Özel Bir Hastanede Sağlık Çalışanlarının Kesici-Delici Alet Yaralanmalarının Değerlendirilmesi

Amaç: Sağlık çalışanları kesici-delici alet yaralanmaları sonucunda hepatit B virüsü (HBV), hepatit C virüsü (HCV) ve human immunodeficiency virüs (HIV) gibi kan ve vücut sıvılarıyla bulaşan etkenlere bağlı infeksiyonlar açısından mesleki risk altındadır. Bu çalışmada, özel bir hastanede sağlık çalışanlarının kesici delici alet yaralanmalarının retrospektif olarak değerlendirilmesi ve çıkan sonuçlara göre alınacak önlemlerin irdelenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Hastanemizde Ocak 2015-Aralık 2021 tarihleri arasında görev yapan sağlık çalışanlarının kesici-delici alet yaralanmalarına maruz kalma durumları Enfeksiyon Kontrol Komitesi tarafından tutulan bildirim formlarındaki kayıtlar incelenerek retrospektif olarak değerlendirildi. Veriler sayı ve yüzdelik değerler olarak belirtildi. Bulgular: Altı yıllık sürede yaş ortalamaları 28.36 olan toplam 143 sağlık çalışanında kesici-delici alet yaralanması maruziyeti vardı. Yaralanmaya en fazla maruz kalan meslek grubu hemşirelerdi (%39.9). Klinik servislerde (%27.9) ve polikliniklerde (%23.1) yaralanma daha fazla görüldü. Yaralanmaların en sık nedeni iğne ucu maruziyeti (%49.7) ve en sık yaralanan vücut bölümü el bölgesiydi (%76.9). Perkütan yaralanmalar en sık (%67.2) tıbbi işlem esnasında gerçekleşmişti. Yaralanmaların tümü yüzeyel yaralanma idi. Sağlık çalışanlarının %73.4‘ü olay sırasında kişisel koruyucu ekipman kullanmıştı. Yaralanmaların %79.7‘sinin kaynağı biliniyordu. Kaynağı bilinen yaralanmalarda bakılan serolojik incelemede %5.3‘ünün HbsAg-pozitif olduğu görüldü. Anti-HCV ve anti-HIV pozitifliği saptanmadı. Yaralanma anında 143 çalışanın hiçbirinde HbsAg, anti-HCV ve anti-HIV pozitifliği saptanmadı. Yaralanmaya maruz kalan sağlık çalışanlarının HBV infeksiyonu yönünden yapılan serolojik incelemelerinde %98.6 oranında immün oldukları gözlendi. Altı aylık izlem boyunca risk altındaki çalışanda HBV, HCV ve HIV infeksiyonu gelişmedi. Sonuç: Çalışmamızda yaralanma veya riskli temas olaylarının büyük kısmı, iş yükü ve niteliği diğer bölümlere göre daha fazla olan klinik servislerde çalışan hemşirelerde iğne ucu yaralanması şeklinde meydana gelmiştir. HBV’ne karşı aşılanma oranları yüksek olup altı aylık izlem sonunda HBV, HCV ve HIV ile infeksiyon gelişmemesi sevindiricidir. Kişisel koruyucu ekipmanların kullanımının sağlanması için sağlık çalışanlarının desteklenmesi, tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliğinin uygulanması, denetimlerin yapılması, eksikliklerin giderilmesi kesici-delici alet yaralanması sonucu olabilecek infeksiyonların engellenmesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Kesici-delici alet yaralanmaları, Sağlık çalışanları, Hepatit B

Evaluation of Sharp Injuries Among Health Care Workers in a Private Hospital

PDF

___

1-Kepenek E, Şahin-Eker HB. Bir devlet hastanesinde çalışanlarda meydana gelen kesici ve delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Klimik Dergisi. 2017; 30(2):78-82.
2-Bozkurt S, Kökoğlu ÖF, Yanit F, Kocahasanoğlu U, Okumuş M, Sucakli MH ve ark. Sağlık çalışanlarında iğne batması ve ve cerrahi aletlerle olan yaralanmalar. Dicle Tıp Dergisi. 2013; 40(3):449-52.
3-Evik G, Uslu M, Kaya Ş, Gülsün S, Dede G. Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Çalışanlarında Kesici Delici Alet Yaralanmalarının Değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Infection, Microbes and Antimicrobials. 2015; 4:9.
4-Özyiğit F, Küçük A, Arıkan İ, Altuntaş Ö, Kumbasar H, Fener S ve ark. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımına yönelik tutumları. Haseki Tıp Bülteni. 2014; 52(3):168-171.
5-Dizili-Yelgin C, Çıkman A, Karakeçili F, Gülhan B, Aydın M. Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Kesici ve Delici Alet Yaralanmalarının Değerlendirilmesi. KLİMİK Dergisi. 2018; 31(3):200-205.
6-Kaya Ş, Baysal B, Eşkazan AE, Çolak H. Diyarbakır Eğitim Araştırma Hastanesi sağlık çalışanlarında kesici delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Viral Hepatit Dergisi. 2012; 18(3):107-10.
7-Mehta A, Rodrigues C, Singhal T, Lopes N, Souza ND, Sathe K et al. Interventions to reduce needle stick injuries at a tertiary care centre. Indian J Med Microbiol. 2010; 28(1):17-20.
8-Elmiyeh B, Whitaker S, James MJ, Chahal CA, Galea A, Alshafi K. Needle-stick injuries in the National Health Service: a culture of silence. J R Soc Med. 2004; 97(7):326-7.
9-Makary MA, Al-Attar A, Holzmueller CG, Sexton JB, Syin D, Gilson MM et al. Needlestick injuries among surgeons in training. N Engl J Med. 2007; 356(26):2693-9.
10-Omaç M, Eğri M, Karaoğlu L. Malatya Merkez Hastanelerinde Çalışmakta Olan Hemşirelerde Mesleki Kesici Delici Yaralanma ve Hepatit B Bağışıklanma Durumları. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi. 2010; 17(1):19-25.
11-Souza-Borges FRF, Ribeiro LA, Oliveira LCM. Occupational exposures to body fluids and behaviors regarding their prevention and post-exposure among medical and nursing students at a Brazilian public university. Rev Inst Med Trop Sao Paulo. 2014; 56(2):157-63.
12-Doğru BV, Akyol A. Hemşirelik öğrencilerinde kesici ve delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. ACU Sağlık Bil Derg. 2018; 9(1):59-66.
13-Azap A, Ergönül O, Memikoğlu KO, Yeşilkaya A, Altunsoy A, Bozkurt GY et al. Occupational exposure to blood and body fluids among health care workers in Ankara, Turkey. Am J Infect Control. 2005; 33(1):48-52.
14-Tarantola A, Golliot F, Astagneau P, Fleury L, Brücker G, Bouvet E et al. Occupational blood and body fluids exposures in health care workers: Four-year surveillance from the Northern France network. Am J Infect Control. 2003; 31(6):357-63.
15-Kuruüzüm Z, Elmalı Z, Günay S, Gündüz Ş, Yapan Z. Sağlık çalışanlarında kan ve beden sıvılarıyla oluşan mesleksel yaralanmalar: Bir anket çalışması. Mikrobiyol Bül. 2008; 42(1):61-9.
16-Merih YD, Kocabey MY, Çırpı F, Bolca Z, Celayir AC. Bir devlet hastanesinde 3 yıl içerisinde görülen kesici-delici alet yaralanmalarının epidemiyolojisi ve korunmaya yönelik önlemler. Zeynep Kamil Tıp Bülteni. 2009; 40(1):11-5.
17-Karabay O, Kaya G, Öğütlü A. Eğitimin kesici-delici alet yaralanmaları bildirimine etkisi. Mediterranean Journal of Infection Microbes and Antimicrobials. 2014; 3:21.
18-Siegel JD, Rhinehart E, Jackson M, Chiarello L. 2007 Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings. Am J Infect Control. 2007; 35(10):65-164.
19-Beltrami EM, Williams IT, Shapiro CN, Chamberland ME. Risk and management of blood-borne infections in health care workers. Clin Microbiol Rev. 2000; 13(3):385-407.
20-Ozsoy MF, Oncul O, Cavuslu S, Erdemoglu A, Emekdas G, Pahsa A. Seroprevalances of hepatitis B and C among health care workers in Turkey. J Viral Hepat. 2003; 10(2):150-6.