Mevâlînin, daha hicrî II. asrın başlarından itibaren dinî ilimlerde üstünlük sağladıkları,İslâmî ilimlerde ve özellikle hadiste yabancı tesirinin bu hâkimiyet sürecinde mevâlîlerin eliylesirayet ettiği ima ve iddia edilmektedir. İlk devirlerdeki râvi sayısına dair tetkiklerimiz birincifaraziyeyi desteklememektedir. Ayrıca çalışmamızla, mevâlî râvilerin iki farklı konumdaoldukları; ileri yaşlarda müslüman olan Abdullah b. Selâm ve Selmân-ı Fârisî gibi, ilk gruptakilerineski “dinlerine ait öğretilerinin etkisinde kalmaları veya geçmiş öğretilerinimüslüman olduktan sonra da rivayet etmeleri söz konusu olabilir. Köken itibariyle gayriArap olmakla birlikte vaktiyle baba veya dedelerinin ihtidâsı sebebiyle bir Arap-İslâm muhitiiçerisinde yetişen ikinci ve üçüncü nesil şahısların (Mâlik b. Dînâr, İbn İshak ve İbn Cüreyc)ise, yabancı din ve kültürlerden nakilde bulunmaları, şahsî gayretlerinin bir sonucu olarakyaşadıkları dönemin ilmî atmosferinden daha geniş bir yelpazede faydalanmaları sebebiylegerçekleşmiştir.