BAŞLANGICINDAN 16. YÜZYILA KADAR, TÜRK DOKUMA SANATINDAKİ ÜSLUP, DESEN, MOTİF VE SEMBOLLERİN TARİHİNE BAKIŞ

İnsanlığın en eski sanatlarından biri dokuma sanatıdır. Doğasal olaylara karşı fiziksel olarak savunmasız olan ilkel insan önce giyimde daha sonra barınma ve ısınmada dokumayı kullanmıştır. İlk çağlardan itibaren gündelik yaşam pratiklerinin farklı alanlarında dokumayı kullanan ve geliştiren insanoğlu kültürel motifleri de üretimlerine eklemiştir. Zamanla her kültür kendi anlayışına göre dokumalarında süslemeler de yapmaya başlamıştır. Dünyadaki en eski uygarlıklarından biri olan Türkler de kendi kültürlerine göre dokumacılık sanatını geliştirmişlerdir. Orta Asya’daki Türkler ilk önce hayvanlardan elde ettikleri yünü bükerek iplik elde etmişler ve dokuma yapmışlardır. Daha sonra farklı malzemelerle dokuma yapımı gelişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türk, dokuma, üslup, motif

FROM THE BEGINNING TO THE 16TH CENTURY, STYLE, PATTERN, MOTIF AND ART IN TURKISH WEAVING ART OVERVIEW OF THE HISTORY OF SYMBOLS

One of the oldest arts of humanity is the art of weaving. Human beings, who need to protect themselves against natural conditions, used and developed weaving in clothing, shelter and heating, and later in different areas of their daily life. Over time, every culture has started to make decorations in their weaving according to their own understanding. Turks, one of the oldest civilizations in the world, have also developed the art of weaving according to their own culture. The Turks in Central Asia first obtained yarn by twisting the wool they obtained from animals and weaving. Later weaving with different materials developed.

Keywords:

Turkish, weaving, style, motif,

PDF

___

ASLANAPA, O. (1989). Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
ASLANAPA, O. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul: İnkılap Basımevi.
ATASOY, N. (1971). Selçuklu Kıyafetleri Üzerine Bir Deneme, Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı 4, İstanbul.
BAYDEMİR, E. (2018). Berlin İslam Sanatları Müzesinde Bulunan Türk Halıları, İstanbul: Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, MSGSÜ Güzel Sanatlar Ens.
BİROL, İ. (2009) Desen Tasarımı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
ÇORUHLU, Y. (2007). Erken Devir Türk Sanatı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
DENİZ, A. (2006). Geleneksel Motiflerin Kimliklerini Kaybetmeden Yeni Tasarımlara Dönüşmeleri, İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, MSGSÜ Sosyal Bilimler Ens.
DİRİK, K. (1938). Eski ve Yeni Türk Halıcılığı ve Cihan Halı Tipleri Panoraması, İstanbul: Alaeddin Kıral Basımevi.
GÖRGÜNAY, N. (2001). Altaylar’dan Tunaboyu’na Türk Dünyas›nda Ortak Yanışlar (Motifler), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
MÜLAYİM, S. (2006). Aklın İzleri, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
ÖZ, T. (1946). Türk Kumaş ve Kadifeleri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
SALMAN, F. (1998). Tarihi Türk Kumaşlarında Desen ve Renk Anlayışı, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Erzurum.
UĞURLU, A. (1985). Antik Çağ Anadolu Dokuma Sanatı, İlgi Dergisi, Sayı 43, İstanbul.
UĞURLU, A., UĞURLU, S.S. (2020). Tekstil Müzesi Önerisi, Folklör Akademi Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, İstanbul.
UĞURLU, A., UĞURLU, S.S. (2021). Anadolu’da Kadın, Kadın Çalışmaları kitap bölümü, İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
UĞURLU, S.S. (2021). Geleneksel Dokumalarda Motif desen Bağlantıları, Kesit Akademi Dergisi, Cilt 7, Sayı 27, 162. İstanbul.