TANG HUIYAO’DA “ATLAR” BÖLÜMÜ

Tang Huiyao içinde Türk kültür çevresinde atlarla ilgili bir bölüm bulunmaktadır. 72. tomarda yer alan ve “Atlar” başlığını taşıyan anlatı içinde, Türk boylarının adları ve at damgalarına yer verilmektedir. Pek çok çalışmaya konu olan bu damgalar, Türk boylarının yerleşim alanlarından kültürel ve siyasi ilişkilerine kadar çeşitli biçimlerde incelenmiştir. Öte yandan damgaların bulunduğu “Atlar” bölümü içinde farklı bilgiler de karşımıza çıkmakta, dönemin ilişkilerine ışık tutabilecek ayrıntılara yer verilmektedir. At damgalarının verildiği pasajın öncesinde Çin’de atçılıkla ilgili anlatılar karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, ilgili monografinin 1781 ve 1899 tarihli iki farklı nüshası yanında Resmi Tarih kitaplarının ilgili kısımları da karşılaştırılarak “Atlar” başlığını taşıyan bölümün neşri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tang Huiyao, Tang Dönemi, at damgaları, Türk boyları, atçılık

Horses in the Tang Huiyao History

In the Tang Huiyao institutional history, there is a section about the horses of the Turkic tribes. The relevant section of the 72nd monography of Tang Huiyao, carrying the title “Horses” gives the names of the Turkic tribes and of horse stamps. Although the stamps of the horses have been studied in other works, there is not yet a complete translation of the relevant section in Turkish. Moreover, the “horses” section, where the stamps (tamga) are found, include different information and details which may shed light on the relations of the period. In particular, just before the last pages of the monography where the horse stamps are given, there are two more narratives about the development of horsemanship in China. This study, while traslating the section of “horses” from the two different copies of the related monograph dated back to 1781 and 1899, it included the relevant parts of the Official History books.

Keywords:

Tang Huiyao, Tang Dynasty, horses stamps, tribes, horse breeding,

PDF

___

Ban, G. (班固). (1988) Han Shu (漢書) (Han Tarihi). Zhonghua Shuju. Pekin.
Bogdanov, E. (2017). The Origin of the Tamgas of the Xiongnu. Nizhnevolzhskiy Arheologicheskiy Vestnik, 16(2). 5-32. Doi: 10.15688/nav.jvolsu.2017.2.1.
Dong, G. (董诰). (1814). Quan Tang Wen (QTW: Bütün Tang Metinleri). Pekin: Siku Quanshu.
Esin, E. (1985). Türk Sanatında At. E. Gürsoy-Naskali, (Ed.), Türk Kültüründe At ve Çağdaş Atçılık içinde (ss. 54 -90). İstanbul: Resim Matbaacılık.
Kapususzoğlu, G. (2020). Tang Hanedanı Döneminde Jiedushilık ve Türk Komutanlar (710-756) (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Kirilen, G. (2021). Göktürklere Kalan Miras. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Li, Y. (李延壽). (1988). Bei Shi (北史) (Kuzey Tarihi). Pekin: Zhonghua Shuju.
Linghu, D. (令狐德棻). (1988). Zhou Shu (周書) (Zhou Kayıtları). Pekin: Zhonghua Shuju.
Liu, X. (劉昫). (1975). Jiu Tang Shu (舊唐書) (JTS: Eski Tang Tarihi). Pekin: Zhonghua Shuju.
Onat, A. (2012). Çin Kaynaklarında Türkler: Han Hanedanı Tarihinde Batı Bölgeleri. Ankara: TTK.
Onat, A., Orsoy, S. ve Ercilasun, K. (2015). Han Hanedanı Tarih Bölüm 94 A/B Hsiung-nu Monografisi. Ankara: TTK.
Otkan, P. (1980). T’o-ba Wei Dönemi’nde Toplum ve Ekonomi (Doçentlik Tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.
Otkan, P. (2018). Tarihçinin Kayıtları'na (Shi Ji) Göre Hunlar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ouyang, X. (歐陽修). (1975). Xin Tang Shu (新唐書) (XTS: Yeni Tang Tarihi). Pekin: Zhonghua Shuju.
Rogozhinskiy, A. ve Tishin, V. (2021). Tamgas of the Ashina Dynasty in Central Asia. Doi: 10.31600/978-5-907298-22-4.582-599.
Shnanov, U. S. (2018). The History of Tribal Tamgas. BULLETIN of the L.N. Gumilyov Eurasian National University, Historical Sciences Philosophy Religion Series, 123, 67-72. Doi: 10.32523/2616-7255-2018-123-2-67-72.
Sima, G. (司馬光). (1956). Zizhi Tongjian (資治通鑑) (ZZTJ). Pekin: Zhonghua Shuju.
Sima, Q. (司馬遷). (1986). Shiji (史記) (Tarih Kayıtları). Pekin: Zhonghua Shuju.
Sinor, D. (Ed.). (2009). Erken İç Asya Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tang, C. (唐长孺). (2012). Weijin Nanbei Chao Shi Lun Cong (魏晋南北朝论丛). Pekin: Shangwu Yinshuguan.
Xuan, Z. (玄奘). (1995). Da Tang Xiyuji (大唐西域记). Guiyang: Guizhou Renmin Chubanshe.
Wang, B. (王溥) (1781). Tang Huiyao (唐会要) (THY). Pekin: Siku Quanshu.
Wang, B., 王溥 (1899). Tang Huiyao (唐会要) (THY). Pekin: Ya Shuju Chongkan.
Wei, Z. (魏徵). (1988). Sui Shi (隋史) (SS: Sui Tarihi). Pekin: Zhonghua Shuju.
Zheng, Q. (鄭樵). (1958). Tong Zhi (通志) (TZ). Taibei: Xin Shuju Kanben.