Şanlıurfa İli Merkez İlçelerinde 0-24 Aylık Bebeği Olan Annelerin Anne Sütü ve Emzirmeye İlişkin Bilgi ve Tutumları

Amaç: Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde 0-24 aylık bebeği olan annelerin, anne sütü ve emzirme konusunda bilgi ve tutumları irdelenerek, bebeklerin anne sütüyle emzirilerek beslenme durumlarını etkileyen faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Bu çalışma prospektif kesitsel tipte bir anket çalışması olup, Kasım 2019 -Nisan 2020 tarihleri arasında Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde hizmet veren aile sağlığı merkezlerinde yürütülmüştür. 0-24 aylık bebeği olan 18-49 yaş arası 383 kadın çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmacılar tarafından literatürün geniş çaplı taranmasının ardından katılımcıların sosyodemografik özelliklerini ve anne sütü ve emzirme konusunda bilgi ve tutumlarını değerlendirmeyi amaçlayan toplam 40 sorudan oluşan anket formu hazırlanmıştır. Veriler yüz yüze anket yöntemi ile katılımcılarla görüşülerek toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 21istatistik paket programı ile yapılmış, kategorik değişkenler ile anne sütü ve emzirme konusundaki bilgi ve tutumlar arasındaki ilişki ki-kare testi ile analiz edilmiştir. P<0.05 olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışma 383 katılımcı ile yürütülmüştür. Çoğunlugunun (%33,7) yaşları 25 ve altında olup yine çoğunluğunun (%24,3) eğitim durumu üniversite seviyesi ve üzerinde idi. Annelerin bebeklerini ilk bir saat içerisinde emzirme oranı %50,9, ilk besin olarak anne sütü ile besleme oranı %82’dir. Katılımcıların %75,2’si bebeğine kolostrum vermiş, %18’i bebeklerini 4-6 ay, %27’si 12-24 ay süreyle emzirmişlerdir. Anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi aldıkları kaynak %43,9 oranıyla en çok aile hekimleridir. Sonuç: Bu çalışmada katılımcıların yarısı bebeklerini doğumdan sonra ilk bir saat içinde emzirmemiş, 1/3'ü ise bebeklerine kolostrum vermemiştir. Ortalama emzirme süresi oranları Türkiye ortalamasının altındadır. Annelerin emzirmeyi etkili bir şekilde başlatabilmeleri ve sürdürebilmeleri için başta eğitim ve destek hizmetleri olmak üzere iyileştirici stratejilerin geliştirilmesine ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Anne sütü, emzirme, kolostrum, beslenme

Knowledge and Attitudes of Mothers with 0-24 Months Old Babies on Breast Milk and Breastfeeding in the Central Districts of Şanlıurfa

Background: It is aimed to examine the knowledge and attitudes of mothers with 0-24 months old babies in the central districts of Şanlıurfa about breast milk and breastfeeding and to reveal the factors affecting breastfeeding.Materials and Methods: This study is a prospective cross-sectional study and was conducted in family health centers serving in the central districts of Şanlıurfa between November 2019 and April 2020. 383 women between the ages of 18-49 with 0-24 months old baby were included in the study. A question-naire consisting of 40 questions was prepared by the researchers aiming to measure the sociodemo-graphic characteristics of the participants and their knowledge and attitudes about breast milk and breastfeeding.Results: The majority of the 383 participants (33.7%) were aged 25 and below, and at university level and higher (24.3%). The breastfeeding rate of mothers within the first hour is 50.9%, and the rate of feeding their babies with breast milk as the first food is 82%. 75.2% of the participants gave colostrum to their babies. Looking at breastfeeding times; 18% breastfed their babies for 4-6 months and 27% for 12-24 months. The source of information about breast milk and breastfeeding is mostly family physi-cians with a rate of 43.9%.Conclusions: According to the results of our study, half of the participants did not breastfeed their babies within the first hour, and 1/3 of them did not give colostrum to their babies. Average breastfeed-ing time rates are below the Turkey average. There is a need to develop remedial strategies, especially education and support services, in order for mothers to initiate and maintain breastfeeding effectively.Keywords: Breast milk, Breastfeeding, Colostrum, Nutrition

PDF

___

1. WHO. [homepage on the Internet]. Infant and young child feding. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding. Erişim tarihi: 09.1.2022
2. He Y, Liu S, Leone S, Newburg DS: Human colostrum oligo-saccharides modulate major immunologic pathways of im-mature human intestine. Mucosal Immunol. 2014;7:1326-39.
3. Ip S, Chung M, Raman G, Chew P, Magula N, DeVine D et al. (2007). Breastfeeding and maternal and infant health out-comes in developed countries. Evidence report/technology assessment. 2007; 153:1-186.
4. Koçakoğlu Ş, Çadırcı D. Emzirme destek merkezi başvuruları-nın değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal. 2020; 20(1): 105-15.
5. TUİK İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-Istatistikleri-2018-30701#:~:. Erişim : 14.11.2022
6. Varol D, Yıldız S. Doğum sonrası 6 ay boyunca sürdürülen emzirme eğitiminin tek başına anne sütüyle beslenme süre-sine ve büyümeye etkisi. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2006; 14(56): 27-40.
7. Gölbaşı Z, Eroğlu K, Kaya D. Doğum yapan kadınların anne sütü ve emzirme mitlerine inanma durumlarının belirlenme-si. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018 ;4(2):32-43. https://doi.org/10.30934/kusbed.402892.
8. Öztürk Ö, Sarıkaya P, Özdemir Ş, Çikendin Z, Zünbül N. Anne sütü ve emzirme ile ilgili anneler tarafından bilinen doğrular ve yanlışlar. Güncel Pediatri. 2018; 16(2): 40-54.
9. Yıldön Ş. Doğum Yapan Annelerin Anne Sütü ve Emzirme ile İlgili Bilgi ve Tutumları. TC Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatörlüğü Uzmanlık Tezi, İstanbul. 1998.
10. Türkiye Nüfus ve sağlık araştırması (TNSA) http://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%20-%20raporlar/2018%20TNSA/TNSA2018_ana_Rapor_compressed.pdf. Erişim tarihi: 14.11.2022
11. Koçoğlu G, Polat H, Özgür S. Ailelerin beslenme olanakları ve annelerin çocuk beslenmesi konusundaki bilgileri ile çocukla-rın fiziksel gelişimleri arasındaki ilişkiler. Beslenme ve Diyet Dergisi. 1990;19(1): 11-22.
12. Oche MO, Umar AS, Ahmed H. Knowledge and practice of exclusive breastfeeding in Kware, Nigeria. Afr Health Sci. 2011;11:518–23
13. Abdul Ameer AJ, Al Hadi AHM, Abdulla MM. Knowledge, attitudes and practices of Iraqi mothers and family child-caring women regarding breastfeeding. EMHJ-Eastern Medi-terranean Health Journal. 2008; 14 (5): 1003-14.
14. Artantas AB, Tetik BK, Kilic M, Eray IK, Cetin N, Güney S, Akdogan D, Domad U, Ustu Y, Ugurlu M. [Knowledge Level, Attitude and Own Experience of Health Professionals About Breastfeeding and Breast Milk in a City of Turkey: Cross-sectional Study]. [article in English, Spanish]. Arch Argent Pediatr. 2016; 114(6):514-20.
15. Grupta A, Sobti J, Rohde JE. Infant feeding practices amongpatients of pediatricans and general practitioners. In-dian J Pediatr. 1992; 59: 193–196
16. Dalgıç N, Hızel S, Köse MR. Ankara'nın on merkez ilçesinde anne sütü ile ilgili bilgi tutum ve davranışların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 1998; 51(3): 137-43.
17. Gürakan B, Özcebe H, Bertan M. Multipar annelerin anne sütü ile ilgili deneyimleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergi-si.1993; 36:1-10.
18. Tunçel EK, Dündar C, Pekşen Y. Ebelerin anne sütü ile ilgili bilgi ve uygulamalarının değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Der-gisi.2005; 6(1): 43-8.
19. Şahin G, Ergüven M. Emziren annelerin emzirme ile ilgili bilgi, uygulama ve davranışlarının değerlendirilmesi. Uzmanlık te-zi. 2008. İstanbul Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatörlüğü.
20. Akyüz A, Kaya T, Şenel N. Annenin emzirme davranışının ve emzirmeyi etkileyen durumların belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni.2007; 6(5): 331-5.
21. Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H, Targan Ş, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2005; 48(3): 226-33.
22. Borlu A, Horoz D, Balcı E. Kayseri’de annelerin emzirme süreleri ve etkileyen faktörler. 2.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı Ankara; 2008: 381.
23. Şanlıer N, Aytekin F. Ankara da Yaşayan 0 36 Ay Çocukların Bazı Antropometrik Ölçümleri ve Anne Sütü ile Beslenme Durumlarının Saptanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fa-kültesi Dergisi. 2004;24 (1):271-89.
24. Binns CW, Li L, Zhang M. Chinese mothers' knowledge and attitudes about breastfeeding in Perth, Western Australia. Breast Feed Rev. 2003;11(3);13-9
25. Kang JS, Choi SY, Ryu EJ. Effects of a breastfeeding em-powerment programme on Korean breastfeeding mothers: A quasi-experimental study. Int J Nurs Stud. 2008;45:14–23. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2007.03.007
26. Rankin MW, Jimenez EY, Caraco M Collinson M, Lostetter L, DuPont TL. Validation of test weighing protocol to estimate enteral feeding volumes in preterm infants. The Journal of pediatrics. 2016; 178: 108-12.
27. Hakim IA, el-Ashmawy IA. Breast-feeding patterns in a rural village in Giza, Egypt. Am J Public Health. 1992;82:731–2. https://doi.org/10.2105/ajph.82.5.731.
28. Haque MF, Hussain M, Sarkar A, Hoque MM, Ara FA, Sultana S. Breast-feeding counselling and its effect on the prevalen-ce of exclusive breast-feeding. J Health Popul Nutr 2002;20:312–6.
29. Kaya D, Pirinçci E. 0-24 Aylık Çocuğu Olan Annelerin Anne Sütü ve Emzirme İle İlgili Bilgi ve Uygulamaları. TAF Preventi-ve Medicine Bulletin. 2009; 8(6):479-84
30. Righard L, Alade MO. Effect of delivery room routines on success of first breast-feed. The Lancet. 1990;336 (8723):1105-07.
31. Tunçel E, Dündar C, Canbaz S, Pekşen, Y. Bir Üniversite Has-tanesine Başvuran 0-24 Aylık Çocukların Anne Sütü ile Bes-lenme Durumlarının Saptanması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi.2006;10(1):1-6
32. TUİK doğum istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2021-45547. Erişim tarihi: 15.11.2022
33. Çifçili SY, Akgün TY, Akman M, Ünalan PC, Uzuner A, Kalaca S. Risk factors for early weaning among babies followed-up in a baby-friendly primary care unit in İstanbul. RISK. 2011;66: 71.