M.ihsan SOYSAL, Emel Özkan ÜNAL, Eser Kemal GÜRCAN

Çiftlik Hayvan Genetik Kaynaklarının Koruma ve Sürdürülebilir Kullanımı

Hayvansal üretim, ekosistem hizmetlerinin sağlanmasında özel bir rol oynar ve tarımsal ekosistemin önemli bir parçasıdır. Hayvansal üretim ekosistem hizmetlerini sağlama işlevini insan tüketimine uygun olmayan doğa unsurları olan bitkisel kaynakları insanların yararlanacağı et süt gibi besleyici gıdalara dönüştürerek, otlatma, gezinme, çiğneme dışkı ve idrar üretimi ile ekosistemlerle doğrudan etkileşimde bulunarak ve iklimdeki dalgalanmalara yanıt verebilir şekilde yer değiştirerek sağlarlar. Çiftlik hayvanı genetik kaynakları, gıda ve tarım üretimi için kullanılan veya kullanılabilecek hayvan türleri, her bir tür içindeki popülasyonlar, yabani popülasyonlar, yerel ırklar ve birincil popülasyonlar, standart ırklar, seçilmiş hatlar, ırklar varyeteler, suşlar ve korunmuş genetik materyaller; hepsi şu anda ırk olarak sınıflandırılmaktadır. Hayvan genetik kaynakları, hayvancılık gelişimi için birincil biyolojik sermayedir ve gıda güvenliği ve sürdürülebilir kırsal kalkınma için hayati önemi vardır. Gelecekteki üretim zorluklarını karşılamak için çiftlik hayvan genetik kaynakları çeşitliliğini korumak büyük önem taşımaktadır. Hayvan genetik kaynakları uzun süren evciltme, seleksiyon süreçleri sonucunda insanlar tarafından kullanılmak üzere geliştirilmiştir ve artık tüketimde kullanılmazlarsa soyu tükenmek durumundadır. Hayvan genetik kaynaklarını korumak süreci yalnızca yetiştiriciyi değil aynı zamanda kamunun daha geniş toplumsal kitlelerinde yararlanması bakımından kamuyu da ilgilendiren bir süreçtir. Sigorta değeri olarak adlandırılan en önemli seçenek, ırkları gelecek için korumayı, iklim değişikliği ve üretim ortamı değişikliği gibi gelecekteki öngörülemeyen olaylara yanıt verecek ırkların elde tutulmasını korunmasını içermekten kaynaklanmaktadır. Gelecekte iklim, barınak, yem ve hijyen gibi çevre koşullarının alacağı duruma tedbir olarak Hayvan Genetik Kaynaklarında mevcut varyasyonun korunması, geliştirilmesi sürdürülmesi gerekmektedir. Bu derleme çalışmasında, dünya ve ülkemizdeki uluslararası düzeyde yürütülen genel olarak biyoçeşitlilik ve onun önemli bileşeni çiftlik hayvan genetik kaynakları koruma ve sürdürülebilir kullanım çalışmaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

genetik kaynaklar, sürdürülebilir kullanım, koruma

Conservation and Sustainable Use of Farm Animal Genetic Resource

Livestock plays a special role in the provision of ecosystem services and is an important part of agricultural ecosystems. They provide the function of providing livestock ecosystem services by converting natural elements that are not suitable for human consumption into nutritious foods such as grazing, roaming, chewing feces and urine production and by moving around in response to fluctuations in the availability of resources and climate. Farm animal genetic resources are animal species that are or may be used for food and agricultural production, populations within each species, wild populations, local breeds and primary populations, standard breeds, selected lines, breeds varieties, strains and conserved genetic materials; all are currently classified as breed. Animal genetic resources are the primary biological capital for livestock development tendered it alto food security and sustainable rural development. Preserving the diversity of farm animal genetic resources is of great importance to meet future breeding challenges. Animal genetic resources have been developed for use by humans as a result of long processes of domestication and selection and if they are no longer used for consumption, they must become extinct. The process of conserving animal genetic resources is a process that concerns not only the breeder, but also the public, as it can be used by the wider public. The most important option, referred to as insurance value, sourced from the fact that it includes protecting, conserving the breeds for the future and keeping the breeds retention of options that will respond to unforeseen future events such as climate change and production environment change.As a precaution to the future environmental conditions such as climate, shelter, feed and hygiene, the existing variation in farm animal genetic resources should be protected and developed in this review, biodiversity is generally carried out at international level and its major component of farm animal genetic resources conservation and sustainable use studies have been examined in the world and in Turkey.

Keywords:

Genetic resource, Sustainable use, Conservation,

PDF

___

Kaynaklar Anonim, 2015. Hayvan Genetik Kaynakları Ulusal Strateji ve Eylem Planı (2015-2020) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi ;15.09.2020. https://docplayer.biz.tr/29343120-Hayvan-genetik-kaynaklari-ulusal-strateji-ve-eylem-plani-tarimsal-arastirmalar-ve-politikalar-genel-mudurlugu.html
Anonim ,2017. TAGEM Ar-Ge & İnovasyon Çalışmaları; T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ,Erişim tarihi:15.09.2020(https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/TAGEM%20AR-GE%202017.pdf).
Anonim,2020. Sığır Pedigrili Koruma. Erişim tarihi :15.09.2020 https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler/Hayvancilik-Desteklemeleri/Hayvan-Gen-Kaynaklari/Sigir-Pedigrili-Koruma
.Ayar, A., 2018. Animal Genetic Resources and Community Based Livestock Breeding Program R&D and Innovation under General Directorate of Agricultural Research and Policies, 12th World Buffalo Congress Book of Abstract18-20 September 2019 İstanbul-Turkey.
BirdLife-International ,2018. State of the world’s birds: taking the pulse of the planet (Cambridge, UK: BirdLife International), Erişim tarihi:15.09.2020: https://www.birdlife.org/sites/default/files/attachments/BL_ReportENG_V11_spreads.pdf
Burgin, C. J.,Colella, J. P., Kahn, P. L., and Upham, N. S., 2018. How many species of mammals are there? Journal of Mammalogy 99(1), 1–14.
C.B.D.,2020. The Convention on Biological Diversity Erişim tarihi:15.09.2020.,https://www.cbd.int/history/,https://www.cbd.int/convention/refrhandbook.shtml.
Ertuğrul M., G.Dellal , C. Elmacı , A. O.Akın , E. Pehlivan , M. İ.Soysal , S. Arat, 2010. Çiftlik Hayvanları Genetik Kaynaklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi,shf179-198;
Ertuğrul M., M. İ. Soysal, A. O. Akın.2011. Farm Animal Genetic Diversity And Conservation In Turkiye XVIII Global Conference on the Conservation of Animal Genetic Resources Tekirdag, TURKIYE (4 - 8 October 2011)
ERFP, 2020. European Regional Focal Point for Animal Genetic Resources Regional platform for the support of management, conservation and sustainable use of Animal genetic resources Erişim tarihi 15.09.2020, https://www.animalgeneticresources.net/index.php/about-erfp/
FAO, 1997a. The State of the World’s Plant Genetic Resources for Food and Agriculture, (Rome, Italy: FAO), 511p. Erişim Tarihi:15.09.2020. url: http://www.fao.org/3 /a-w7324e.pdf.
FAO, 1997b. The Global Plan of Action for the Conservation and Sustainable Utilization of Plant Genetic Resources for Food and Agriculture and the Leipzig Declaration. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/a-aj631e.pdf
FAO, 2007a. The State of the World’s Animal Genetic Resources for Food and Agriculture, ed. Rischkowsky, B.,Pilling, D., et al. (Rome, Italy: FAO), 511p. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/a1250e/a1250e.pdf. FAO ,2007b. The Global Plan of Action for Animal Genetic Resources and the Interlaken Declaration. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/a-a1404e.pdf.
FAO, 2009. The International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www. fao.org/3/a-i0510e.pdf. FAO, 2010. The Second Report on the State of the World’s Plant Genetic Resources for Food and Agriculture. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/docrep/013/i15 00e/i1500e.pdf
FAO, 2014a. Global Plan of Action for the Conservation, Sustainable Use and Development of Forest Genetic Resources. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/a-i3849e.pdf
FAO, 2014b. The State of the World’s Forest Genetic Resources, ed. And others. (Rome, Italy: FAO), 276p. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/a-i3825e.pdf
FAO, 2015. The Second Report on the State of World’s Animal Genetic Resources for Food and Agriculture (Rome, Italy: FAO), 562p. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/ 3/a-i4787e.pdf FAO, 2016.The contributions of livestock species and breeds to ecosystem services, Erişim Tarihi:15.09.2020. http://www.fao.org/3/a-i6482e.pdf
FAO ,2019a. The State of the World’s Aquatic Genetic Resources for Food and Agriculture (Rome, Italy: FAO), 251p. Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/3/ca5256en/C A5256EN.pdf.
FAO ,2019b. The State of the World’s Biodiversity for Food and Agriculture (Rome, Italy: FAO), 572p. Erişim Tarihi:15.09.2020.url: http://www.fao.org/3/CA3129EN/ca3129en.pdf.
FAO, 2020a. Domestic Animal Diversity Information System (DAD-IS). Erişim Tarihi:15.09.2020 url: http://www.fao.org/dad-is/en accessed date: 2020-04-10
FAO, 2020b. FAOSTAT. Erişim Tarihi:15.09.2020 ,url: http://www.fao.org/faost at/en/#home.
G.C.Gandini,L.Ollivier, B.Danell, O.Distl, A.Georgoudis, E.Groeneveld, E.Martyniuk, J.A.M.vanArendonk, J.A.Woolliams, 2004.Criteria to assess the degree of endangerment of livestock breeds in Europe;Livestock Production Science Volume 91, Issues 1–2, 1 December 2004, Pages 173-182. Oldenbroek,K.,2007.Utilization and conservation of farm animal genetic resources Wageningen Academic Publishers The Netherlands, 2007 ISBN: 978-90-8686-032-6.
Pilling D, Bélanger J, Diulgheroff S, Koskela J, Leroy G, Mair G, Hoffmann I. Global status of genetic resources for food and agriculture: challenges and research needs ,2020.Genetic Resources (2020),1 (1) 4–16 DOI:10.46265/genresj.2020.1.4-16 .https://www.genresj.org ISSN:2708-3764
Yıldırır M., A.O. Akın, 2015.Hayvan Genetik Kaynakları Araştırmaları ve Yönetim Faaliyetleri.Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Hayvancılık ve Su Ürünleri Araştırmaları Daire Başkanlığı, Hayvan Genetik Kaynakları Araştırmaları Çalışma Grubu Koordinatörlüğü. ISBN: 978-605-9175-13-5 Ankara, 2015