Doğan TÜRKYILMAZ, Selçuk ÖZYÜREK, Ülkü DAĞDELEN, Nurinisa ESENBUĞA, Mustafa YAPRAK

İvesi ve Romanov x İvesi Melez Koyunların Bazı Döl Verim Özellikleri, Kuzularının Yaşama Gücü ve Büyüme Gelişme Özelliklerinin İncelenmesi

Bu çalışma, İvesi ve Romanov x İvesi (ROxİV) (F1) melez koyunlarının bazı döl verim özellikleri ve kuzularının yaşama gücü ve büyüme gelişme özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Hayvan materyali olarak 30 baş İvesi, 37 ROxİV koyun ve bu koyunlardan doğan toplam 79 baş kuzu kullanılmıştır. Doğum oranı, ikiz doğum oranı ve bir doğuma düşen kuzu sayısı İvesi koyunlarında sırasıyla % 83, % 4 ve 1.04; ROxİV melez koyunlarında ise % 91.9, % 55.9 ve 1.56 olarak belirlenmiştir. Kuzuların sütten kesime, 120. güne ve mera sonuna kadar yaşama oranları İvesi ırkında % 96.2, % 84.6 ve % 80.8; ROxİV melezlerinde ise % 81.1, % 71.7 ve % 60.4 olarak bulunmuştur. ROxİV koyunlarının doğum oranları İvesi koyunlarından önemli ölçüde yüksek iken, İvesi kuzularının hayatta kalma oranlarının daha iyi olduğu ve mera sonunda ROxİV kuzularında ölüm oranının %39.6'ya ulaştığı gözlenmiştir. Ortalama doğum ağırlığı, sütten kesim ağırlığı ve mera sonu ağırlığı İvesi kuzularında 3.87, 15.56 ve 24.95 kg; ROxİV kuzularında 3.23, 12.77 ve 19.89 kg olarak belirlenmiştir. Doğum ağırlığı, sütten kesim ağırlığı, mera sonu ağırlığı üzerine genotip, ana yaşı ve doğum tipinin etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Sonuç olarak, ROxİV melezlemesinin döl verimini artırdığı, ancak kuzuların çeşitli dönemlerde hayatta kalma oranları ve canlı ağırlıklarının İvesi kuzularına kıyasla daha düşük oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İvesi, Romanov x İvesi, Döl verimi, Yaşama gücü, Büyüme-gelişme

Investigation of Some Reproductive Traits of Awassi and Romanov x Awassi Ewes and Survival Ability and Growth Characteristics of Their Lambs

This study was carried out to compare some reproduction characteristics of Awassi and Romanov x Awassi (ROxIV) (F1) crossbred sheep and to evaluate the survival ability and growth characteristics of their lambs. Animal materials consist of 30 Awassi, 37 ROxIV ewes and 79 lambs which were parturient from those ewes. Lambing rate, twin rate and the number of litter size were determined 83%, 4% and 1.04 in Awassi, and 91.9%, 55.9% and 1.56 in ROxIV ewes respectively. The survival rates of lambs up to weaning, 120th day and end of the pasture were 96.2%, 84.6% and 80.8% in Awassi, and 81.1%, 71.7% and 60.4% in ROxIV lambs. While the birth rates of ROxIV sheep are significantly higher than those of Awassi sheep, it is observed that Awassi lambs perform better than the ROxIV lambs in terms of their survival rates, and the death rate in ROxIV lambs reaches 39.6% at the end of pasture. Average birth weight, weaning weights and post grazing weights of lambs were determined 3.87, 15.56 and 24.95 kg in Awassi lambs; 3.23, 12.77 and 19.89 kg in ROxIV lambs. The effect of genotype, ewe age and birth type significantly affected the birth weight, weaning weight, and end of pasture weight. As a result, ROxIV crossbreeding improves fertility, but the survivability at various ages of the lambs is very low compared to Awassi lambs.

Keywords:

Awassi, Romanov x Awassi, Reproductive traits, Survival ability, Growth characteristics,

PDF

___

Akçapınar H., 2000. Koyun Yetiştiriciliği. 2. Baskı, 21-123, İsmat Matbaacılık, Ankara.
Atasoy, F., 2016. Koyunlarda Dölverimi ve Kuzu Ölümleri. Cumhuriyet Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 1(1): 15-21.
Bingöl, E., Aygün, T., 2013. Hakkari’de yetiştirilen Karakaş koyunlarında bazı döl verim özellikleri. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Derg., 3(2):113-118.
Boran, Ö., Torun, O., 2018. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yetiştirilen İvesi ve Çukurova Et koyunlarının döl verimi ile kuzularının büyüme performansının araştırılması. Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 36(9): 107-116.
Brad, A., Freeking and Gary L. Bennett., 2019. Rambouillet and Romanov reciprocal breed effects on survival and growth traits of F1 lambs and on reproductive traits of F1 ewes. J. Anim. Sci. 97: 578-586.
Demir, H., Ekiz, B., Yılmaz, A., Elmaz, Ö., 2002. Kıvırcık ve Sakız x Kıvırcık F1 koyunların döl verimi ve kuzuların yaşama gücü. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 28 (1): 155-161.
Duricic, D., Benic M., Zaja IZ., Valpotic H., Samardzija M., 2019. Influence of season, rainfall and air temperature on the reproductive efficiencey in Romanov sheep in Croatia. Int J Biometeorol, 63: 817-824.
FAOSTAT, 2019; FAOSTAT. Statistical database. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA.Erişim Tarihi:(02.12.2021)
Freking BA., Bennett GL., 2019. Rambouillet and Romanov reciprocal breed effects on survival and growyh traits of F1 lambs and on reproductive traits of F1 ewes. J Anim Sci, 97: 578-586.
Freking BA., Murphy TW., 2021. Comparison of performance of F1 Romanov crossbred ewes with wool and hair breeds during spring lambing under intensive and extensive production systems. J Anim Sci, 99, 1-10.
Ipsen, M., 2013. World’s best practice in lamb survival. In particular the first three days of life. Nuffield Australia Project No:1316. Nuffield Schola, Nuffield Australia.
Kaymakçı M., 2006. İleri Koyun Yetiştiriciliği. 2. Baskı, İzmir İli Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayınları No:1, Bornova- İzmir.
Koncagül, S., Vural, M.E., Karataş, A., Akça, N., Bingöl, M., 2013. Reproductive Performance of Ewes and Growth Characteristics of Lambs in Zom Sheep Reared in Karacadağ Distric. Kafkas Univ.Vet. Fak. Derg, 19(1):63-68.
Kopuzlu ve Sezgin (2017) Kopuzlu S., Sezgin E., 2017. Erzurum meralarında yetiştirilen Morkaraman, Morkaraman x Akkaraman ve Romanov x Morkaraman F1 melezi kuzuların bazı büyüme özellikleri. YYÜ Tar Bil Derg, 27, 259-267.
Kul, S., Akcan, A., 2002. İvesi ve Ost-Friz x İvesi Melez (F1) Kuzularda büyüme, yaşama gücü ve bazı vücut ölçüleri. Uludağ Univ. J. Fak. Vet. Med., 21:109-114.
Kutluca Korkmaz, M., Emsen, E., 2016.Growth and reproductive traits of purebred and crossbred Romanov lambs in Eastern Anatolia. Anim Reprod, 13: 3-6.
Murphy, T.W., Keele, J.W., Freking, B.A., 2020. Genetic and nongenetic factors influencing ewe prolificacy and lamb body weight in a closed Romanov flock. J. Anim. Sci., 98: 1-9.
Sarı, M., Önk, K., Aksoy, AR., Tilki, M., Işık, A.S., 2014. Hemşin kuzularda büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hay Arşt Enst Derg, 51: 15-20.
SPSS, 2013. IBM SPSS Statistics 22.0 for Windows. Armonk, NY.
Şen, M., Uğurlu, M., 2021. Romanov koyun ırkında döl verimi özellikleri, yaşama, gücü, büyüme performansı ve bazı vücut ölçüleri. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 16(2): 155-163
TUİK 2021. Hayvansal Üretim İstatistikleri., Sayı:37208, Haziran 2021.
Turkyilmaz, D., Esenbuga, N., 2019. Increasing the productivity of Morkaraman sheep through crossbreeding with prolific Romanov sheep under semi-intensive production systems. S. Afr. J. Anim. Sci., 49: 185-191.
Ürüşan H., Emsen H., 2010. Kuzulama mevsimi, kuzu genotipi, anne ve doğumla ilgili faktörlerin kuzuların büyüme ve yaşama gücü üzerine etkileri. JOTAF, 7: 163-172.
Ünal, N., Atasoy, F., Akçapinar, H., Erdoğan, M., 2003. Karayaka ve Bafra (Sakız x Karayaka G1) koyunlarda döl verimi, kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turk J. Vet. Anim. Sci., 27: 265-272.
Yakan, A., Ünal, N., Dalcı, M.T., 2012. Ankara şartlarında Akkaraman, İvesi ve Kıvırcık ırklarında döl verimi, büyüme ve yaşama gücü. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 52(1): 1-10.
Yılmaz, O., Küçük, M., Denk, H., Bolacalı, M., 2006. Norduz koyunlarında mevsim dışı koç katımının döl verimine ve kuzularda yaşama gücüne etkisi. YYÜ Vet. Fak. Derg. 17(1-2): 99-102.