FATİH KÜRSÜSÜNDE'N SESLENEN MEHMET ÂKİF

Balkan Savaşı’nın başında, İstanbul’da çeşitli camilerin kürsülerinden; Millî Mücadele sırasında, kasaba kasaba dolaştığı Anadolu’daki pek çok camiden halka seslenerek durumun vahametini anlatıp onları düşmana karşı mücadeleye yönlendiren Mehmet Âkif vaazı şiirine de taşımıştır. Manzum vaazlar kaleme alarak hem kendi çağdaşlarına hem de sonraki nesillere ulaşan Mehmet Âkif son derece keskin kullandığı şiir dilinin gücünden ve etkileyiciliğinden yararlanarak sosyal hayattaki aksaklıkları yansıtır, bu aksaklıkların giderilmesi için çözüm önerilerinde bulunur, sosyal hayatın nizamı açısından son derece önemli mesajlar verir. Safahat’ın dördüncü kitabı olan, Balkan bozgunu sırasında yazılmaya başlanan ve manzum bir vaaz şeklinde düzenlenen Fatih Kürsüsünde’de Mehmet Âkif, genelde kâinatın nizamı, özelde toplumun ve insanın varlığını devam ettirebilmesi için en temel prensip olan “çalışma konusu” üzerinde durur. Çalışmayan, sorumluluklarını yerine getirmeyen insanın ve böyle insanlardan oluşan toplumun varlığını sürdüremeyeceğini somut örneklerle anlatır. Bu manzum vaazda ana fikir olan çalışma ile birlikte pek çok yan fikrin yer aldığı, özellikle de Doğu ve Batı dünyasının eleştirel bir gözle değerlendirildiği görülür. Çalışmada Fatih Kürsüsü’nden seslenen Mehmet Âkif’in bu kitapta çöküşe sürüklendiğinin farkında olmayan bir topluma hangi mesajları verdiği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif, Safahat, Fatih Kürsüsünde, manzum vaaz, çalışma

Mehmet Âkif Who Addresses People from the Fatih Chair

Mehmet Âkif addressed people from the chairs of various mosques in Istanbul at the beginning of the Balkan War, from many mosques in Anatolia, where he wandered town by town, during the War of Independence, explaining the gravity of the situation and directed the people to the struggle against the enemy. He also conveyed his sermon to his poetry. Mehmet Âkif, who reached both his contemporaries and the next generations by writing verse sermons, reflects the disruptions in social life by taking advantage of the power and expressiveness of poetic language he uses extremely sharply, proposes solutions to overcome these deficiencies, and gives extremely important messages in terms of the order of social life. In the Fatih Kürsüsünde, the fourth book of Safahat, started to be written during the Balkan Defeat and organized in the form of a verse sermon, Mehmet Âkif focuses on “working”, the most fundamental principle for the order of the universe in general and of the continuation of the existence of society and man in particular. He explains with concrete examples that people not working and not fulfilling their responsibilities and society consisting of such people cannot survive. In this verse sermon though it focuses on “working” mainly, it is seen that there are many side opinions, especially the Eastern and Western worlds are evaluated with a critical eye. This study will be focused on what messages Mehmet Âkif gives in the book Fatih Kürsüsünde to a society that is not aware of being dragged into collapse.

Keywords:

Mehmet Âkif, Safahat, Fatih Kürsüsünde, verse sermon, working.,

PDF

___

Akın, A. (2016). Tarihî Süreç İçinde Cami ve Fonksiyonları Üzerine Bir Deneme. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(29), 179-211.
Aydın, H. (2009). Mehmet Âkif Ersoy’un Şiirsel Söyleminde Doğu’nun Geri Kalmışlığının Felsefî Çözümlemesi. G. Yıldız, M. Z. Yıldırım vd. (Ed.), I. Uluslararası Mehmet Âkif Sempozyumu içinde (C.1, s.327-336). Burdur: Desen Ofset.
Bağlıoğlu, A. (2016). Mehmet Âkif’in Geleneksel Din Anlayışına Eleştirileri I ‘Asrın İdrakine İslâm’ı Söyletmek’. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (21), 29-45.
Baş, S. (2012). Bir Merhamet Şairi Olarak Mehmet Âkif. Turkish Studies, (7), 193-217.
Çantay, H. B. (1966). Âkifname. İstanbul: Sait Matbaası.
Düzdağ, E. (1996). Mehmet Âkif Ersoy. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Millî Kütüphane Başkanlığı Basımevi.
Enginün, İ. (1991). Mehmet Âkif’te İroni. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Ercilasun, B. (2009). Mehmet Âkif ve Kader Meselesi. G. Yıldız, M. Z. Yıldırım vd. (Ed.), I. Uluslararası Mehmet Âkif Sempozyumu içinde (C. 1, s.135-143). Burdur: Desen Ofset.
Ersoy, M. A. (1987). Safahat (M. E. Düzdağ, Haz.), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 728. İstanbul: Acar Matbaacılık Tesisleri.
Güler, Z. (2013). Mehmet Âkif’in Fatih Kürsüsünde ve Asım’da Hadis Atıfları. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1, 198-210.
Güler, Z. (2020). Safahat’tan Seçmeler Kader-Tevekkül. Journal of Turkish Language and Literature, 6(2), 180-201.
Karataş, T. (2011). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sütun Yayınları.
Özcan, N. (2009). Mehmet Akif’in Şiirlerinde Yoksul İnsan Manzaraları. Türk Yurdu. 19.11.2021 tarihinde https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=2457# adresinden erişildi.
Tekin, M. (1991). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Yetiş, K. (2006). Bir Mustarip Mehmet Âkif Ersoy. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ahzâb Suresi 56. ayet tefsirine 05.04.2021 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Ahz%C3%A2b-suresi/3589/56-ayet-tefsiri adresinden erişildi.
A'râf Suresi 185-186. ayet tefsirine 05.04.2021 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/A'r%C3%A2f-suresi/1139/185-186-ayet-tefsiri adresinden erişildi.
Âl-i İmrân Suresi 159. ayet tefsirine 08.04.2021 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/%C3%82l-i%20%C4%B0mr%C3%A2n-suresi/452/159-ayet-tefsiri adresinden erişildi.
Hicr Suresi 51-56. ayet tefsirine 09.04.2021 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Hicr-suresi/1853/51-56-ayet-tefsiri adresinden erişildi.