Fıkıh, Mezhep ve Sünnet (Hanefî Fıkıh Teorisinde Peygamber’in Otoritesi) Hakkında Bazı Mülâhazalar

Bu yazıda temelde Hanefî Mezhebi’nin haber teorisini ele alarak tarihî gelişim ve perspektifiçinde inceleyen Murteza Bedir’in Fıkıh, Mezhep ve Sünnet başlıklı çalışmasının genişbir tahlil ve eleştirisi hedeflenmektedir. Yazarın bu çalışmasında sünneti ilk dönemmüslüman toplumunun müşterek bilgisi olarak gördüğü, hadisin de bu bilginin Hz. Peygamber’leirtibatlandırılması faaliyetinden ibaret olduğunu savunduğu görülmektedir. Ona göreHanefî Mezhebi de bu olgudan hareketle kendini daha sonra Şâfiî tarafından naslaştırılmışhadisle değil, müşterek bilgi anlamındaki “sünnet”le bağlı görmüştür. Dolayısıyla Şâfiî’densonraki dönemde hadisin öne çıkmasıyla Hanefî âlimler mezhebin Haber teorisini oluştururken ehl-i hadîsten farklı bir yol izleyerek bu toplumsal birikime uygunluk, râvinin fakiholması gibi hadislerin kabulünde bazı farklı yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Murteza Bedir’inçalışması, tarihî açıdan eleştiriye açık bazı yaklaşımlar içerse de Hanefî Mezhebi’nin tarihboyunca hadis ve sünnete bakışında görülen değişimler hakkında bir fikir vermektedir.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), IV/2, 2006.