FARSÇANIN KISKACINDA GÜNEY AZERBAYCAN TÜRKÇESİ

Türki, Türki-yi Azerî vb. adlarla da bilinen Güney Azerbaycan Türkçesi(GAT), Türk dili ailesinin Oğuz grubunun yazılı ve resmî dil olmayan birüyesidir. İran’ın toplam nüfusunun % 24’ü GAT’yi ana dili olarakkonuşmaktadır. Ancak GAT, Farsçanın yoğun baskısı altındadır.Azerbaycan’da ve bütün ülkede yaklaşık seksen yıldır Farslaştırma politikasıyürütülmektedir.Bu çalışmanın amacı, Güney Azerbaycan Türkçesinin toplumsal-siyasal vetoplum-dilbilimsel durumunu kısaca analiz etmektir. Son bölümde GAT’ninyeni görünümleri hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Azerî, Azerî Türkçesi, Güney Azerbaycan Türkçesi, İran Türk dilleri.

PDF

___

AGHAJANİAN, Akbar, (1983). “Ethnic Inequality in Iran: An Overview”, International Journal of Middle East Studies, Vol. 15, No. 2. , pp. 211–224.
BANİ-SHORAK, Helena, (2007). (Çev. Süer Eker) “Azerbaycan Dili ve Kimliği Yeniden Canlanıyor mu?”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Journal of Central asian & Caucasian Studies, OAKA, C. 2, No: 3, 160–167.
BOSNALI, Sonel, (2004). “İran'da ‘Diller İlişkisi’ – ‘Diller Çatışması’: Azerî Türkçesi'nin Konumu ve İşlevine Toplumdilbilimsel Bir Bakış”, Dilbilim Araştırmaları, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 111–122.
CAFEROĞLU, Ahmet und Gerhard Doerfer (A.D. MCMLIX), 'Das Aserbeidschanische', Phılologiae Turcicae Fundamenta, Tomus Primus, Aquis Mattiacis Apud Franciscum Steiner.
Dâvûd Rûdeçi, (1994). (çev. Ekber Moderris-e Evvel:-Şîva) Türkî: Xayyâm, Tebrîz.
DOERFER, Gerhard, (2006). “The Turkic languages of Iran”, The Turkic Languages, (Eds. L. Johanson ve Ė. Csató), Routledge, London and New York, (1998), pp. 273–282.
DOERFER, Gerhard, (1969). 'İran'da Türk Dilleri', TDAY Belleten 1969, s. 1–11, Ankara, TDK Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 1–11.
EKER, Süer, (2007). “Toplum-Dilbilim, Dil Planlamaları ve Kamu Mensuplarının Dil Kullanımı”, Gazi Türkiyet Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Güz, S. 1., s. 127-137.
JOHANSON, Lars, C. Bulut, (2006). Turkic-Iranian Contact Areas, Harrassowitz.
KLYAŞTORNIY, S. G., V. A. Livşiç, (1992). (Çev. Emine Gürsoy-Naskali) "Bugut'taki Sogtça Kitabeye Yeni Bir Bakış", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 1987, İstanbul, s. 201–241.
LUDWİG, Paul, (1999). "‘Iranian Nation’ and Iranian-Islamic Revolutionary Ideology”, Die Welt des Islams, New Ser. , Vol. 39, Issue 2., pp. 183–217.
Moderris, (1994). Xeyyâmın Ruba’ilerinin Türkî Azerî Diline Çevrilmesi, Donyâ-ye Ketâb.
REHİMLİOĞLU, Arif, (2001). “Satranç Tahtasında Azerbaycan ve Farsistan”, Avrasya Dosyası Azerbaycan Özel, İlkbahar, Ankara, Grafiker, s. 337–366
SCHONIG, Claus, (2006). “Azerbaijanian”, The Turkic Languages, (Eds. L. Johanson ve Ė. Csató), Routledge, London and New York, (1998) , pp. 248–260. Varlıq, S. 112–1, 113-2, Tehrân
YARSHATER, E. (1992). “Persia or Iran: Which one should be called?” Rahavard, A Persian Journal of Iranian Studies, 8(29), 22–28.
Türk Yazı Dili Quralları, Ortoqrafi Seminarının Aldığı Qararlar, Tehran 1380.
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook (16.3.2008).
www.iranonline.com/iran/iran-info/Government/constitution.html - 8k -(16.03.2008).