Harfler ve Varlık Sefer Yetzirah ve İbn-i Arabi Arasında Karşılaştırmalı Bir Çalışma

İslam dünyası Orta çağda, İslam ve Yahudi tasavvufunda dikkat çekici faaliyetlere tanık olmuştur. Bu tarihî, coğrafî ve epistemolojik ortaklık İslam ve Yahudi tasavvufuna dair ürünlerin ortaya çıkması olarak yansımıştır. O dönemde Yahudi ve Müslüman mutasavvıfların, özellikle Yahudi mutasavvıfların eserlerinde görüldüğü gibi, iki akım arasında etkileşim açıkça görülmektedir. Bu çalışma orta çağdaki İslam ve Yahudi tasavvufları arasındaki etkileşiminin varsayımlarında birisi olan; harfler ve onların varlık ile ilişkisini her iki tarafça ele alınan en önemli çalışmalar aracılığıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Konuya dair temel alınan eserler, İslam dünyasından İbn-i Arabi (1156- 1240) ve müellefatı, Yahudi dünyasından da, Kabbâla’nın en önemli kitaplarından birisi olan ve İbrahim’e (a.s) atıf edilen Sefer Yetzirah (Yaratılış Kitabı)’dır. Çalışmamız İbn-i Arabi’nin eserleriyle Sefer Yetzirah arasındaki ortak ve farklı noktaları takip edilerek yapılmıştır. Takip esnasında iki taraf arasındaki; harflerin yaratılıştaki rolü, harflerin mahiyeti, sıralanması, harflerden ortaya çıkan veya harflerle uyumlu olarak meydana gelen varlıklar ve son olarak ta Sefer Yetzirah’ın, İbn-i Arabi’ye etkileme olasılığının açıklama girişimleri gibi bir kısım meseleyi ele almaktadır. Nihayetinde çalışma İbn-i Arabi ile Sefer Yetzirah arasındaki ortak ve farklı noktalar bulunduğu sonucuna varmıştır. Ancak İbn-i Arabi’nin çalışmaları daha kapsamlı ve detaylı açıklamalar ve gerekçelendirmelerle dikkat çekmekte, bunun yanı sıra önermeleri kıyaslamakla öne çıkmaktadır. Yapılan incelemeler neticesinde İbn-i Arabi’nin görüşlerini desteklerken genellikle kitap ve sünnet ile temellendirdiğinden, onun Sefer Yetzirah’dan etkilenme olasılığı, delil gerektiren bir mesele olduğu ortaya çıkmıştır. Zira İbn-i Arabi’nin Sefer Yetzirah’ işimli eserden haberdar olduğunu gösteren ne kıraat ne de sema yoluyla tarihi bir kaynak yoktur.

Anahtar Kelimeler:

Sefer Yetzirah, Muhyiddin-i İbn-i Arabi, Kabbâla, Tasavvuf, ʿIlm al-Ḥurūf

Letters and Existence : A Comparative Study Between Sefer Yetzirah and Ibn Arabi

The Islamic world in the Middle Ages witnessed a remarkable activity of Islamic and Jewish mysticism. This common geo-historical and epistemological backgrounds were reflected in the mystical output of the two mysteries. It is clear that there is an interaction between these two streams, as appears in the works of the mystics of that era, especially the Jewish ones. This paper seeks to study one aspect of the mystical interaction between the medieval Islamic and the Jews mysticism which is the letters and their relation to existence through studying the works of Muhyiddin ibn Arabi and Sefer Yetzirah (The book of creation) which is one of the most important books of Kabbalah attributed to the Prophet Ibrahim. The study examined the points of convergence and divergence between Sefer Yetzirah and Ibn Arabi by studying several issues on both sides, including: the formative role of the letters, the nature of these letters, their order and their entities or corresponding entities. The study concluded that there are many points of convergence between Ibn Arabi and Sefer Yetzirah, as well as many points of difference. In addition to this, Ibn Arabi’s works covers vaster and more detailed aspects of this subject with reasonable explinations. The study concluded that the possibility of Ibn Arabi being influenced by Sefer Yetzirah is lacking for evidence, especially if we take into consideration that Ibn Arabi relayed on Quran and prophet traditions to support his thoughts. Besides, there is no decisive historical evidence for this claim.

Keywords:

Sefer Yetzirah, Muhyiddin Ibn Arabi, Kabbalah, Sufism, ʿIlm al-Ḥurūf,

PDF

___

The Holy Quran
The Holy Bible
Abu Zayd, Nasr Hamid. Falsafatu’t- Ta’wîl. Beirut: Dâru’t- Tanwîr lit- Tibâʿa wa’n- Nashr & Dâru’l- Wihda lit- Tibâʿa wa’n- Nashr. 1983.
Afifi, Abul Ela. The Mystical Philosophy of Muhid Din Ibnul-Arabi. Cambridge: The University Press, 1939.
Al-Fayyūmî, Saʿîd. Sefer Yetzirah – Kitâbu’l- Mabâdi’. Kiryat Ono: Moshe Institute. 1999.
Benton, Christopher P. “An Introduction to the Sefer Yetzirah”. The Maqom Journal for Studies in Rabbinic Literature 7 (2004). http://www.maqom.com/journal/paper14.pdf.
Frye, Richard- Fisher, William Bayne, The Cambridge History of Iran. Cambridge: Cambridge University Press, 1962.
Haji Khalifah, Mustafa. Kashf aẓ-Ẓunūn ‘an 'asāmī ‘l-Kutub wa'l-funūn. 2 Vol, Ed. Mehmed Şerafeddin Yaltkaya. Beirut: Dâru Ihyâ’it- Turâthi’l- Arabi, w.d.
Hirschfeld, Hartwig. “The Arabic Portion of the Cairo Genizah at Cambridge”. The Jewish Quarterly Review 15/ 2 (1903): 167-181.
Hirschfeld, Hartwig. “A Hebraeo-Sufic Poem”. Journal of the American Oriental Society 49 (1929): 168-173.
Ibn ʿArabî, Muhyiddîn. Rasâ’il Ibn ʿArabî. 2 Vol. Beirut: Al-Markizu’l- ʿArabî lid- Dirâsât. W.date. a copy of Dâiratul Ma'ârifi’l- Osmania’s edition in Hyderabad. 1361 AH.
Ibn ʿArabî, Muhyiddîn. Shajaratu’l- Kawn. Ed. Riyâd Al- Abdullâh. Beirut: Al- Markiz Al- ʿArabî lil- Kitâb. 1984.
Ibn ʿArabî, Muhyiddîn. Al-Futûhât Al-Makkiya.14 Vol .Ed. Osman Yahya. Egypt: Supreme Council of Culture in Cooperation with Institute of Graduate Studies of the Sorbonne University, General Egyptian Book Organization. 1958.
Ibn ʿArabî, Muhyiddîn. Al-Futûhât Al-Makkiya. 4 Vol. Beirut: Dâr Sâdir. W.date. a copy of Dâru’l- Kutubi’l- ʿarabiyya’s edeition in Egypt. 1329 AH.
Ibn ʿArabî, Muhyiddîn. Kitâbu’l- Mabâdi’ wal- Gayât fî Maʿâni’l- Hurûfi wal- Âyât wa Kitâbu’l- ʿaqdi’l- Manzûm Fîmâ tahwîhi’l- Hurûfu mina’l- Khawassi wa’l- ʿulûm. Ed. Saeed Abdulfattah. Beirut: Dâru’l- Kutubi’l- ʿilmiyya. 2006.
Khamisi, Saed. Ar- Ramziyya wa’t- Ta’wîl fî Falsafati Ibn ʿArabî As- Sûfiyya. PhD thesis: The University of Mentouri, Constantine, Algeria. 2005.
Khayri, Ahmed. ‘izâlatu’sh- Shubuhât ‘an Qawli’l- Ustâth Kunnâ Hurûfan ʿâliyât. Cairo: As- Saʿâda press. 1370 AH.
Kiener, Ronald.” Ibn al-'Arabí and the Qabbalah: A Study of Thirteenth-Century Iberian Mysticism”. Studies in Mystical Literature 2/2 (1982): 26-52.
Kohler, Kaufmann - Broydé, Issac. “Bahya Ben Joseph ibn Pakuda”. jewishencyclopedia.com. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/2368-bahya-ben-joseph-ibn-pakuda
Malter, Henry. Saadia Gaon: His Life and Works. Philadelphia: The Jewish Publication Society of America, 1921.
Morris, James W. "...Except His Face: The Political and Aesthetic Dimensions of Ibn 'Arabi's Legacy". Journal of the Muhyiddîn Ibn 'Arabî Society 23 (1998): 19-31.
Nykl, Alois R. - Sprengling, Martin. “A Hebrew-Sufic Poem”. The American Journal of Semitic Languages and Literatures 46/ 3 (1930): 203-204.
Palacios, Asin M. Ibn Arabi: Hayatuhu wa Madhhabuhu, trans. Abd al-Rahman Badawi, Kuwait: Wakalat al-Matbuat, 1979.
Rosenthal, Franz. “A Judaeo-Arabic Work Under Ṣûfic Influence”. Hebrew Union College Annual 15 (1940): 433-484.
Singer, Isidore (Ed.). “Ibn Ghayyat, Isaac Ben Juda'”. 1901 The Jewish Encyclopedia. Available at: https://www.studylight.org/encyclopedias/tje/i/ibn-ghayyat-isaac-ben-judah.html.
Smith, William. "Hebrew Language," Smith's Bible Dictionary. Philadelphia: Universal Book and Bible House; Teachers edition, 1948.
Stroumsa, Sarah. Maimonides in His World: Portrait of a Mediterranean Thinker. Princeton: Princeton University Press, 2009.
Şeyhî Efendi, Köstendilli Süleyman, Şerh-i Nûnân, İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları, 297.7, 92b-93a.
Yıldırım, Birol, Köstendilli Süleyman Şeyhî Efendi Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri, Erzurum: Ertual Akademi, 2016.