskhülos (Yzr.). (G. Dilmen, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Else, G. F. (1972). Origin and early form of Greek tragedy. New York: Norton.
Erhat, A. (2008). Önsöz. İlyada. Homeros (Yzr.). (A. Erhat, Çev.). İstanbul: Can Yay. s. 9- 72.
Erhat, A. (2006). Önsöz. Odysseia. Homeros (Yzr.). (A. Erhat, Çev.). İstanbul: Can Yay. s. 7-39.
Euripides. (2001). Bakkhalar. (G. Dilmen, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Euripides. Elektra. (2008). (Y. Onay, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Euripides. Medea. (2006). (M. Balay, Çev.) İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Euripides. Troyalı kadınlar. (2002). (S. Sandalcı, Çev.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Latacz, J. (2006). Antik yunan tragedyaları. (Y. Onay, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Yay.
Michaud, Y. Şiddet. (1991). (C. Muhtaroğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Cep Üniversitesi Yay.
Püsküllüoğlu, A., (haz.). (1994). Öz Türkçe sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınları.
Riches, D. (1989). Şiddet olgusu. (D. Hattatoğlu, Çev.). Antropolojik açıdan şiddet. (D. Riches, haz.). İstanbul: Ayrıntı Yay., s. 10-41. Sami, Ş, (haz.). (1989). Kâmûs-ı Turkî. İstanbul: Enderun Kitabevi.
Sofokles. Aias & Elektra. (2005). (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Sofokles. Filoktetes. (2008). (Ş. Yücel, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yay.
Sontag, S. (2002). Regarding the pain of others. USA: Farrar, Straus and Giroux.
Sophokles. Elektra. (2004). (C. Çetinkaya, Çev.). İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yay.
Sophokles. Kral Oidipus. (2005). (C. Çetinkaya, Çev.). İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yay.
Trend, D. (2008). Medyada şiddet efsanesi: Eleştirel bir giriş. (G. Bostancı, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yay.
Ünsal, A. (1996). Genişletilmiş bir şiddet tipolojisi. Cogito. Yapı Kredi Yay., Sayı 6-7, s. 29–36.