1915

1 Numaralı Nefy ve Kısâs Defteri’ne Göre Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası (H. 1258-1259/M. 1842-1843)

Nefy’in sözlük anlamı, “sürme, sürgün etme” demektir. 1 Numaralı Nefy ve Kısas Defteri’ndeincelenen dönemdeki (H. 1258-1259/M. 1842-1843) hükümlere göre kanuna aykırı hareket eden,rüşvet alan, zimmetine para/mal geçiren kişilere, eşkıyalara, hırsızlara ve toplum içerisinde sorunçıkaran ve huzursuzluğa sebep olan birçok kişiye sürgün cezasının uygulandığı görülmektedir.İncelenen dönem içerisinde, nefy cezalarının yanı sıra kalebendlik ceza türüne de rastlanmıştır.Suçlular, Osmanlı coğrafyası dâhilinde çeşitli yerlere sürgün edilmişlerdir. Gelibolu, Bursa, Ankara,Van, Kütahya, Tekirdağ, Sivas, Adana, Kayseri, Rodos, Aynaroz, Trabzon gibi şehirler önemli sürgünyerleri olmuştur. Sürgün cezası alan kişilerden bazıları ise daha sonra çeşitli sebep ve şartlarlaaffedilmişlerdir. Bu makalede, 1 Nolu Nefy ve Kısâs Defteri’nin H. 1258-1259/M. 1842-1843 yıllarıarasındaki konu ile alakalı belgeler değerlendirilecektir.

The Exile Policy of Ottoman Government According to Exile and Retaliation Register 1 (H. 1258-1259/M. 1842-1843)

The dictionary meaning of the term Exile (Nefy) is “to deport, ostracism”. According to the provisions of the period (H. 1258-1259 / M.1842-1843) examined in Nefy and Kisas Book No. 1, those who act against the law, who bribe, who inflict money / property on embezzlement, strayers, thieves, it seems that many people have been sentenced to exile. It was also seen that confinement in a fortress is a type of punishment applied in addition to exile penalties during the period examined. The convicts were deported to various places inside the Ottoman lands. Cities such as Gelibolu, Bursa, Ankara, Van, Kütahya, Tekirdağ, Sivas, Adana, Kayseri, Rodos, Aynaroz, Trabzon were substantial exile locations. Some of those who received the exile were later forgiven for various reasons and circumstances. In this article, the documents relevant to the subject between the years H. 1258- 1259/M. 1842-1843 of the 1 number book of Exile and Retaliation will be studied.

PDF

___

ACEHAN, Abdullah, “Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası ve Sürgün Yerleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 1, S. 5, Kasım 2008, s. 12-29.
AKYILDIZ, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform (1836-1856), Eren Yayınları, İstanbul 1993.
AYDIN, M. Akif, “Ceza”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul 1993, s. 478-482.
AYDIN, M. Akif, “Osmanlı Hukukunun Genel Yapısı ve İşleyişi”, Türkler Serisi, C. 10, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 15-20.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No: 108, İstanbul 2010.
BAŞOĞLU, Tuncay, “Ta’zîr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 40, İstanbul 2011, s. 198-202.
ÇOBAN, Harun, “5 Numaralı Nefy Ve Itlâk Defteri’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2010.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, 28. Baskı, Aydın Kitabevi, Ankara 2011.
GÜNEŞ, Mehmet, “Osmanlı Devleti’nde Sürgün Cezası ve Karahisar-ı Sâhib’e Yapılan Sürgünler (1815-1839) ”, History Studies, C. 8, S. 1, Mart 2016, s. 49-70.
GÜR, Tekin, “1 Nolu Nefy Ve Kısâs Defteri’nin (1-35. Varaklar) Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat 2005.
İNALCIK, Halil, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayınları, İstanbul 2005.
İNALCIK, Halil, Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I Klasik Dönem (1302-1606), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 2008.
KAVAKLI, Sibel, “929/A Numaralı Nefy Defteri’nin (1826/1833) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat 2005.
KILIÇ, Ömer, “4 Numaralı Nefy Ve Itlâk Defteri’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2010.
KÖKSAL, Osman, “Osmanlı Hukukunda Bir Ceza Olarak Sürgün ve İki Osmanlı Sultanının Sürgünle İlgili Hatt-ı Hümayunları”, OTAM Dergisi, S. 19, Ankara 2006, s. 283-341.
MUMCU, Ahmet, “Divan-ı Hümâyûn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.IX, İstanbul 1994, s.430-432.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1993.
SAMİ, Şemseddin, Kâmûs-ı Türkî, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2017.
SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet, Tanzimat Devrinde Meclis-i Vâlâ (1838-1868), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1994.
SEZEN, Tahir, Osmanlı Yer Adları, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yayın No: 21, Ankara 2006.
TÜRCAN, Talip, “Sürgün”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul 2010, s. 164-166.
ULUÇAY, M. Çağatay, “Sürgünler Yeni ve Yakınçağlarda Manisa’ya ve Manisa’dan Sürülenler”, Belleten, C. 15, S. 60, Ankara 1951, s. 507-592.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1988.
ÜNAL, Mehmet Ali, Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Fakülte Kitapevi, 10. Baskı, Isparta 2013.