Atama Bekleyen Öğretmenlerin Mesleğe Yönelik Tutumları Üzerine Nitel Bir Çalışma
Tutum, insan davranışını açıklayan en önemli kavramlardan biri olduğu için eğitim bilimleri dâhil pek çok araştırmanın konusu olmuştur. Tutum, bireylerin bir tutum nesnesine yönelik duyuşsal, bilişsel ya da davranışsal eğilimlerini düzenledikleri yatkınlık olarak tanımlanabilir. Alanyazında öğretmen adayları ve öğretmenler ile yapılan çalışmalar öne çıkarken, atama bekleyen öğretmenlerin mesleklerine yönelik tutumlarını inceleyen araştırmalar oldukça sınırlı kalmıştır. Atama bekleyen öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını incelemeyi amaçlayan bu araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından fenomenoloji deseni üzerine kurgulanmıştır. Çalışma grubu, ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenen, Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan özel bir kurumda Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) hazırlık programına devam eden atama bekleyen 12 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşme yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen verilerin içerik analizi yöntemi ile çözümlenmesi sonucunda ortaya çıkan kodlar 16 tema altında düzenlenmiştir. Bu temalar, tutum değişkenin üç bileşeni olan duyuşsal (duyuşsal özellikler, kişisel meziyetler, demokratik öğretmen tavrı, geleceği şekillendirme, toplumun mesleğe yönelik algısı), bilişsel (mesleki yeterlik, çalışma koşulları, eğitim ortamlarının fiziksel koşulları, öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri, mesleğin ekonomik boyutu, eğitim politikaları) ve davranışsal (mesleki beceri edinme kaynakları, mesleğin sosyal boyutu, meslektaşlarla ilişkiler, veliyle ilişkiler, yönetim boyutu) öğe altında sınıflandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Tutum, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, atama bekleyen öğretmenler, nitel araştırma, fenomenoloji
A Qualitative Study on Attitudes of Teachers waiting for Their Assignment towards Their Profession
Several definitions of attitude are existed in the literature. One of which was done by Smith (1968, p.458): “ the concept of attitude, although variously defined, is most commonly employed to designate inferred dispositions, attributed to an individual, according to which his thoughts, feelings, and perhaps action tendencies are organized with respect to a psychological object.” Attitude is composed of three components: affective, cognitive and behavioral components (Krech, Crutchfield & Ballachey, 1962). The affective component describes individual’s feelings related to an attitudinal object; while, the cognitive component consists of individuals beliefs about the object. Finally, the behavioral component reflects the action tendencies associated with the object. Although attitude is composed of three components, the interactions among these components are fairly complex (Krech, Crutchfield & Ballachey, 1962; Smith, 1968). Attitude has been the subject of several research including social sciences since it is one of the most important concepts explaining human behavior. Similarly, in the field of educational sciences, there have been several studies on the attitudes of teachers, who are the crucial part of the education system and shaping the future of individuals and societies, towards their profession. In the literature, although the studies conducted with pre-service and in-service teachers have come to the forefront, studies examining attitudes of teachers waiting for their assignment have been limited. To fill this gap defined in the literature; this study aimed to examine attitudes of teachers waiting for their assignment towards their profession.
Keywords:
Attitude, attitudes towards teaching profession, teachers waiting for their assignment, qualitative research, phenomenology,
___
- Aydın, R. ve Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
- Bayhan, P. (2009). İlköğretim okulları birinci kademe sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile iş doyumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Bozca, S. (2015). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile iş doyumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
- Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 83-97.
- Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle Ve Fırat Üniversitesi Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24.
- Christensen, L.B., Johnson, R.B., ve Turner, L.A., (2015). Araştırma Yöntemleri. Desen ve Analiz. (Çeviren: Ahmet Apay). AnıYayıncılık: Ankara.
- Hacıömeroğlu, G. ve Şahin-Taşkın, Ç. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği ve ortaöğretim fen ve matematik alanları (OFMA) eğitimi bölümü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 77–90.
- İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim. (5. Baskı). Beykent Üniversitesi Yayınevi: İstanbul.
- Kaysi, F. ve Gürol, A. (2016). Öğretmenlik mesleğine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2) 230-240.
- Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi. Nitel araştırma.Yöntem teknik, analiz ve yaklaşımları. (ss.253-266). (Editörler: Seggie, Fatma Nevra & Bayburt, Yasemin). Anı Yayıncılık: Ankara
- Krech, D., Crutchfield, R. S. ve Ballachey, E. L. (1962). Individual in Society. A Textbook of Social Psychology. McGraw-Hill, Londan.
- Odabaş, S. (2010). Öğretmen adaylarının kpss sınavına ilişkin görüşleri (Ankara örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Özder, H., Konedralı, G. ve Zeki, P. C. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 253-275.
- Rosenberg, M. J. ve Hovland, C. I. (1960) Cognitive, affective and behavioral components of attitudes. M. J. Rosenberg ve diğerleri. (Ed.) Attitude organization and change. (kitabında) (s. 1-14). New Haven : Yale University Press.
- Serin, K. M., Güneş, M. A. ve Değirmenci, H. (2015). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleğe yönelik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 4 (1), 21 – 34.
- Smith, M. B. (1968). Attitude change. International encyclopedia of the Social Sciences (s. 458-467). Crowell Collierand Mac Millan.
- Süral, S. (2013). İlköğretimde görev yapan öğretmenlerin öğretme stilleri, sınıf yönetimi yaklaşımları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
- Tufan, Z. (2016). Fen bilgisi öğretmenlerinin, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile özyeterlilikleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Uyanık, G. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: boylamsal bir araştırma. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 196-206.
- Üstüner, M.(2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 45, 109-127.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmazer, F. (2017). Kamu personeli seçme sınavına (KPSS) hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygısına bağlı olarak tükenmişlik düzeyi ve psikolojik dayanıklılıkları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
- Zoroğlu, Ö. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleğe yönelik tutumları, mesleki benlik saygıları ile iş doyumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Harran Üniversitesi