Elif OĞUZ, Belgin ALAŞEHİRLİ, Abdullah Tuncay DEMİRYÜREK

Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Şahinbey Araştırma Ve Uygulama Hastanesi'nde Yatan Hastaların Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili Davranışlarının Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'ne başvuran hastaların akılcı ilaç kullanımı ile ilgili davranışlarını değerlendirmeyi amaçladık. Materyal ve metod: Bu çalışmaya Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesinde yatan 296 hasta dahil edildi. Veriler Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel müdürlüğü Akılcı İlaç Kullanımı Şubesi'nden sağlanmış olan anket formları ile toplandı. Bu formlarda hastaları tanımlayıcı ve akılcı ilaç kullanımı ile ilgili tutumlarını belirleyici sorular bulunmaktaydı. Veriler SPSS (SPSS, version 11.5, Chicago, IL, USA) programı kullanılarak sıklık, yüzde ve ki kare testi ile değerlendirildi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların % 27.7'si 18-30 yaş aralığında,% 59.5'i kadın ve % 48'i ilkokul mezunu idi. Katılımcıların evde ilaç bulundurma ve bunları saklama davranışları değerlendirildiğinde % 38.5'inin tedavi sonrası arta kalan ilaçları sakladığını, % 63.2'si üzerinde saklama koşulları ile ilgili herhangi bir uyarı bulunmayan ilaçları buzdolabında ve % 75.7'si soğuk zincir ilaçlarını buzdolabı kapağında sakladığını belirtti. Evdeki ilaçları kullanırken % 70.6'sı son kullanma tarihine dikkat ettiğini ve bunları tekrar kullanmak istediklerinde % 42.2'si hekimden bilgi aldığını bildirdi. İlacın kullanımı ile ilgili bilgileri ve olası yan etkilerini öğrenmek için % 47.6'sının prospektüsten faydalandığı ve %79.1'inin herhangi bir yan etki ile karşılaştığında hekime başvurduğu görüldü. Tartışma: Bu çalışmanın sonuçları hastaların akılcı ilaç konusundaki bilgilerinin yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır. Akılcı ilaç kullanımına yönelik eğitim programlarının artırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı ilaç kullanımı, anket, hasta, Aile, Sağlık, Hemşirelik

Evaluation of the Attitudes of The Inpatients Related to Rational Drug Use in Gaziantep University Sahinbey Research and Practice Hospital

Aim: In this study we aimed to evaluate the attitude of the patiens who about rational drug use applied to Gaziantep University Medical Faculty Research and Practice Hospital. Material and methods: Two hundred and ninety six patients in Gaziantep University Medical Faculty Research and Practice Hospital were included in the study. The data obtained from patients by questionnaire generated by the Rational Drug Use Unit of Turkish Ministry of Health General Directorate of Pharmaceuticals and Pharmacy. The data were determined as count, percentage and Chi-square test by SPSS (SPSS, version 11.5, Chicago, IL, USA).statistical package program. Results: 27.7 % of the patients were in the 18-30 age, 59.5 % were female and 48% were primary school graduated.when home drug possession and storage behavior of the participants were evaluated we have seen that 38.5 % of them were keeping the rest of the treatment drugs in refrigerator if there is not any warning about storage conditions and 75.7 % of them kept the cold chain drugs in the refrigerator door. 70.6 of them said that they pay attention to the expiration date of the drugs and 42.2% of them reported that they received information from the physician when they want to use them again. 47.6 % of them reported that they have information about usage and possible side effects of the drugs by using prospectus and 79.1 % of them applied to the physician if any side effects were seen. Conclusions: This study reveals that the knowledge of the patients about rational drug use is not enough. It is necessary to increase the training programs for rational drug use.

Keywords:

Rational drug use, patient, questionnaire,

PDF

___

1. World Health Organization, “The Rational Use of Drugs” Report of the Conference of Experts, Nairobi 25- 29 November 1985. 2.de Vries TPGM, Henning RH, Hogerzeil HV, Fresle DA. Guide to good prescribing a practical manual. World Health Organization, Geneva, 1997. 3.Gökalp O, Mollaoğlu H. Uygunsuz ilaç kullanımım. SDÜ Tp Faf Derg. 2003; 10(2): 17-20. 4.Le Grand A, Hogerzeil HV, Haaijer-Ruskamp FM. Intervention research in rational use of drugs: a review.Health Policy Plan. 1999 ;14(2):89-102. 5.Aydın B, Gelal A. Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. DEÜ Tıp Fak Derg. 2010; 26 (1): 57-63. 6.Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönül N ve diğerleri. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2002;11 (7):253-6. 7.Arslan Ş, Atalay A, Gökçe-Kutsal Y. Yaşlılarda ilaç tüketimi. Geriatri 2000;3(2):56-60. 8.Vançelik S, Çalıkoğlu O, Güraksın A, Beyhun E. Erzurum il merkezindeki erişkinlerin ilaç kullanım davranışları ve ilişkili faktörler. Toplum Hek. Bult 2006; 5( 2):33-38 9.Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Ecz Fak Derg 2001;30(2):9-18. 10.Yılmaz M, Güler N, Güler G, Kocataş S. Bir grup kadının ilaç kullanımı ile ilgili bazı davranışları: Akılcı mı? Cumhuriyet Tıp Derg 2011; 33: 266-277. 11. Karataş Y, Dinler B, Erdoğdu T, Ertuğ P, Seydaoğlu G. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi'ne Başvuran Hasta ve Hasta Yakınlarının İlaç Kullanım Alışkanlıklarının Belirlenmesi Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Cukurova University Faculty of Medicine) 2012; 37(1):1-8 12. Özyiğit F, Arıkan İ. Kütahya ilinde üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı hakkında bilgi, tutum ve davranışları. University Students' Attitudes and Behaviors on Rational Drug use Knowledge, in Kütahya province. Bozok Tıp Derg 2015;5(1):47-52 Bozok Med J 2015;10(1):47-52 13. World Health Organization (WHO). Promoting rational use of medicines: core components. WHO Policy P e r s p e c t i v e s o n M e d i c i n e s n o 5 . WHO/EDM/2002.3.Geneva, WHO, 2002. 14.Holloway K, van Dijk L. The World Medicines Situation 2011-Rational use of medicines. WHO, Geneva, 2011. 15.Mollahaliloğlu S, Özbay H, Özgen H ve ark. Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları eds. Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları. Hane halkı sağlık harcamaları 2002-2003. Ankara. Alban Yayınları. 2006. p. 1-92. 16. Mollahaliloğlu S, Toplumun Akılcı İlaç Kullanımına Bakışı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü Ankara, 2011. ISBN NO: 978-975-590-394-1 17.Özçelikay G, Asil E, Köse K. A study on seeing a physician and self-medication habits of the students of Ankara University. J Fac Pharm.1996;24(1):21-31. 18. Mollahaliloğlu S. Ankara İl Merkezinde Bulunan Sağlık Ocaklarında Yazılan Reçetelerin Değerlendirilmesi, Halk Sağlığı Yüksek Lisans Tezi, HacettepeÜniversitesi, 2000, Ankara 19.Akici A, Kalaça S, Uğurlu MU, Oktay S. Prescribing habits of general practitioners in the treatment of childhood respiratory-tract infections. Eur J Clin Pharmacol. 2004;60(3):211-6. 20. Uskun E, Uskun SB, Öztürk M, Kişioğlu AN. Sağlık ocağına başvuru öncesi ilaç kullanımı. Sted 2004;13(12): 451-454. 21.Sorensen L, Stokes JA, Purdie DM, Woodward M, Roberts MS. Medication management at home: medicationrelated risk factors associated with poor health outcomes. Age Ageing. 2005;34(6):626-32. 22. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4: 223-37.