Yalçın ÇOŞKUN, Ali İLKHAN, Mehmet KÖTEN, Ayşe COŞKUN

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE YETİŞTİRİLEN FARKLI MAKARNALIK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN KALİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİNDE B VE B* RENK DEĞERLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışma Güneydoğu Anadolu bögesinde yetiştirilen altı makarnalık buğday çeşidinde (Zenith, Svevo, Akçakale-2000, Fuatbey-2000, Sarıçanak-98 ve Alibaba) tanedeki sarı renk pigmentiiçeriğini gösteren b ve b* değerleri arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla 2008 hasat döneminde Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tahıl Kalite Laboratuarında yürütülmüştür. Ayrıca yeni tescil edilen makarnalık buğday çeşidi Alibaba’nın alternatif bir çeşit olarak kullanılabilirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Laboratuar çalışmalarından elde edilen verilere varyans analizleri veAÖF gruplandırmaları JMP 5.0 istatistik programı aracılığıyla yapılmıştır. Varyans analizleri sonucunda çeşitlerin b ve b* değerleri üzerine etkileri istatistiki açıdan önemli bulunurken; L, a,L* ve a* değerleri üzerine etikleri istatistiki açıdan önemsiz bulunmuştur. AÖF’na göre yapılan gruplandırmada her iki ölçüm grubunda da Zenith ve Svevo çeşitleri en yüksek b ve b* değerleriile a grubunda yer alırken b ve b* değerleri en düşük çıkan Akçakale-2000 çeşidi ise d grubunda yer almıştır. Yapılan ilişki analizleri sonucunda b değeri ile b* değeri arasında istatistiki açıdanönemli ve pozitif yönde % 99.5’lik bir ilişki tespit edilmiştir. Makarnalık buğdayda kalite kriteri olarak b değeri yerine b* değerinin kullanılması bakımından bir sakınca olmadığı, Alibabaçeşidinin bölgede yüksek verim ve yüksek kalite özellikleri yönüyle ümit-var olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Makarnalık buğday, Sarı renk pigmenti, Güneydoğu

EXAMINATION FOR UTILITY OF B AND B* VALUES IN EVALUATION IN TERMS OF QUALITY OF DIFFERENT DURUM WHEAT CULTIVARS PRODUCED IN SOUTHEASTERN ANATOLIA REGION

Laboratory trials were carried out in 2008 harvesting season for determination of relation between b and b* values of six durum wheat cultivars (Zenith, Svevo, Akçakale-2000, Fuatbey-2000,Sarıçanak-98 ve Alibaba) from Wheat Exchange of Sanliurfa and “Institute of Southeastern Anatolia Project Soil-Water Preservation and Agricultural Research” (GAP TSK and TAEM) in laboratory of Faculty of Agriculture of Harran University. Furthermore it was aimed that determination of utility of newly registered durum wheat cultivar Alibaba in terms of an alternative cultivar. Analyses of variance and LSD grouping were applied by JMP 5.0 statistical software. It was determined that cultivars not affected by statically on L, a, L* and a* values butcultivars affected by statically on b and b* values as results of analyses of variance. It was determined a positively relation (99.5 %) between b and b* values which was significancestatistically. It was concluded that b or b* can use as a selection criteria for quality of durum wheat. Alibaba cultivar may be hopeful for future with its high quality and high yield.

Keywords:

Durum wheat, Yellow pigment content, harvesting season,

PDF

___

Abaye A.O, Brann D.E, Alley M.M, Griffey C.A 1997. Winter durum wheat: do we have all the answers? Crop and Soil Environmental Sciences. Publication 424-802. Virginia Cooperative Extension, USA.
Ames, N.P., Clarke, J.M., Marchylo, B.A., Dexter, J.E., Woods,S.M., 1999. Effect of environment and genotype on durumwheat gluten strength and pasta viscoelasticity. Cereal Chem.76, 582–586.
Anonymous, 2001. The basic of color preception and measurement. HunterLab Presents, Reston VA, p:56, USA.
Anonymous, 2002. JMP®Design of Experiments, Version 5 Copyright © 2002 by SAS Institute Inc., Cary, NC, USA. ISBN 1-59047-070-2.
Anonymous, 2010. http://www.hunterlab.com/ appnotes/an02_01.pdf
Boggini, G., Doust, M.A., Annicchiarico, P., Pecetti, L., 1997. Yielding ability, yield stability, and quality of exotic durumwheat germplasm in Sicily. Plant Breeding 116, 541–545.
Bushuk, W., 1998. Wheat breeding for end product use. Euphytica 100(1-3):137145
Hailu, F. And Mereker, A., 2008. Variation in gluten strength yellow pigment in Etiopian tetraplaid wheat germplasm. Genet Resour Crop Evol 55:277-285.
Mathney, F., 2001. Durum Wheat Color. www.ag.ndsu.nodak.edu/plantsci/bree ding/durum
Ozberk, I, Ozberk. F, Braun, H.J., 2003. Performance and stability of CIMMYT-derived durum wheat cultivars in the Souteastern Anatolia region., in the proceedings Arnel R. Halleuer International Symposium on Plant Breeding, 17-22 August, Mexico city, pp:58-60 (Poster)
Özberk, I., Özberk, F., Atlı,A., Cetin,L., Aydemir, T., Keklikci, Z., Onal, M.A., Braun, H.J., 2005a. Durum wheat in Turkey; yesterday, today and tomorrow. Chapter:33. Durum Wheat Breeding: Current Aproaches and Future Strategies. Edit by:Royo,C; Nachit, M.N., Difonzo,N.,Araus,J.L. Pfeiffer,W.H. and Slafer, G.A. The Howard Press İnc. USA. Pp:9811010.
Özberk ,İ., Özberk,F. Coşkun, Y., 2005b. Özberk ve Urfa-2005 makarnalık buğday çeşitlerinin verim performansları ve stabiliteleri. Harran Üniversitesi Ziraat fakültesi dergisi 9(3):29-34
Özberk, İ., Kılıç, H., Atlı, A. , Karlı, B., 2006. Selection of wheat based on economic returns per unit area. Euphytica, 152: 235-245.
Rharrabti,Y., Royo, C., Villegas, D., Aparicio, N and Garcı´a del Moral, L.F., 2003. Durum wheat quality in Mediterranean environments I. Quality expression under different zones, latitudes and water regimes across Spain. Field Crops Research 80 (2003) 123–131
Şanih, M., Akçura, M., Akçacık, A.G., Doğan, S., 2006. Makarnalık buğday ıslahında renk spektrofotometresi ile ölçülen parametrelerin değerlendirilmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2:17-21.